Khi đông y tạo được niềm tin trong cộng đồng
Tại nhiều trạm y tế tuyến xã, số người dân đến khám và điều trị bằng y học cổ truyền đang tăng rõ rệt. Sự thay đổi này không chỉ cho thấy niềm tin của người dân đối với y tế cơ sở được khôi phục, mà còn khẳng định giá trị của y học cổ truyền khi được triển khai bài bản, khoa học và gần gũi với cộng đồng.
Trạm Y tế xã An Khánh (Hà Nội) những ngày gần đây luôn đông bệnh nhân tại phòng khám đông y. Người đến bốc thuốc, châm cứu, bấm huyệt, xoa bóp trị đau vai gáy, viêm khớp, mất ngủ... Không khí rộn ràng nhưng trật tự, thân quen như một phòng khám gia đình. Mỗi ngày, trạm tiếp nhận 30 - 50 lượt người điều trị bằng y học cổ truyền, con số đáng chú ý khi hoạt động này mới triển khai hơn 3 tháng.
Theo BS Vương Trí Hồng - Phó Trạm trưởng Trạm Y tế xã An Khánh, kết quả này đến từ sự chuyển hướng rất rõ trong cách tiếp cận người dân: “Sau khi xác định phát triển công tác chăm sóc sức khỏe bằng y học cổ truyền là nhiệm vụ trọng tâm, chúng tôi đã đẩy mạnh truyền thông qua Facebook, Zalo, và cả những biện pháp tuyên truyền trực tiếp. Khi người dân hiểu rõ hơn về phương pháp điều trị, họ chủ động tìm đến và ngày càng tin tưởng hơn,”
Theo BS Hồng, trước đây, người dân chủ yếu đến trạm y tế để tiêm chủng hay sơ cứu.... thì giờ đây, đông y đã trở thành một phần quen thuộc trong hoạt động thường ngày của trạm. Những bệnh lý mạn tính như xương khớp, thoái hóa, mất ngủ, đau đầu, viêm xoang… đều được điều trị hiệu quả bằng châm cứu, xoa bóp, bấm huyệt kết hợp thuốc thảo dược. Điều đáng nói là nhiều người sau khi điều trị thấy đỡ bệnh đã giới thiệu cho người thân, tạo hiệu ứng lan tỏa tự nhiên trong cộng đồng.
Tại phòng chờ của Trạm Y tế xã An Khánh, bà Nguyễn Thị Tích (68 tuổi, thôn Ngãi Cầu) chia sẻ, bà bị đau lưng, từng điều trị ở bệnh viện tuyến trên nhưng được khuyên nên về trạm y tế địa phương để chăm sóc bằng y học cổ truyền. Sau 5 ngày điều trị, sức khỏe bà ổn định trở lại. Những trường hợp như bà Tích ngày càng nhiều. Người dân tin tưởng hơn, cán bộ y tế chủ động hơn. Trạm đã bố trí phòng đông y riêng, trang bị đầy đủ giường châm cứu, dụng cụ xoa bóp, tủ thuốc thảo dược và thực hiện quy trình theo dõi bệnh nhân rõ ràng. Nhân viên y tế được tập huấn kỹ thuật và kỹ năng tư vấn, giúp người dân hiểu đông y là lĩnh vực khoa học chứ không phải “thần dược” hay “bí truyền.”
Không chỉ ở xã An Khánh, tại Trạm Y tế xã Tam Hưng, phòng khám y học cổ truyền cũng luôn đông bệnh nhân. BS Vương Thị Thủy - Phó Trạm trưởng cho biết: “Bệnh nhân tới điều trị đông một cách bất ngờ, trong bối cảnh cơ sở vật chất, phòng bệnh vẫn còn nhỏ, chúng tôi buộc phải hẹn lịch khám theo từng giờ, để người dân đỡ mất thời gian, công sức xếp hàng, và cũng giữ cho các nhân viên y tế có thể tập trung điều trị từng người bệnh.”
BS Vương Thị Thủy cho biết, nhiều năm qua người dân luôn tin tưởng các phương pháp đông y như dùng thảo dược, châm cứu, bấm huyệt. Tuy nhiên, do thiếu địa chỉ uy tín, họ thường tìm đến “thầy lang” hoặc cơ sở không phép, tiềm ẩn nguy cơ cho sức khỏe. Khi trạm y tế có bác sĩ chuyên khoa, phòng điều trị sạch sẽ và quy trình rõ ràng, người dân yên tâm hơn. “Chúng tôi đang làm điều người dân cần, đó là đưa y học cổ truyền chính thống đến gần dân” - BS Thủy nói.
Thực tế này mang ý nghĩa xã hội rõ rệt. Trong bối cảnh ngành y tế liên tục cảnh báo về nguy cơ tự chữa bệnh, tin vào “lang băm”, “thần dược”, việc các trạm y tế xã chủ động phát triển y học cổ truyền là bước đi gần dân, giúp định hướng niềm tin đúng đắn. Thay vì để niềm tin vào đông y bị lợi dụng, y tế cơ sở đã chọn cách dẫn dắt và kiểm soát.
Ở góc độ quản lý, mô hình này góp phần khôi phục vai trò tuyến y tế cơ sở trong chăm sóc sức khỏe cộng đồng, đặc biệt khi dân số già hóa và bệnh mạn tính gia tăng. Khi người dân được điều trị bệnh thông thường ngay tại địa phương bằng phương pháp an toàn, có giám sát chuyên môn, hệ thống y tế vừa giảm tải, vừa củng cố nền tảng phòng bệnh bền vững.
Khi những trạm y tế xã như Tam Hưng, An Khánh ngày càng đông người tìm đến, điều đó không chỉ phản ánh sự hồi sinh của y học cổ truyền, mà còn là tín hiệu cho thấy niềm tin vào y tế cơ sở đang trở lại. Niềm tin ấy được gây dựng từ những điều rất giản dị: một thầy thuốc tận tình, một phương pháp điều trị có cơ sở khoa học – những điều mà người dân cảm nhận rõ rệt hơn cả những lời quảng cáo hay lời đồn truyền miệng.
