Khi văn hóa gieo mầm nhân ái
Giữa không gian rực rỡ của Lễ hội Văn hóa Thế giới tại Hà Nội, tinh thần sẻ chia được chuyển hóa thành hành động thiết thực: 2,5 tỷ đồng đấu giá và quyên góp ủng hộ đồng bào vùng lũ.
Lễ hội Văn hóa Thế giới lần thứ nhất tại Hà Nội, ngoài việc giới thiệu những giá trị văn hóa đa dạng của nhiều quốc gia, đã cho thấy văn hóa còn có một sứ mệnh khác. Sứ mệnh của sự kết nối và xoa dịu những mất mát do thiên tai gây ra bằng lòng nhân ái. Trong những ngày diễn ra sự kiện, bên cạnh các màn trình diễn nghệ thuật, những trang phục truyền thống, và những câu chuyện văn hóa, thì cộng đồng đã cùng nhau biến cảm xúc thành việc làm cụ thể, thiết thực. Qua phiên đấu giá trong chương trình “Bước chân di sản”, tổng cộng 2,5 tỷ đồng được quyên về để hỗ trợ đồng bào chịu thiệt hại do lũ lụt.
Con số ấy không đơn thuần là một thống kê. Mà đó là điều để chứng minh một điều là: văn hóa, có những giá trị cao cả và hết sức lớn lao. Có những thứ văn hóa mang lại mà không thể cầm, nắm hay nhìn thấy. Văn hóa mang lại những giá trị bền vững và lâu dài.
Và khi thiên tai đang hoành hành, khiến bao người dân mất nhà cửa thì văn hóa đã trở thành “sứ giả” bắc những nhịp cầu trao gửi những tình thương trong lúc khó khăn. Người xem đến với lễ hội để thưởng lãm, để học hỏi, nhưng họ cũng rời đi với cảm giác cần phải chung tay, cần phải góp sức không chỉ bằng lời nói mà bằng hành động. Món quà vật chất mang về miền lũ được đóng gói cùng tình cảm, cùng trách nhiệm cộng đồng và cùng niềm tin vào khả năng tương trợ của xã hội.
Văn hóa truyền thống vốn được hiểu như những di sản để gìn giữ; nhưng lần này, văn hóa biểu hiện dưới dạng một ứng xử. Một cách sống biết trắc ẩn và sẻ chia. Những bộ sưu tập thời trang truyền thống được đấu giá, những tác phẩm nghệ thuật được chuyển thành nguồn lực cho người gặp thiên tai tất cả cho thấy nghệ thuật không chỉ để trưng bày mà còn để phục vụ cộng đồng. Khi nghệ sĩ, nhà thiết kế, doanh nghiệp và khán giả cùng chung tay, họ đang thực hiện một trách nhiệm không tên nhưng vô cùng quan trọng.
Lễ hội đã để lại một bài học rõ ràng cho việc tổ chức các sự kiện văn hóa: nếu chỉ dừng lại ở biểu diễn và trình diễn, giá trị sự kiện dễ bị phai nhạt; nhưng khi văn hóa được liên kết với hoạt động xã hội, sự kiện mới thực sự có ý nghĩa bền vững. Với số tiền 2,5 tỷ đồng trong phiên đấu giá, không chỉ là thành tích của ban tổ chức mà còn là minh chứng cho năng lực quy tụ cộng đồng. Một năng lực mà mọi chương trình văn hóa nên hướng tới.
Nhìn rộng hơn, hành động ấy góp phần làm giàu thêm truyền thống ứng xử tốt đẹp của người Việt “lá lành đùm lá rách”. Trong những thời điểm thiên tai liên tiếp, xã hội cần những biểu hiện dân chủ của lòng nhân ái không chờ đợi mà chủ động hành động. Văn hóa, khi được đặt vào vị trí dẫn dắt, có thể trở thành nguồn lực tinh thần lẫn vật chất cho cộng đồng.
Lễ hội Văn hóa Thế giới tại Hà Nội mới chỉ diễn ra lần đầu tiên, nhưng thông điệp của nó cần được tiếp nối: văn hóa nhắc nhở con người về trách nhiệm với nhau. Con số 2,5 tỷ đồng là lời nhắc rằng mỗi sự kiện, mỗi hoạt động văn hóa đều có thể, nên, mang trách nhiệm yếu tố cộng đồng. Khi nghệ thuật và lòng nhân ái đi cùng nhau, chúng ta không chỉ bảo tồn giá trị, mà còn nuôi dưỡng một xã hội biết yêu thương và hành động.
