Không để tin giả cản trở phát triển kinh tế

Chủ Nhật 14/09/2025 22:59 (GMT+7)

Trong bối cảnh mạng xã hội phát triển mạnh mẽ, thông tin giả có thể lan truyền với tốc độ chóng mặt, gây ra những tác động nghiêm trọng đối với doanh nghiệp và người dân, từ thiệt hại tài chính, mất uy tín thương hiệu, đến nguy cơ sụp đổ hoạt động kinh doanh, làm suy giảm niềm tin xã hội và gây hoang mang trong dư luận...

Doanh nghiệp bị ảnh hưởng nghiêm trọng

Những năm gần đây, tin giả đã trở thành một vấn nạn nguy hiểm, gây ra những hậu quả khôn lường cho cá nhân, doanh nghiệp (DN) và xã hội. Không ít người dân vì thiếu kiểm chứng đã tin vào tin giả, rồi đưa ra những bình luận ác ý, làm tổn hại uy tín sản phẩm, hoạt động của DN.

Đối với DN, tin giả có sức tàn phá lớn, trực tiếp ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh. Điều đáng nói là ngay cả khi sự thật đã được làm sáng tỏ, nhiều DN vẫn phải gánh chịu những tổn thất nặng nề, cho thấy mức độ nguy hiểm của tin giả tuyệt đối không thể xem nhẹ.

Tin giả có thể gây ra những hậu quả nặng nề cho cá nhân, DN cũng như xã hội, mà quá trình khắc phục mất rất nhiều thời gian. Ông Nguyễn Bá Diệp – đồng sáng lập Momo đã từng lên tiếng kêu gọi sự chung tay của chính quyền, cơ quan chức năng, báo chí và đặc biệt là ý thức kiểm chứng thông tin của người dùng mạng xã hội.

Trên mạng xã hội, những câu chuyện tưởng vu vơ vẫn tiếp tục xuất hiện, những lời nhận xét ác ý, sai sự thật,... vẫn được đưa ra. Điển hình là tin đồn vô căn cứ về việc “có loại cá rẻ như cho nhưng ăn vào chẳng khác thuốc độc”, trong đó có cá rô phi. Dù chưa hề được kiểm chứng, thông tin sai lệch này đã khiến người nuôi cá lao đao và làm giới chuyên môn bức xúc, một lần nữa cho thấy tin giả gây nguy hiểm thế nào.

Gần đây, vụ việc đang gây sự chú ý của dư luận là Tập đoàn tư nhân hàng đầu Việt Nam Vingroup cũng bị đưa nhiều thông tin sai lệch về tình hình tài chính, xuyên tạc về nguồn gốc xuất xứ sản phẩm,…

“Chúng ta đang sống trong một xã hội văn minh và thượng tôn pháp luật, không thể chỉ cúi đầu im lặng để một số người tùy tiện vi phạm pháp luật, bịa đặt, xuyên tạc, dẫn dắt dư luận sai sự thật, hạ thấp uy tín, nhân phẩm của bất cứ tổ chức, cá nhân nào họ muốn vì những động cơ bất hợp pháp”, ông Nguyễn Việt Quang – Phó Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc tập đoàn Vingroup khẳng định.

Đây không phải là lần đầu tiên cộng đồng DN phải đối mặt với tin giả, nhưng lại là lần đầu tiên có một tập đoàn lớn khởi kiện những tổ chức, cá nhân tung tin sai sự thật, bịa đặt và vu cáo. Nếu trước đây, phần lớn DN thường chọn cách im lặng để tránh đối đầu với những kẻ tung tin thất thiệt, thì nay cách ứng xử ấy đang dần được thay thế bằng thái độ sòng phẳng, công bằng và quyết liệt hơn để tự bảo vệ uy tín, cũng như ngăn chặn sự lộng hành của tin giả.

Ông Đậu Anh Tuấn - Trưởng ban Pháp chế Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam đã nhấn mạnh rằng, trong bối cảnh mạng xã hội lan truyền thông tin nhanh chóng và khó kiểm soát, chỉ cơ quan chức năng với thẩm quyền và công cụ chuyên môn mới có thể truy vết tận gốc. Chính vì thế, tin giả cần được xử lý triệt để để bảo vệ niềm tin xã hội và sự phát triển bền vững của DN.

Tác động của tin giả đối với hoạt động kinh doanh là vô cùng khủng khiếp. Nó có thể khiến một DN sụp đổ, cuốn theo đó là công sức xây dựng thương hiệu trong nhiều năm bị xóa nhòa. Song sự mất mát về tiền bạc, thời gian vẫn chưa phải là trả giá lớn nhất. Nguy hại hơn là rối loạn thông tin, làm mất giá trị của thông tin và sự thật, tức là đến thông tin thật cũng bị nghi ngờ. Sự xói mòn lòng tin là một trong những trả giá rất đắt trong vấn đề đưa tin giả.
Trong bối cảnh kinh tế - chính trị thế giới nhiều biến động, tỷ giá, lãi suất, lạm phát gia tăng, DN vốn đã phải gồng mình để tồn tại và phát triển, thì những tin đồn thất thiệt lại càng khiến họ thêm lao đao.

Tẩy độc và tạo rào chắn với tin giả

Thời điểm này Việt Nam có khoảng 73 triệu người sử dụng mạng xã hội. Trong đó, Facebook gần 73 triệu tài khoản;  Facebook Messenger hơn 55 triệu tài khoản; Youtube 63 triệu tài khoản; TikTok gần 68 triệu tài khoản; Instagram hơn 10 triệu tài khoản; Linkedin 7,5 triệu tài khoản; Twitter-X gần 5,8 triệu tài khoản. Các chuyên gia an ninh mạng nhận định, không gian mạng là “mảnh đất” màu mỡ cho tin giả phát tán.

Thời gian qua, mạng xã hội xuất hiện nhiều vấn đề mới, trong đó có tin giả, tin sai sự thật. Các cụm từ: “Hate speech” (phát ngôn thù hận), “Cyber-bullying” (bắt nạt trên mạng), “Fake news”, “Misinformation”, “Disinformation” (tin giả, tin sai sự thật, thông tin xuyên tạc) không còn xa lạ với người dùng mạng xã hội, nhất là giới trẻ.

Hiện nay, các quốc gia đều đưa ra định nghĩa về tin giả với nhiều cách tiếp cận khác nhau. Nhưng tựu trung, nội hàm của tin giả: Là những thông tin sai sự thật được cố ý đăng tải, lan truyền nhằm mục đích không chính đáng, gây hiểu lầm cho người đọc, người xem hoặc những thông tin có một phần sự thật nhưng không hoàn toàn chính xác do không được kiểm chứng, xác minh hoặc bị phóng đại, suy diễn, làm thay đổi bản chất của sự việc, thường xuất hiện dưới dạng tin tức và được lan truyền chủ yếu trên mạng xã hội.

Về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Công an Lương Tam Quang từng cho biết, hậu quả của việc đưa tin giả, tin sai sự thật trên không gian mạng là rất lớn, gây nhiều hệ luỵ nghiêm trọng, trở thành mối đe doạ lớn đối với tình hình kinh tế - xã hội.

Theo Bộ trưởng, các hành vi vi phạm pháp luật phổ biến trên mạng xã hội hiện nay bao gồm: Tạo dựng, tán phát, đăng tải, chia sẻ, lưu trữ tin giả, tin sai sự thật; xuyên tạc chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, phá hoại khối đại đoàn kết. Xuyên tạc, bôi nhọ, hạ uy tín các tổ chức, cá nhân, gây hoang mang, ảnh hưởng đến sức khoẻ, đời sống sinh hoạt của nhân dân. Xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp, ảnh hưởng đến uy tín, danh dự của các tổ chức, cá nhân. Hành vi phát trực tiếp (livestream) trên nền tảng mạng xã hội để phát ngôn, tuyên truyền những nội dung chứa tin giả, tin sai sự thật tác động tiêu cực tới tâm trạng xã hội và tình hình an ninh trật tự. 

"Hệ luỵ của tin giả ảnh hưởng phát triển kinh tế cũng rất lớn, đặc biệt đối với thị trường chứng khoán, tài chính, bất động sản là rất rõ nét" - Bộ trưởng nhấn mạnh.

Luật sư - tiến sĩ Hà Hải, Phó chủ nhiệm Đoàn luật sư TP.HCM thì cho rằng, khi DN trở thành nạn nhân của tin giả cần nhanh chóng thu thập chứng cứ và phải sớm lập vi bằng vì tin giả chủ yếu xuất hiện trên mạng xã hội nên khi thấy DN chuẩn bị khởi kiện, các đối tượng tạo tin giả sẽ nhanh chóng xóa dấu vết. Pháp luật có đầy đủ quy định, chế tài xử lý các đối tượng tạo và phát tán tin giả.

Giới chuyên gia kinh tế cũng cho rằng, DN cần chủ động có kịch bản ứng phó với tin giả. Không né tránh vì né tránh chỉ làm tin giả càng có cơ hội được lan tràn và mọi người tin nó là thật. Từ tâm thế không né tránh, DN có thể ứng phó tốt hơn, tạo được niềm tin đối với khách hàng và nhà đầu tư. DN cũng cần minh bạch thông tin trên các kênh truyền thông chính thức và kênh truyền thông báo chí. Điều này tránh được việc người tiêu dùng tìm kiếm thông tin từ các nguồn không đáng tin cậy.