Khủng hoảng xứ Catalan: Tây Ban Nha sẽ bớt giàu hơn

Người biểu tình mang cờ Tây Ban Nha đòi đoàn kết thống nhất đất nước trong cuộc xuống đường ở thành phố Barcelona - thủ phủ xứ Catalonia ngày 7/10.

Hàng loạt công ty từ bỏ Catalan

Cuộc khủng hoảng đang bao trùm vùng Catalonia đã làm thay đổi cuộc sống của ông Gabriel, 60 tuổi. Ông đã phải gia nhập cùng hơn 1.500 công ty khác di dời trụ sở công ty của mình ra khỏi khu vực trù phú này trong những tuần qua.

Nỗi lo của họ là họ sẽ không còn được áp dụng các bộ luật của Tây Ban Nha và Liên minh châu Âu (EU) nếu Catalan tuyên bố độc lập.

“Đã đến thời điểm để đưa ra quyết định” - ông Gabirel, người tự mô tả mình là một người dân luôn tự hào về xứ Catalan, nói.

Giống như công ty của Gabriel, hàng loạt các công ty khác cũng đã di dời trụ sở làm việc nhưng lại không thể di dời nhân công hoặc tài sản của mình, như các trang thiết bị sản xuất.

Khi khủng hoảng ngày càng gia tăng, nhiều công ty đã nhận thấy rủi ro nên đã ngừng các khoản đầu tư và thuê nhân công.

Cũng có bằng chứng cho thấy du khách nước ngoài đã ngừng đặt vé, có thể là do hoảng sợ khi thấy những hình ảnh bạo lực trên đường phố hay các cuộc tuần hành rầm rộ.

Và tình hình càng trở nên tồi tệ hơn sau khi chính phủ trung ương Tây Ban Nha hồi cuối tuần trước ra quyết định chiếm quyền quản lý khu vực này, động thái có khả năng sẽ vấp phải sự phản kháng mạnh mẽ của cư dân xứ Catalan.

“Không nghi ngờ gì khi nói rằng cuộc khủng hoảng này gây ra hậu quả nghiêm trong tới nền kinh tế” - Javier Diaz Gimenez, chuyên gia phân tích kinh tế thuộc Trường ĐH Kinh tế IESE của Tây Ban Nha, nhận định.

Các thị trường tài chính ở Tây Ban Nha đến nay mới chỉ suy giảm ở mức chấp nhận được, cho thấy lòng tin của giới đầu tư rằng tình trạng căng thẳng sẽ sớm được giải quyết. Chính phủ Tây Ban Nha đã kêu gọi tổ chức bầu cử khu vực ở Catalan vào ngày 21/12 tới và có thể xem xét lại Hiến pháp để xoa dịu những người ủng hộ độc lập.

Tuy nhiên quá trình này sẽ mất thời gian, ông Gimenez nhận định- trong bối cảnh cả hai bên đều bất đồng sâu sắc.

Danh sách các công ty di dời trụ sở làm việc bao gồm 2 ngân hàng lớn nhất của Catalonia là Caixabank và Sabadell, 2 ngân hàng cho vay nằm trong top 5 của Tây Ban Nha.

Tiếp đến là hãng sản xuất rượu nổi tiếng của xứ Catalonia là Codorniu. Một hãng nổi tiếng không kém khác là Freixenet, cũng đang lên kế hoạch di dời trụ sở khỏi Catalan nếu cuộc khủng hoảng còn tiếp diễn.

Tập đoàn in ấn khổng lồ Planeta, nhà xuất bản tiếng Tây Ban Nha hàng đầu thế giới và là nhà xuất bản lớn thứ hai ở Pháp, cũng đã di dời trụ sở làm việc ra khỏi Catalonia.

Ngân hàng Caixabank cho hay họ đã chịu ảnh hưởng nhỏ từ cuộc khủng hoảng, tuy nhiên sau đó đã dần hồi phục và khẳng định rằng việc di dời trụ sở này sẽ là vĩnh viễn. Cổ phiếu của Caixabank, Sabadell và một số công ty khác cũng bị ảnh hưởng, trượt giá kể từ sau cuộc trưng cầu độc lập hôm 1-10 và đã tăng trở lại sau khi họ tuyên bố về quyết định di dời trụ sở.

Ảnh hưởng kinh tế

Chủ cửa hàng bán vé số, ông Gabriel, cũng cho hay số lượng vé số mà ông bán ra trong tháng này tăng gần 300% so với cùng kỳ năm ngoái, mức tăng mà ông cho là nhờ quyết định di dời địa điểm kinh doanh ra khỏi Catalan.

Trụ sở của Ngân hàng Caixabank tại thành phố Barcelona (Nguồn: AFP).

Ông Diaz Gimenez cho rằng các quyết định di dời trụ sở làm việc khỏi xứ Catalan tuy không gây ảnh hưởng ngay lập tức tới công việc kinh doanh, nhưng chỉ là “phần chóp của tảng băng trôi”.

“Những kế hoạch di dời địa điểm làm việc của công ty hoặc chuyển khoản đầu tư sang nơi khác chắc chắn sẽ tăng dần và một số trong số này sẽ chuyển hướng tới Ba Lan, và sẽ không bao giờ trở về Catalan nữa” - ông Gimenez nhận định.

“Những người đang có dự định đầu tư vào Tây Ban Nha và Barcelona cũng sẽ phải cân nhắc lại. Vấn đề ở đây không chỉ là Catalonia mà còn là sự quản lý yếu kém của Tây Ban Nha, bởi thực tế là họ không thể giải quyết được cuộc khủng hoảng này” - vị chuyên gia nói thêm.

Trớ trêu thay, cuộc khủng hoảng này lại xuất hiện vào ngay thời điểm mà Tây Ban Nha đang có đà tăng trưởng kinh tế nhanh nhất ở khu vực châu Âu.

Nền kinh tế của họ, đứng thứ 4 trong số 19 thành viên của khu vực đồng tiền chung Eurozone, đã tăng trưởng theo quý ở mức 0,9% trong quý 2 năm nay.

Chính phủ nước này còn giữ nguyên mức dự báo đà tăng trưởng trong năm 2017 ở mức 3,1%, nhưng sửa lại dự đoán tăng trưởng trong năm 2018 từ 2,6% xuống còn 2,3% do cuộc khủng hoảng này.

Moody, hãng chuyên đánh giá tỷ lệ tín nhiệm, đã cảnh báo rằng việc xứ Catalan tách ra độc lập sẽ gây tổn hại nghiêm trọng tới tỷ lệ tín nhiệm của cả Tây Ban Nha.

Barcelona không còn sức hút

Và tính đến thời điểm này thì ngành công nghiệp du lịch của Tây Ban Nha đang gánh chịu hậu quả nặng nề nhất.

Nhiều chuyên gia kinh tế cho hay chi tiêu đổ vào du lịch ở Catalonia trong 2 tuần đầu tiên của tháng 10 - sau cuộc trưng cầu dân ý về độc lập - đã giảm tới 15% so với cùng kỳ năm ngoái.

Ngành du lịch đóng góp khoảng 11% trong tổng số 1,3 nghìn tỷ USD GDP, trong đó xứ Catalonia và thủ phủ của nó, thành phố Barcelona, đóng góp tới 1,5% trong số đó, và hiện là những điểm đến hút khách nước ngoài lớn nhất của Tây Ban Nha.

Exceltur, một tổ chức phi lợi nhuận được thành lập bởi 25 công ty du lịch hàng đầu của Tây Ban Nha, dự kiến mức tăng trưởng trong ngành du lịch năm nay sẽ giảm từ 4,1% xuống còn 3,1%.

Tổ chức này cho hay, số lượng du khách đặt các tour du lịch tới Catalonia và Barcelona đã giảm tới 20% so với cùng thời điểm năm ngoái.

Nếu xu hướng này còn tiếp diễn trong vài tháng cuối năm nay, nó có thể dẫn tới tổn thất khoảng 1,41 tỷ USD trong ngành công nghiệp du lịch Tây Ban Nha, đồng thời khiến cho nhiều công ăn việc làm bị mất.

Giới phân tích lo sợ rằng, việc các lãnh đạo khởi xướng phong trào độc lập xứ Catalan đang nhắm tới việc tiếp tục tạo ra bầu không khí hỗn loạn càng khiến cho tình hình kinh tế trở nên ảm đạm hơn.

Các đảng ủng hộ độc lập ở Catalonia hiện nay đã tuyên bố rằng rằng họ sẽ tẩy chay các công ty hàng đầu của Tây Ban Nha và tổ chức một số cuộc đình công lớn.

“Tây Ban Nha, ngành công nghiệp du lịch của nó, những thứ đặc biệt phụ thuộc vào hình ảnh” - ông Gimenez nói - “Và cuộc khủng hoảng này đang giết chết ngành công nghiệp đó”.