Khuyến khích phát triển văn học: Cơ hội xuất khẩu văn hóa Việt

Việc xuất khẩu văn học Việt Nam không phải là một ý tưởng mới, nhưng đây vẫn là một hành trình đầy thử thách. Theo nhà văn Nguyễn Bình Phương - Phó Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, văn học Việt Nam dù giàu có và đa dạng nhưng vẫn chưa thực sự tỏa sáng trên bản đồ văn học thế giới. Ông cho rằng, những tác phẩm văn học nổi bật của Việt Nam vẫn chưa được dịch ra nhiều ngôn ngữ, và ngay cả những tác phẩm đã được dịch cũng thường gặp phải những khó khăn trong việc tiếp cận độc giả quốc tế. Đó là một khoảng cách mà chúng ta cần thu hẹp, không chỉ qua các chiến lược xuất khẩu văn học mà còn qua việc thay đổi cách tiếp cận của chính các tác giả và nhà xuất bản.

Một trong những điểm mấu chốt trong dự thảo Nghị định là sự thiếu hụt một trung tâm dịch thuật quốc gia. Điều này thể hiện rõ sự thiếu chủ động trong việc đưa văn học Việt Nam ra thế giới. Dù các nhà văn có tài năng và các tác phẩm có chất lượng, nhưng nếu không có sự hỗ trợ về mặt dịch thuật và quảng bá, tác phẩm sẽ khó có cơ hội vươn xa. Việc xây dựng một trung tâm dịch thuật mạnh mẽ sẽ giúp đưa các tác phẩm văn học Việt Nam đến với độc giả quốc tế một cách chính xác và sống động nhất. Trung tâm này không chỉ có vai trò dịch thuật, mà còn cần thiết để tạo dựng mạng lưới liên kết với các nhà xuất bản quốc tế, giúp tăng cường sự hiện diện của văn học Việt Nam trên các thị trường lớn như Mỹ, Pháp, Nhật Bản hay Hàn Quốc.

Bên cạnh đó, việc khuyến khích các cuộc thi sáng tác quốc tế cũng là một bước đi cần thiết để tạo dựng cầu nối cho các tác phẩm văn học Việt Nam. Một cuộc thi không chỉ là cơ hội để các tác giả thử thách mình mà còn là dịp để giới thiệu những tác phẩm xuất sắc ra thế giới. Những tác phẩm đoạt giải sẽ có thể tạo ra làn sóng quan tâm, mở ra cơ hội dịch thuật và phát hành tại nhiều quốc gia, góp phần quảng bá hình ảnh Việt Nam một cách mạnh mẽ hơn. Tuy nhiên, điều này chỉ có thể thành công nếu có sự đầu tư đúng mức vào chất lượng của các cuộc thi và các giải thưởng quốc gia, từ đó tạo ra một nền tảng vững chắc cho việc phát triển văn học Việt.

Mặc dù các yếu tố này rất quan trọng, nhưng chúng ta cũng không thể quên rằng, để văn học Việt Nam thực sự có chỗ đứng trên trường quốc tế, các tác phẩm cần phải có một giá trị sâu sắc và có tính toàn cầu. Nhà văn Nguyễn Bình Phương đã chỉ ra rằng văn học không phải là thứ có thể “xuất khẩu” một cách đơn giản. Để một tác phẩm văn học được đón nhận ở các quốc gia khác, nó phải vượt qua rào cản ngôn ngữ, văn hóa và phải chạm đến những cảm xúc, giá trị chung của nhân loại. Đây là thách thức lớn đối với các nhà văn Việt Nam khi phải tìm cách kết nối với bạn đọc quốc tế mà không làm mất đi bản sắc văn hóa của chính mình.

Để làm được điều này, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các nhà văn, nhà xuất bản và các cơ quan chức năng. Một trong những yếu tố quan trọng là việc nâng cao chất lượng bản thảo trước khi tiến hành dịch thuật. Các nhà văn cần phải đầu tư nhiều hơn vào việc xây dựng những tác phẩm có chiều sâu, có tính hiện đại nhưng vẫn giữ được những giá trị văn hóa đặc trưng của dân tộc. Đây là một quá trình đòi hỏi sự sáng tạo và kiên nhẫn, nhưng cũng là con đường duy nhất để văn học Việt Nam có thể vươn xa ra thế giới.

Một điểm quan trọng khác trong dự thảo Nghị định là sự thiếu sự kết nối giữa các nhà văn và các tổ chức quốc tế. Các hội nghị văn học quốc tế, các liên hoan sách lớn vẫn chưa thực sự trở thành sân chơi thường xuyên của các tác giả Việt Nam. Trong khi các nước khác đã chủ động đưa tác giả của họ tham gia vào các sự kiện văn hóa quốc tế, Việt Nam vẫn chưa phát huy được tối đa vai trò của mình. Dự thảo Nghị định có thể làm cầu nối, tạo ra các cơ hội cho các nhà văn Việt Nam giao lưu, học hỏi và giới thiệu tác phẩm của mình trên các nền tảng quốc tế.

Chắc chắn rằng, việc xây dựng một nền văn học phát triển và có sức ảnh hưởng trên thế giới không thể chỉ dừng lại ở việc hoàn thiện các nghị định, quyết định chính sách. Đây là một chiến lược dài hạn đòi hỏi sự tham gia của tất cả các bên, từ các cơ quan nhà nước cho đến các tác giả, nhà xuất bản và độc giả. Chúng ta cần phải thực hiện những bước đi mạnh mẽ và bài bản để không chỉ khuyến khích sáng tác văn học mà còn mở rộng cánh cửa để văn học Việt Nam có thể vươn xa và được đón nhận rộng rãi trên thế giới.

Có thể nói, việc xuất khẩu văn học Việt Nam không chỉ là một mục tiêu trong nghị định mà còn là nhiệm vụ quan trọng trong việc xây dựng hình ảnh và nâng cao giá trị văn hóa của đất nước. Đây là cơ hội để văn học Việt Nam không chỉ đứng vững mà còn phát triển mạnh mẽ trong môi trường quốc tế. Để làm được điều đó, sự nỗ lực và phối hợp của tất cả các bên liên quan là điều kiện tiên quyết, và chúng ta cần phải hành động ngay từ bây giờ.