Cách mạng Tháng Tám năm 1945 dẫn tới sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ngày 2/9/1945 là cuộc Cách mạng thành công chính nhờ sự đồng lòng muôn người như một với khát vọng, ý chí giành độc lập, tự do; tinh thần tự lực, tự cường; khả năng nhận định đúng đắn tình hình trong và ngoài nước, sự quyết đoán, nắm bắt thời cơ và nghệ thuật lãnh đạo cách mạng của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Cách mạng Tháng Tám được khẳng định là một trong những “chiến công hiển hách và thắng lợi có ý nghĩa lịch sử và thời đại của dân tộc Việt Nam” (Văn kiện Đại hội đại biểu Đảng toàn quốc lần thứ IX) trong thế kỷ XX.
Tám thập niên trôi qua, diện mạo, vị thế đất nước đã có rất nhiều đổi thay. Khi nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa mới được khai sinh, quy mô dân số chỉ ở mức hơn 20 triệu người, trong đó có tới 90% dân số mù chữ; nền kinh tế nghèo nàn và lạc hậu, nạn đói hoành hành với hơn 2 triệu người chết đói trong năm 1945. Việt Nam chỉ được thế giới biết đến là xứ Đông Dương thuộc Pháp. “Giặc đói”, “giặc dốt”, “giặc ngoại xâm” là những thách thức mà Chính quyền Cách mạng vừa mới ra đời phải đương đầu. Đến nay, quy mô dân số của nước ta tăng 5 lần, cán mốc 100 triệu người, trở thành nước đông dân thứ 15 trên thế giới. Việt Nam được đánh giá là một trong những quốc gia có tỷ lệ biết chữ cao ở khu vực Đông Nam Á và trên thế giới với khoảng 97-98%. Tỷ lệ hộ nghèo, hộ cận nghèo trung bình của cả nước chỉ còn 4,06% (trong đó tỷ lệ hộ nghèo là 1,93%, hộ cận nghèo là 2,13%), tính theo chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2022-2025. Quy mô nền kinh tế năm 2025, theo dự báo của Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF), ước đạt 491 tỷ USD, xếp thứ 34 trên thế giới. Có quan hệ thương mại với 230 thị trường, tham gia 20 FTA với gần 60 nền kinh tế ở tất cả các châu lục, trong đó có các FTA thế hệ mới, Việt Nam được đánh giá thuộc nhóm 20 nước có quy mô thương mại lớn nhất thế giới. Việt Nam đã thiết lập quan hệ ngoại giao với 194 quốc gia, trong đó có quan hệ đối tác chiến lược và đối tác chiến lược toàn diện với 24 nước. Điểm nổi bật là tất cả các quốc gia thành viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc đều là đối tác chiến lược toàn diện. Việt Nam trở thành thành viên của nhiều tổ chức quốc tế, có nhiều sáng kiến đóng góp cho hòa bình, hợp tác và phát triển trong khu vực và trên thế giới. Với thế giới, Việt Nam hội nhập toàn diện, sâu rộng, hiệu quả, là “đối tác đa phương đáng tin cậy”, “là thành viên có trách nhiệm cao của cộng đồng quốc tế đối với các nỗ lực chung toàn cầu”.
Giành được độc lập, tự do đã khó, nhưng bảo vệ được độc lập, tự do, mang lại được hạnh phúc cho nhân dân càng vô cùng khó hơn, đặc biệt trong bối cảnh thế giới đang trải qua những biến động, hình thành một trật tự mới. Các nước lớn, các trung tâm quyền lực trên thế giới đang cạnh tranh gay gắt, tập hợp lực lượng, tranh giành ảnh hưởng, lợi ích, phân tuyến, đối đầu, thậm chí tạo ra những nguy cơ đẩy nhân loại đến bờ vực một cuộc chiến tranh mới. Các “bẫy thuộc địa kiểu mới” vẫn luôn được giăng ra dưới nhiều hình thức khác nhau, hết sức tinh vi. Trong vòng xoáy biến động đó, Việt Nam luôn nắm chắc chiếc “chìa khoá” tinh thần Cách mạng Tháng Tám để giữ vững độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, môi trường hòa bình, đồng thời tận dụng cơ hội, nắm bắt thời cơ đưa đất nước phát triển.
Một là, tinh thần đại đoàn kết toàn dân tộc. Đại đoàn kết nhân lên sức mạnh của cả dân tộc, nắm bắt cơ hội, chớp thời cơ, phát triển đất nước thịnh vượng.
Hai là, tinh thần độc lập dân tộc, ý chí “tự chủ, tự tin, tự lực, tự cường, tự hào dân tộc”, đem sức ta là chính để giữ gìn, bảo vệ độc lập, tự do của Tổ quốc. Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định: “Kế thừa, phát huy mạnh mẽ truyền thống vẻ vang và kinh nghiệm quý báu của Đảng ta; phát huy cao nhất tinh thần “tự chủ, tự tin, tự lực, tự cường, tự hào dân tộc”… tận tâm, tận lực, tận hiến, phấn đấu hy sinh vì sự nghiệp của Đảng Cộng sản Việt Nam vinh quang, vì nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam giàu mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, Nhân dân Việt Nam có cuộc sống ấm no, hạnh phúc”.
Ba là, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại. Đảng ta luôn xác định: Độc lập, tự chủ, tự lực, tự cường phải gắn với đoàn kết và hợp tác quốc tế. Việt Nam nhất quán thực hiện đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển; đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ quốc tế; “là bạn, là đối tác tin cậy và thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế”. Chúng ta chống sự áp đặt, lôi kéo, chi phối làm tổn hại đến độc lập, tự chủ, đồng thời nêu cao và phát huy tính chủ động quốc gia trong việc tham gia các công việc chung của cộng đồng khu vực và quốc tế.
Kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám là dịp để ôn lại lịch sử, trân quý hơn nền độc lập, hoà bình mà chúng ta đang có. Đó là sức mạnh mềm để dân tộc Việt Nam tự tin bước tiếp dưới sự lãnh đạo đúng đắn, sáng tạo của Ðảng, hướng tới mục tiêu “trở thành nước phát triển, thu nhập cao” vào năm 2045.