Kiến nghị không thu thuế tiêu thụ đặc biệt đối với xăng, điều hoà nhiệt độ

Báo cáo một số nội dung cơ bản trong giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) của Uỷ ban Kinh tế-Tài chính của Quốc hội cho thấy, về đối tượng không chịu thuế (Điều 3) có ý kiến đề nghị bổ sung đối tượng không chịu thuế là xăng và điều hòa nhiệt độ vì đây là những hàng hóa thiết yếu.

Uỷ ban này đưa ra quan điểm: về mặt hàng xăng tại Việt Nam, mặt hàng xăng thuộc đối tượng chịu thuế TTĐB tại Việt Nam từ năm 1995. Để khuyến khích sử dụng xăng sinh học, Luật thuế TTĐB đã quy định mức thuế suất ưu đãi đối với mặt hàng xăng E5 là 8%, E10 là 7% (thấp hơn so với mức thuế suất 10% áp dụng đối với mặt hàng xăng khoáng). Quy định này phù hợp với mục tiêu của thuế TTĐB là điều tiết tiêu dùng đối với hàng hóa cần sử dụng tiết kiệm và phù hợp với thông lệ quốc tế. Bên cạnh đó, trong bối cảnh ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu đang là vấn đề toàn cầu, cam kết của Chính phủ Việt Nam tại Hội nghị COP26 về đạt mức phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050, cùng với các giải pháp khác thì việc thu thuế TTĐB đối với xăng (bao gồm cả xăng E5, E10) như hiện nay là phù hợp, góp phần giảm phát thải và định hướng tiêu dùng tiết kiệm. Do đó, xin cho giữ như dự thảo Luật.

Về mặt hàng điều hòa nhiệt độ, việc thu thuế TTĐB đối với mặt hàng điều hòa nhiệt độ công suất từ 90.000 BTU trở xuống đang được áp dụng ổn định nhằm nâng cao nhận thức về việc hạn chế tiêu dùng cũng như định hướng tiêu dùng tiết kiệm điện, bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, như ý kiến ĐBQH nêu nhu cầu sử dụng các thiết bị lạnh và điều hòa không khí ở nước ta tăng cao và trở thành phổ biến để đáp ứng nhu cầu bình thường của người dân trong điều kiện nhiệt độ ngày càng tăng cao. Do đó, tiếp thu ý kiến ĐBQH, Cơ quan soạn thảo đang cân nhắc phương án giới hạn lại phạm vi các mặt hàng điều hoà nhiệt độ bị đánh thuế TTĐB.

Liên quan đến vấn đề trên, đại biểu Hoàng Văn Cường (Đoàn Hà Nội) cho rằng, mục tiêu của đánh thuế TTĐB là nhằm thay đổi hành vi tiêu dùng, hạn chế tiêu dùng các sản phẩm có hại cho sức khoẻ, và ảnh hưởng không tốt tới cộng đồng. Chuyển các hành vi đó sang sản phẩm tiêu dùng thay thế có lợi hơn. Qua thuế là thu ngân sách nhưng thu ngân sách không phải là mục tiêu chính của thuế TTĐB mà mục tiêu chính là hành vi.

Theo ông Cường, việc dự thảo luật đưa điều hoà nhiệt độ vào đối tượng xem xét, trong khi điều hoà nhiệt độ là sản phẩm tiêu dùng phổ biến, và không có gì thay thế, có đánh thuế cao bao nhiêu thì người dân vẫn phải dùng điều hoà nhiệt độ. Như vậy hạn chế một số đối tượng nhỏ nào đó thì vẫn không thay đổi hành vi. Do đó nên bỏ điều hoà nhiệt độ ra khỏi đối tượng chịu thuế TTĐB.

Đại biểu Nguyễn Trường Giang (Đoàn Đắk Nông) cũng cho hay, đánh thuế đối với điều hoà 90.000 BTU trở xuống, hay với xăng dầu cũng phải đúng với bản chất. Xăng là mặt hàng thiết yếu và không thể hạn chế sử dụng xăng được. Quan trọng là xăng vừa chịu thuế TTĐB, vừa chịu thuế bảo vệ môi trường. Do đó xác định sử dụng xăng gây ảnh hưởng tới môi trường thì có thể tăng thuế bảo vệ môi trường lên, còn không đánh thuế TTĐB đối với xăng.

Tương tự điều hoà điều hoà nhiệt độ dưới 90.000 BTU thì cũng không nên đánh thuế vì đây là mặt hàng thiết yếu. Hiện nay đang áp dụng khoa học công nghệ thì nhiều điều hoà sử dụng rất tiết kiệm điện. “Vì thế quan điểm của tôi thì xăng và điều hoà nhiệt độ dưới 90.000 BTU trở xuống thì không đánh thuế TTĐB”, ông Giang kiến nghị.

Đại biểu Nguyễn Văn Cảnh (Đoàn Bình Định) cũng nêu rằng, có nhiều sản phẩm chúng ta hạn chế nhưng người ta vẫn sử dụng, như điều hoà nhiệt độ. Người dân thực sự có nhu cầu, ví như áp thuế với vàng mã thì dù có áp thuế TTĐB có như thế nào đi nữa thì người dân vẫn phải sử dụng. Bây giờ vàng mã đốt rất nhiều, do đó cần khuyến khích người dân bớt đốt tiền vàng vì ô nhiễm thì người dân sẽ nhận thức và bớt sử dụng, làm sao để hài hoà mục tiêu tín ngưỡng và bảo vệ môi trường. Nếu không dù có đánh thuế TTĐB cao lên thì người dân vẫn sử dụng và đốt vàng mã.

Giải trình, Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn cho biết, đơn vị soạn thảo đã rà soát về nội dung này. Trước đây, điều hòa nhiệt độ được xem là hàng xa xỉ nên đánh thuế tiêu thụ đặc biệt. Đến nay, việc đánh thuế được đặt vấn đề nhằm điều tiết, điều chỉnh hành vi tiêu dùng. Tuy nhiên, tiếp thu ý kiến ĐBQH, ban soạn thảo đang rà soát với các mặt hàng điều hoà nhiệt độ thông dụng, phổ thông được nhiều gia đình tiêu dùng.

“Chúng tôi đề xuất điều hòa nhiệt độ từ 18.000 BTU trở xuống có thể rà soát để tiếp thu”, ông Tuấn nói.

Đối với mặt hàng xăng, ông Tuấn cho hay, mặt hàng xăng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt từ năm 1995, đến nay 30 năm. Bộ đã rà soát kinh nghiệm các nước như Đức, Pháp, Italia, Anh, Hàn Quốc, Thái Lan, Singapore, Lào, Campuchia đều có thu. Bên cạnh đó, có thu thuế bảo vệ môi trường. Với thuế bảo vệ môi trường thu tuyệt đối còn với thuế tiêu thụ đặc biệt thì thu theo tỷ lệ %. Với xăng sinh học mức đánh thuế tiêu thụ đặc biệt là E5 là 8%, E10 là 7%, tỷ lệ thấp hơn với xăng thường là 10%. Việc này để khuyến khích sử dụng xăng sinh học. Còn nếu bỏ đi thì sẽ không khuyến khích được xăng sinh học.