Làm rõ nguyên nhân hàng loạt cây lim quý chết khô trong rừng đặc dụng

Theo phản ánh của người dân, khoảng hơn 2 tuần nay tại rừng lim ở khu vực động Hòn Sáo (thuộc xóm 2, xã Lăng Thành, huyện Yên Thành) có hiện tượng hàng chục cây lim bị chết khô. Thực tế tại rừng lim này, những phản ánh của người dân là có cơ sở. Cụ thể, qua quan sát, rừng lim này nằm ngay sát khu dân cư, xen lẫn trong rừng lim có rất nhiều keo tràm của người dân được trồng với tuổi đời khác nhau.

Đơn cử, tại khu vực sát đập Bồng Sơn, có 10 cây lim có kích thước khác nhau đã chết khô. Dưới đất dấu vết của việc đốt thảm thực bì, một số cây lim bị cháy sém từ gốc tới gần ngọn. Cũng tại vị trí này, còn phát hiện có nhiều cây lớn (chưa rõ loại cây gì) bị cưa bỏ. Phần thân cây đã được đưa đi nơi khác, chỉ còn lại phần gốc cây. Đường kính các gốc cây lớn bị cắt có thể lên đến hơn 50 cm. Các cây này được cưa sát mặt đất và bị ai đó dùng cành cây bụi và cỏ dại che lấp lại.

Trong khi đó, ở sườn đồi phía sau lưng vị trí đập Bồng Sơn cũng có hàng chục cây Lim đã bị chết khô, vỏ cây bị bong ra, lớp gỗ bên trong bắt đầu mục dần. Qua đo đạc, có nhiều gốc cây đường kính từ 170-180cm. Xen lẫn trong những cây lim khổng lồ là vườn keo tràm của người dân đã cao tới đầu người lớn.

Trao đổi với ông Nguyễn Thái Sơn, Phó Chủ tịch UBND xã Lăng Thành, ông Sơn xác nhận có chuyện nhiều cây lim trong vùng quy hoạch rừng đặc dụng khu vực động Hòn Sáo bị chết khô chưa rõ nguyên nhân. Đồng thời cho biết, từ đầu tháng 6/2023, qua kiểm tra địa phương phát hiện trong tổng số gần 30 cây lim trong rừng lim khu vực động Hòn Sáo bị chết khô. Trong đó, có 1 cây đường kính 38 cm, cao 8m bị chết khô, 10 cây kích thước tương tự có dấu hiệu rụng lá, bị khô.

Cũng theo ông Sơn, khi phát hiện sự việc, do điều kiện về mặt chuyên môn của địa phương không đáp ứng được yêu cầu. Nên xã đã có công văn đề nghị Trung tâm Dịch vụ Nông nghiệp huyện Yên Thành cử các bộ chuyên môn phối hợp với xã trực tiếp kiểm tra để có hướng khắc phục số diện tích cây lim trên.

Xác nhận thông tin, ông Nguyễn Viết Khánh, Hạt trưởng Hạt Kiểm Lâm huyện Yên Thành cho biết, vào ngày 05/6/2024, cán bộ kiểm lâm địa bàn kiểm tra thì phát hiện gia đình ông Hoàng Danh Hợp (ở xóm Làng Danh, xã Lăng Thành) đốt thực bì sau khai thác keo tại lô 254, khoảnh 7, tiểu khu 877 (khu gần ); cũng tại đây có nhiều cây lim bị chết.

Ngày 06/6, hạt kiểm lâm đã phối hợp với các cơ quan chức năng liên quan và chính quyền địa phương tiến hành kiểm tra, xác minh nguyên nhân lim chết. Kết quả, diện tích gia đình ông Hợp đốt thực bì sau khai thác keo là hơn 4.800m2; thời gian đốt xử lý thực bì là chiều ngày 04/6/2024. Tại khu vực này có 10 cây lim chết đứng, đã mục phần vỏ thân cây. Quan sát các gốc cây lim không có hiện tượng ken cây, đẽo vỏ, khoan gốc…

Đoàn kiểm tra cũng xác định việc đốt xử lý thực bì sau khai thác keo không làm chết cây lim vì xung quanh các gốc cây lim được dọn sạch thực bị trước khi đốt nên không bị cháy sém. Tuy nhiên, việc đốt xử lý thực bì của gia đình ông Hoàng Danh Hợp là chưa đúng quy trình quy định nên đã ra quyết định xử phạt 1,5 triệu đồng. “Từ kết quả kiểm tra trực quan, có thể kết luận 10 cây lim chết đứng không rõ nguyên nhân; không có yếu tố tác động từ con người. Còn để có kết quả phân tích cây có bị “hạ độc chết” như một số thông tin lan truyền thì phải nhờ cơ quan chuyên môn cao hơn”, ông Khánh nói.

Cũng theo Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm huyện Yên Thành, việc quản lý và xử lý những cây lim gặp rất nhiều khó khăn vì có những vướng mắc, chồng chéo. Theo Quyết định 48/2014 của UBND tỉnh Nghệ An thì khu vực rừng lim ở Lăng Thành là rừng đặc dụng. Tuy nhiên, trên thực tế, trước đó rừng đã được giao cho dân, đã cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất với nguồn gốc là rừng sản xuất, rừng phòng hộ. Việc trồng xen keo giữa rừng lim rồi khi thu hoạch xử lý thực bì sẽ gây hại rất lớn cho cây lim.

Ngoài ra việc xác định nguồn gốc, chủ sở hữu các cây lim này cũng chưa rõ ràng. Theo lịch sử Đảng bộ xã Lăng Thành thì cây được trồng từ những năm 50 của thế kỷ XX; nhưng có người nói là của hợp tác xã, có người nói của các dòng họ, hộ cá thể trồng… “Hiện, UBND huyện Yên Thành đã có văn bản yêu cầu các đơn vị liên quan rà soát, thống kê số cây lim trên địa bàn, để có báo cáo cụ thể", ông Khánh thông tin thêm.