Làm thế nào để đưa phương tiện xanh thay xe dùng nhiên liệu hóa thạch?

Theo lộ trình đến năm 2035, toàn bộ xe buýt thay mới của Hà Nội sẽ bắt buộc phải sử dụng năng lượng xanh. Bên cạnh đó, taxi, xe ôm cũng đang tích cực chuyển đổi sang xe sử dụng điện.

Song, nếu xem xét tương quan giữa phương tiện VTHKCC và xe cá nhân có thể thấy, quá trình xanh hóa phương tiện giao thông của Thủ đô còn bất tương xứng, chậm chạp ở nhóm đối tượng đông đảo nhất.

Theo ước tính, Hà Nội hiện mới chỉ có khoảng 200 nghìn xe máy điện, vài nghìn ô tô điện, con số rất nhỏ so với hơn 8 triệu phương tiện cá nhân đăng lý lưu hành tại Thủ đô. Bởi đại đa số người dân vẫn thờ ơ, thậm chí hoài nghi trước tính khả dụng và tiện lợi của xe điện, đặc biệt là ô tô.

Chuyên gia giao thông, Thạc sĩ Đỗ Cao Phan cho rằng, hai vấn đề lớn nhất khiến người dân ngần ngại đến với xe điện là trạm sạc và chất lượng xe.

"Với xe máy điện, phần lớn sử dụng nguồn sạc từ điện thông thường, nhưng lại có nguy cơ cháy nổ cao, hơn nữa thời lượng pin không ổn định, quãng đường sử dụng đường không dài, gây nên sự bất tiện nhất định.

Với ô tô điện, Hà Nội còn quá thiếu trạm sạc, chỉ thuận tiện cho các chủ xe điện sinh sống gần nơi đặt trạm. Mặt khác ô tô điện lại không thể sạc từ nguồn thông thường như xe máy điện nên khi hết pin trong lúc đang vận hành, chỉ còn cách… gọi cứu hộ", chuyên gia Đỗ Cao Phan chia sẻ.

Bên cạnh đó, theo chuyên gia, hiện chất lượng xe điện cũng khiến người dùng chưa hẳn yên tâm. Xe máy điện có nguồn gốc xuất xứ đa dạng, dễ tìm mua, dễ sạc nhưng tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ cao; khi vận hành cũng thiếu chắc chắn, an toàn hơn xe xăng. Ô tô điện vẫn đang khiến người dùng lo lắng khi thời tiết quá nóng bức, hoặc gặp các lỗi kỹ thuật mà gara sửa chữa xe xăng thông thường chưa chắc xử lý được, phải đưa vào hãng dẫn đến sự bất tiện cho người dân.

Có thể thấy, vì những lý do đó mà đại đa số người dân chưa mặn mà với việc chuyển đổi phương tiện cá nhân sang xe sử dụng năng lượng điện.

"Thực tế cho thấy mới chỉ có khoảng 3% phương tiện cá nhân của Hà Nội giảm thiểu được tác động tiêu cực đến môi trường. Lượng khí thải và tiêu tốn nhiên liệu hóa thạch của 97% lượng xe còn lại vẫn là áp lực khổng lồ với đô thị Hà Nội", ông Đỗ Cao Phan thông tin.

Cần nâng cấp hạ tầng trước khi chuyển đổi

Theo ông Phan, trước hết phải xử lý dứt điểm hai hạn chế lớn nhất của xe điện là trạm sạc và chất lượng. Muốn khuyến khích người dân chuyển đổi sang xe điện, trước hết Hà Nội phải đầu tư vào hạ tầng trạm sạc, sửa chữa, bảo dưỡng để người dân được hưởng các điều kiện thuận lợi nhất khi dùng xe máy, ô tô điện.

"Hiện mạng lưới trạm sạc xe điện tại Thủ đô còn rất thưa thớt, chủ yếu do một hãng xe điện trong nước đầu tư, chuẩn kỹ thuật khác biệt với xe điện nhập khẩu.

Hà Nội cần có chính sách cụ thể, rõ ràng với vấn đề này. Muốn người dân chuyển đổi sang phương tiện xanh, thành phố cần có quy hoạch cụ thể mạng lưới trạm sạc cho xe cá nhân giống như đã quy hoạch hệ thống điểm bán xăng dầu", ông Phan nhấn mạnh.

Theo ông Phan, đã quy hoạch rồi, có thể kêu gọi các hãng sản xuất xe điện đầu tư xây dựng hệ thống trạm sạc để mở rộng vùng phục vụ khách hàng để khuyến khích các nhà đầu tư hơn.

Tương tự, chuyên gia giao thông, TS. Phan Lê Bình cũng cho rằng, ngoài hai vấn đề trên, còn một vấn đề khác quan trọng không kém là thành phố phải sớm đưa ra lộ trình chuyển đổi sang xe điện của mọi loại hình phương tiện.

"Đầu tiên là tàu điện, xe buýt, taxi… sau đó đến xe cá nhân. Nhưng lộ trình này chỉ nên tiến hành khi đã đầu tư cơ bản hạ tầng cho xe điện, bảo đảm không gây khó khăn cho người dân", ông Bình nhấn mạnh.

Bởi theo ông Bình, nếu đã có hạ tầng đáp ứng nhu cầu, cũng như với phương tiện VTHKCC, Hà Nội có thể quy định chỉ cấp phép lưu hành cho phương tiện cá nhân mới nếu là xe sử dụng năng lượng sạch.

Đặc biệt với hơn 6 triệu xe máy cá nhân đang sử dụng xăng dầu như hiện nay, Hà Nội cần sớm có chính sách khuyến khích người dân chuyển đổi. Bởi xe máy dễ dàng chuyển đổi hơn, chi phí thấp hơn và hiệu quả mang lại cho môi trường cao hơn. Hà Nội có thể xem xét giảm thuế phí, lắp đặt các trạm sạc công cộng cho xe máy điện… để người dân thuận tiện sử dụng và thấy có lợi hơn so với xe xăng, từ đó tự chuyển đổi.

Mặt khác, các hãng sản xuất xe điện cũng cần tập trung cho loại hình phương tiện hai bánh gần gũi với đời sống người dân nhất này. Nếu chất lượng xe, thời lượng pin của xe máy điện tốt hơn, chắc chắn hàng triệu người dân sẽ không ngần ngại chuyển đổi, từ bỏ xe máy xăng vừa tốn kém, vừa gây hại cho môi trường.