Làm việc 4 ngày/tuần: Tại sao không?

Thử nghiệm đột phá

Từ tháng 6 đến tháng 12/2022, nhân viên tại 61 công ty trên khắp nước Anh đã thử nghiệm làm việc trung bình 34 giờ/tuần (4 ngày/tuần) mà vẫn nhận được mức lương hiện có. Trong số đó, 56 công ty (tương đương 92%) đã chọn tiếp tục với phương án này, 18 công ty trong số đó chọn gắn bó vĩnh viễn. Một số người tham gia cho biết, khả năng duy trì công việc và tuyển dụng đã được cải thiện trong quá trình thử nghiệm.

Theo báo cáo của tổ chức nghiên cứu Autonomy có trụ sở tại Anh (được hỗ trợ bởi một nhóm các học giả và nhóm 4 Day Week Global có trụ sở tại New Zealand), đây là cuộc thử nghiệm lớn nhất trên thế giới.

Thử nghiệm của Autonomy bao gồm tổng cộng 2.900 nhân viên trong các lĩnh vực khác nhau, từ công ty tài chính Stellar Asset Management đến nhà sản xuất kỹ thuật số Rivelin Robotics và một cửa hàng cá và khoai tây chiên ở thị trấn ven biển Wells-next-the-sea. Các nhân viên cho biết, sức khỏe và sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống của họ đã được cải thiện. Đồng thời, dữ liệu cũng cho thấy, nhân viên ít có khả năng bỏ việc hơn khi làm việc 4 ngày/tuần.

Giám đốc Chiến dịch Tuần 4 ngày, ông Joe Ryle cho biết: “Đây là một thời điểm đột phá quan trọng để hiện thực hóa chính sách làm việc 4 ngày/tuần”.

Ông Paul Oliver - Giám đốc điều hành của Citizens Advice Gateshead – cũng cho biết, khả năng duy trì công việc cũng như tuyển dụng đã được cải thiện, mức độ ốm đau đã giảm trong quá trình thử nghiệm. "Nhân viên làm việc năng suất hơn với hiệu quả công việc cao trong thời gian ngắn hơn" - ông Oliver nói.

Đối với một bộ phận người lao động, thêm một ngày nghỉ với họ quan trọng hơn tiền lương: 15% cho biết, không khoản tiền nào có thể khiến họ quay trở lai làm việc 5 ngày/tuần. Một số nhân viên được nghỉ thêm vào ngày thứ Tư, trong khi những người khác chọn nghỉ ba ngày cuối tuần.

Các nhà tuyển dụng từ các lĩnh vực tiếp thị và quảng cáo, dịch vụ chuyên nghiệp và từ thiện được đại diện nhiều nhất trong thử nghiệm. Khoảng 66% công ty tham gia có từ 25 nhân viên trở xuống, 22% có từ 50 nhân viên trở lên.

Thử nghiệm phản ánh sự giám sát ngày càng tăng về cách mọi người làm việc, đặc biệt là kể từ đại dịch Covid-19, khi làm việc tại nhà là lựa chọn duy nhất, khiến nhiều người đặt câu hỏi liệu họ có cần ngồi trong văn phòng 5 ngày một tuần hay không?

Mở rộng phạm vi

Trong những năm gần đây, một số tập đoàn toàn cầu lớn cũng đã thử nghiệm phương án làm việc 4 ngày/tuần và cũng báo cáo kết quả thành công. Điển hình như Microsoft đã thử nghiệm ở Nhật Bản trong 1 tháng vào năm 2019, trong khi “gã khổng lồ” hàng tiêu dùng Unilever đã thực hiện một cuộc thử nghiệm kéo dài 1 năm ở New Zealand vào năm 2020.

Chính phủ Tây Ban Nha đã khởi động một dự án thí điểm vào tháng 12/2021 để giúp các công ty công nghiệp vừa và nhỏ cắt giảm ít nhất nửa ngày làm việc trong tuần mà không ảnh hưởng đến lương trong nỗ lực tăng năng suất. “Gã khổng lồ” viễn thông Telefonica của nước này đã cung cấp riêng cho nhân viên của mình chính sách làm việc 4 ngày/tuần nhưng cắt giảm 12% lương.

Ngân hàng lớn nhất Italy Intesa Sanpaolo năm ngoái đã cho nhân viên lựa chọn làm việc 4 ngày/tuần với mức lương được giữ nguyên kể từ tháng 1/2022. Intesa cho biết, họ xem xét rút ngắn tuần làm việc để hạn chế hóa đơn tiền điện ngày càng tăng.

Tại Pakistan, việc có thể tiết kiệm nhiên liệu cũng là một động lực chính cho các nhà chức trách khi đưa các điều khoản về thời gian làm việc ngắn hơn vào kế hoạch bảo tồn năng lượng trên diện rộng hồi tháng 6 năm ngoái. Việc cắt giảm chuyển xuống từ 6 ngày/tuần còn 5 ngày/tuần.

Trong khi đó tại Đức, một thỏa thuận trả lương đã được thống nhất vào tháng 4/2022 cho hàng chục nghìn công nhân tại các ngân hàng khu vực công của Đức cũng bao gồm việc giảm một giờ làm việc xuống còn 38 giờ/tuần từ năm 2024. Đức là nước đi đầu trong việc điều chỉnh các tuần làm việc.

Một số cơ quan hành chính công ở Đan Mạch và Iceland cũng đã áp dụng chính sách làm việc 4 ngày/tuần. Công ty du lịch Nordic Visitor, có văn phòng ở Iceland, Scotland và Thụy Điển, đã giảm số giờ làm việc trong tuần từ 40 giờ xuống còn 35 giờ. Công ty này cho biết, mức độ hài lòng của nhân viên tăng lên, số ngày nghỉ ốm ít hơn và lợi nhuận lớn hơn.

Tại châu Mỹ, công ty dịch vụ nghề nghiệp People&Partners có trụ sở tại Santiago, Chile là một trong những công ty đầu tiên áp dụng chế độ làm việc 4 ngày/tuần trong đại dịch Covid-19.

Trong khi đó, công ty quy hoạch bất động sản Perpetual Guardian của New Zeland đã thử nghiệm chính sách làm việc 4 ngày/tuần vào năm 2018 và sau đó đã thực hiện vĩnh viễn với lý do năng suất tăng và tỷ lệ nghỉ ốm thấp hơn.

Vẫn cần có thêm thời gian để xem liệu phương án làm việc 4 ngày/tuần (34 giờ) có duy trì được “tuổi thọ” của dự luật mang tính bước ngoặt “tuần làm việc 35 giờ” được Pháp đưa vào luật năm 2000 hay không. Song nhìn qua có thể thấy, nếu thực thi chính sách này mà năng suất vẫn không thay đổi, thì không có lý gì không thực hiện để sức lao động được tái tạo, nâng cao chất lượng cuộc sống cho người lao động.

Chính sách làm việc 4 ngày/tuần hoàn toàn có thể được thực thi so với phương án tuần làm việc 15 giờ nhàn nhã được đưa ra từ những năm 1930. Tuy nhiên, 2 năm qua, thế giới đã chứng kiến nhiều thử thách như đại dịch Covid-19, hóa đơn năng lượng gia tăng và tình trạng thiếu lao động, những điều này đã khiến các nhà tuyển dụng phải xem xét lại số giờ làm việc trong tuần vì các lý do từ sức khỏe của nhân viên đến việc tiết kiệm chi phí.