Lan truyền tin giả trên mạng xã hội và hậu quả pháp lý
Việc lan truyền tin giả, vu khống người khác trên các nền tảng mạng xã hội, nhiều cá nhân bị khởi tố, xét xử những bản án nghiêm khắc, không chỉ về tiền bạc mà cả án tù.
Mới đây, vụ việc của Hoa hậu Bùi Quỳnh Hoa (27 tuổi, hoa hậu cuộc thi Miss Universe Vietnam 2023) bị Lê Hương Ly (29 tuổi, trú tại phường Đống Đa, TP Hà Nội) đăng tải, loan truyền các thông tin không đúng sự thật về bản thân lên mạng xã hội. Hoa hậu Bùi Quỳnh Hoa sau đó làm đơn tố giác tội phạm gửi đến Công an TP Hà Nội đề nghị điều tra. Ngày 19/9, Cơ quan Cảnh sát điều tra ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với Lê Hương Ly về tội “vu khống” theo Điều 156 Bộ luật Hình sự.
Trước đó, Tòa án nhân dân TP Thủ Đức (TPHCM) xét xử sơ thẩm, tuyên bị cáo Trương Thanh Tịnh (còn gọi là Mr Lee) 9 tháng tù về tội “lợi dụng các quyền tự do, dân chủ xâm phạm lợi ích của nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân” theo khoản 1 Điều 331 Bộ luật Hình sự.
Cáo trạng xác định, từ năm 2022 Tịnh sử dụng tài khoản Facebook, YouTube, TikTok đăng nhiều bài viết sai sự thật và phát ngôn bôi nhọ danh dự, nhân phẩm, uy tín của bà Lê Thị Hồng Nga (còn gọi Nhã Lê), chủ thẩm mỹ viện JT Angle và hoạt động của trung tâm này. Hành vi của Tịnh khiến uy tín của Bệnh viện JT Angel bị ảnh hưởng nghiêm trọng với hậu quả là khách hàng hủy hợp đồng sử dụng dịch vụ của bệnh viện, cộng đồng mạng hoang mang, phản ứng tiêu cực, nhân sự bệnh viện bị mất việc làm...
Ngoài ra, hàng nghìn trường hợp đăng tải thông tin không đúng sự thật cũng đã bị cơ quan chức năng xử phạt hành chính. Đơn cử mới đây, Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Công an tỉnh Cao Bằng xử lý vi phạm hành chính người sử dụng tài khoản Facebook là T.V.Đ. (sinh năm 1999, trú tại huyện Thạch An, tỉnh Cao Bằng) vì có hành vi đăng tải bình luận xúc phạm lực lượng chức năng trên mạng xã hội, với mức phạt 5 triệu đồng.
Theo Luật sư Nguyễn Thanh Hà - Chủ tịch Công ty Luật SBLAW, mạng xã hội không phải “vùng xám” để ai muốn nói gì cũng được. Mỗi phát ngôn sai lệch, mỗi bài viết bịa đặt không chỉ là câu chuyện “trên mạng” mà đã trở thành hành vi có thể kéo theo hậu quả pháp lý nghiêm trọng.
Theo Luật sư Hà, hành vi nói xấu, đưa tin sai sự thật trên mạng xã hội, người vi phạm sẽ phải đối diện với 3 loại chế tài như sau: Một là chế tài hành chính. Theo quy định tại Điều 101 Nghị định 15/2020/NĐ-CP, hành vi cung cấp, chia sẻ thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức, danh dự, nhân phẩm của cá nhân sẽ bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng. Ngoài ra, cơ quan chức năng còn có thể áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả đối với hành vi vu khống người khác trên mạng xã hội đó là buộc gỡ bỏ thông tin sai sự thật hoặc gây nhầm lẫn hoặc thông tin vi phạm pháp luật do thực hiện hành vi vi phạm.
Hai là chế tài hình sự. Nếu cơ quan chức năng cho rằng hành vi tung tin sai sự thật đủ yếu tố cấu thành tội phạm thì người vi phạm có thể bị khởi tố, điều tra về tội vu khống theo quy định tại điều 156 Bộ luật Hình sự. Tòa án có thể phạt tù đến 7 năm cho hành vi vi phạm này. Ngoài ra, cơ quan điều tra cũng có thể áp dụng Điều 288 về tội “đưa hoặc sử dụng trái phép thông tin mạng máy tính, mạng viễn thông” hoặc Điều 331 về tội “lợi dụng quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân”.
Ba là chế tài dân sự. Theo đó, người bị vu khống còn có thể khởi kiện ra tòa dân sự để yêu cầu chấm dứt hành vi vi phạm, xin lỗi và cải chính công khai và yêu cầu bồi thường thiệt hại do hành vi vu khống gây ra.
“Chế tài hình sự là chế tài rất nghiêm khắc, người vi phạm sẽ bị phạt tù, ví dụ tội vu khống có thể bị phạt cao nhất đến 7 năm tù giam và áp dụng hình phạt bổ sung là phạt tiền đến 50 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 năm đến 5 năm” - Luật sư Hà nhấn mạnh và cho biết, người tham gia không gian mạng cần biết quy tắc ứng xử để hành xử đúng mực, tránh đối mặt với những án phạt nặng nề.
