Lào Cai: Công ty Apatit Việt Nam thu hồi đất mở khai trường nhưng chưa đền bù thỏa đáng?

Nhường đất cho doanh nghiệp mở khai trường nhưng chưa được đền bù

Mới đây, ngày 8/9 UBND TP Lào Cai, Phòng Tài nguyên và Môi trường, UBND xã Cam Đường đã tổ chức buổi gặp mặt đại điện 28 hộ dân thôn Dạ 1, xã Cam Đường để giải quyết các vấn đề liên quan đến nội dung liên quan đến công tác giải phóng mặt bằng (GPMB) dự án Khai trường 10 - Công ty Apatit tại thôn Dạ 1, xã Cam Đường, TP Lào Cai từ năm 2004.

Theo đó, năm 2004 UBND TP Lào Cai ra thông báo đến 28 hộ dân trú tại thôn Dạ 1 về việc thu hồi đất để bàn giao Công ty TNHH MTV Apatit Việt Nam.

Theo người dân thôn Dạ 1 (TP Lào Cai), khu vực đất bị thu hồi phục vụ cho việc khai thác quặng của Công ty TNHH MTV Apatit Việt Nam được xác định là khai trường 10. Trước khi bị thu hồi để khai thác quặng, khu đất này được người dân sử dụng ổn định để trồng trọt chăn nuôi từ trước năm 1993 và được chính quyền địa phương xác nhận nguồn gốc đất.

Ông Vi Văn Minh (người dân xã Cam Đường, TP Lào Cai) cho biết: “Từ năm 1979 gia đình đã khai phá đất ở khu vực này để phát triển nông nghiệp. Đến năm 1996, chính thức mỏ Apatit vào đây hoạt động mở khai trường. Năm 2004 mới bồi thường ở khu vực này. Trong khi đó đất của những hộ dân ở đây có nguồn gốc từ năm 1980, đã sản xuất ổn định và có xác nhận của chính quyền địa phương”.

Tương tự, ông Hà Văn Tình (người dân xã Cam Đường, TP Lào Cai) cũng cho hay: “Trước đó, đất của 28 hộ dân ở đây không ai tranh chấp, lấn chiếm. Đến năm 2004, mỏ Apatit khai thác nhưng không đền bù về đất dù trước đó đất chúng tôi ở, sản xuất vẫn được cơ quan chính quyền xác nhận”.

Theo người dân địa phương, sau khi kiểm kê đất và các tài sản gắn liền với đất, Công ty TNHH MTV Apatit Việt Nam không chấp nhận bồi thường toàn bộ diện tích đất thu hồi mà chỉ bồi thường một phần đất và hoa màu của người dân đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Trong khi đó, toàn bộ diện tích đất của người dân bị thu hồi đều thoả mãn điều kiện được đền bù tại khoản 7, điều 6, Quyết định số 2101988/QĐ-UBND của UBND tỉnh Lào Cai về việc đền bù thiệt hại khi nhà nước thu hồi đất sử dụng nhằm mục đích quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng trên địa bàn tỉnh Lào Cai.

Trước đó, Công ty TNHH MTV Apatit Việt Nam và ban giải phóng mặt bằng thời điểm đó tiến hành kiểm kê đất và tài sản gắn liền với đất, các hộ dân thôn Dạ 1 đã nộp tất cả các giấy tờ chứng minh nguồn gốc đất.

Chị Hồng (người dân xã Cam Đường, TP Lào Cai) cho biết, “theo chúng tôi tìm hiểu, trong quá trình giải phóng mặt bằng, căn cứ theo Quyết định 210 năm 1998 của UBND tỉnh Lào Cai ghi rất là rõ khi đất không có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mà có giấy xác nhận của chính quyền địa phương thì người dân được bồi thường theo quy định.

Người dân trong thời điểm đó đã nộp giấy xác nhận đất của chính quyền địa phương, đầy đủ điều kiện được bồi thường. Nhưng tới thời điểm bây giờ, doanh nghiệp và chính quyền địa phương lại khẳng định là không tìm thấy giấy tờ nên không bồi thường” - chị Hồng cho hay.

Gần 20 năm mòn mỏi chờ đến bù

Trong các văn bản giấy tờ mà người dân còn giữ lại được cho thấy Quyết định số 935 ngày 14/9/2004 của Chủ tịch UBND TX Lào Cai về việc phê duyệt dự toán kinh phí bồi thường thiệt hại di chuyển giải phóng mặt bằng công trình khai trường 10 đã thể hiện rõ nguồn gốc đất của các hộ dân.

Cụ thể mục ghi chú, phần phụ lục kèm theo của Quyết định số 935 thể hiện rõ nguồn gốc đất bị thu hồi đều được người dân sử dụng ổn định từ trước năm 1988 và có xác nhận của chính quyền địa phương. Tuy nhiên, khi thực hiện hỗ trợ bồi thường cho người dân thôn Dạ 1, Công ty TNHH MTV Apatit Việt Nam đã không thực hiện chi trả đúng theo diện tích kiểm kê và phê duyệt trong quyết định này.

Để làm rõ, PV Báo Đại Đoàn Kết đã liên hệ làm việc với UBND tỉnh Lào Cai thông qua văn phòng với UBND tỉnh nhưng đến nay qua nhiều tháng vẫn chưa nhận được lịch sắp xếp trao đổi. Qua điện thoại, đại diện văn phòng UBND tỉnh Lào Cai cho biết: “Sự việc bắt đầu từ năm 2004, đến nay đã là 18 năm. Tỉnh Lào Cai cũng đã có văn bản yêu cầu TP Lào Cai và Sở Tài nguyên & Môi trường báo cáo. Còn hiện nay UBND tỉnh Lào Cai đã có văn bản, yêu cầu TP Lào Cai và Sở Tài nguyên & Môi trường báo cáo UBND tỉnh” - vị này nói.

Trước đó, tại kết luận số 3238/KL-TTCP về việc chấp hành chính sách pháp luật trong công tác quản lý, khai thác, chế biến khoáng sản của tỉnh Lào Cai giai đoạn 2005 - 2015 của Thanh tra Chính phủ chỉ rõ: “UBND tỉnh Lào Cai đã cấp giấy phép khai thác khoáng sản và giao đất tại 13 dự án, diện tích vượt so với quy hoạch là 196,77ha vào đất rừng sản xuất, đất nông nghiệp và các loại đất khác và có 11 dự án khai thác khoáng sản nằm ngoài quy hoạch với diện tích 65,41ha”.

Kết luận nêu rõ, đối với Công ty Apatit Việt Nam, một số khai trường đã khai thác nhiều năm, nhưng đến thời điểm thanh tra, Sở Tài nguyên và Môi trường cùng các cơ quan, đơn vị có liên quan chưa thực hiện cắm mốc giới tại một số khu vực khai thác, vi phạm Điều 52 Luật Khoáng sản năm 2010. Nghiêm trọng hơn, Công ty Apatit Việt Nam vẫn khai thác quặng apatit tại một số khai trường khi giấy phép khai thác đã hết thời hạn. Việc cấp phép khai thác chồng lấn và vượt quy hoạch cho Công ty TNHH MTV Apatit Việt Nam (gọi tắt là Công ty Apatit Việt Nam) đã khiến cho nhiều người dân lao đao và mất đất sản xuất. Nhiều nội dung chưa được xử lý dứt điểm, cả ở UBND tỉnh và Bộ Tài nguyên & Môi trường, thậm chí chưa có báo cáo thực hiện.