Lập Tòa gia đình và người chưa thành niên đầu tiên tại Việt Nam

Ông Trương Hòa Bình phát biểu tại Lễ công bố.

Ông Trương Hòa Bình, Ủy viên Bộ Chính trị, Chánh án TAND tối cao chủ trì buổi Lễ. Cùng tham dự có ông Lê Thành Long, Ủy viên TW Đảng, Thứ trưởng Bộ Tư pháp; ông Tất Thành Cang, Ủy viên TW Đảng, Phó Bí thư thường trực Thành ủy TP HCM; bà Lê Thị Thu Ba, Phó trưởng Ban Chỉ đạo cải cách tư pháp TW; bà Ung Thị Xuân Hương, Thành ủy viên, Chánh án TAND thành phố; ngài Youssouf Adel-Jelil, Trưởng Đại diện Quỹ Nhi đồng liên Hợp Quốc (UNICEF) tại Việt Nam; cùng đại diện các Bộ, Ban, Ngành hữu quan ở TW và địa phương.

Thể chế hóa các Chủ thị, Nghị quyết của Đảng, Tòa án nhân dân tối cao đã xây dựng thành công “Đề án thành lập Tòa gia đình và người chưa thành niên ở Việt Nam” trình Ban Chỉ đạo cải cách tư pháp Trung ương; đã thể hiện trong dự án Luật Tổ chức Tòa án và được Quốc hội khóa XIII thông qua. Theo quy định của Luật tổ chức Tòa án nhân dân 2014, trong cơ cấu tổ chức của TAND cấp cao, TAND cấp tỉnh và TAND cấp huyện có Tòa gia đình và người chưa thành niên.

Lãnh đạo Tòa gia đình và người chưa thành niên.

Phát biểu tại buổi lễ, Chánh án Trương Hòa Bình nhấn mạnh: “Việc ra đời của Tòa gia đình và người chưa thành niên trong tổ chức bộ máy của Tòa án nhân dân, là dấu ấn quan trọng, là một trong những thành tựu của tiến trình cải cách tư pháp. Đây là bước đi cụ thể nhằm triển khai có hiệu quả các quan điểm, chủ trương của Đảng và pháp luật của Nhà nước về bảo vệ, phát triển gia đình Việt Nam; bảo vệ, chăm sóc, giáo dục trẻ em nói chung và xử lý người chưa thành niên vi phạm pháp luật nói riêng. Thành lập Tòa GĐ & NCTN chứng tỏ cam kết mạnh mẽ của Việt Nam trong việc bảo đảm quyền trẻ em, thông qua việc xây dựng một hệ thống tư pháp trẻ em toàn diện mà Tòa gia đình và người chưa thành niên là trung tâm, với sự tham gia, phối hợp chặt chẽ của các cơ quan, tổ chức có liên quan. Đây cũng là phương thức để thực hiện nguyên tắc Hiến định về việc xét xử kín đối với người chưa thành niên (quy định tại khoản 3 Điều 103 của Hiến pháp năm 2013)”.

Thực tiễn công tác xét xử cho thấy, các vụ việc hôn nhân gia đình có những đặc thù riêng, xuất phát từ quan hệ hôn nhân, huyết thống, nuôi dưỡng giữa các thành viên trong gia đình. Khi giải quyết các vụ việc về lĩnh vực này, cùng với yêu cầu phải tuân thủ các quy định của pháp luật, phải chú ý đến yếu tố tâm lý, tình cảm, đạo đức, truyền thống của dân tộc; trong đó yếu tố pháp lý và yếu tố tình cảm đan xen vào nhau giữa các bên trước, trong và cả sau quá trình giải quyết vụ việc.

Khác với các vụ việc dân sự thông thường, các bên trong vụ việc hôn nhân và gia đình vẫn bị ràng buộc với nhau về trách nhiệm đối với con chung; về đạo đức truyền thống và có thể kéo dài suốt cuộc đời họ.

Bên cạnh đó, việc giải quyết các vấn đề gia đình có ảnh hưởng sâu sắc đến đời sống tâm lý của từng thành viên trong gia đình, có tác động tích cực hoặc tiêu cực đến định hướng phát triển của trẻ em là thành viên trong gia đình. Bởi vậy, nếu giải quyết tốt các vấn đề thuộc quan hệ gia đình, nâng cao ý thức và trách nhiệm của các thành viên trong gia đình đối với việc chăm sóc, giáo dục con cái sẽ góp phần hạn chế, ngăn ngừa trẻ em vi phạm pháp luật, tạo môi trường lành mạnh để trẻ em phát triển thể chất và nhân cách; đồng thời, góp phần vào sự ổn định chung của toàn xã hội.

Yêu cầu về cơ sở vật chất của Tòa gia đình và người chưa thành niên có tính chất đặc biệt, đặc thù: Phải có phòng tư vấn - hòa giải; phòng trẻ em; phòng trợ giúp y tế và phòng xét xử thân thiện. Bên cạnh đó, cùng với đội ngũ Thẩm pán, Thẩm tra viên, Thư ký Tòa án, Tòa GĐ & NCTN còn cần có chuyên gia tâm lý, giáo dục, bác sĩ..v.v.. tham gia trong quá trình giải quyết vụ việc.

Ông Trương Hòa Bình và các vị khách tham gia buổi lễ.

Do đó, Chánh án TAND tối cao đã chỉ đạo các Tòa án cần chủ động xây dựng quy chế phối hợp với các tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức phúc lợi xã hội, cơ quan y tế, giáo dục ở Trung ương và địa phương, để phối hợp với Tòa án giải quyết tốt các vụ việc thuộc thẩm quyền của Tòa GĐ & NCTN.

Phát biểu tại Lễ công bố, ngài Youssouf Adel-Jelil, Trưởng Đại diện Quỹ Nhi đồng liên Hợp Quốc (UNICEF) tại Việt Nam nhiệt liệt hoan nghênh Tòa án tối cao Việt Nam, đã tiên phong trong việc thành lập Tòa GĐ & NCTN. Cùng với các biện pháp phúc lợi xã hội, an ninh và y tế, Tòa án tối cao Việt Nam đã rất chú trọng biện pháp tư pháp đối với trẻ em, một trong các biện pháp quan trọng góp phần bảo vệ, giáo dục và phát triển nhân cách trẻ em nói chung, an ninh gia đình và xã hội nói chung.

Sau khi công bố Quyết định của Chánh án TAND tối cao về thành lập Tòa GĐ&NCTN, Chánh án Tòa án TP HCM Ung Thị Xuân Hương đã trao Quyết định bổ nhiệm Chánh Tòa GĐ & NCTN cho ông Trần Thanh Minh, Thẩm phán Trung cấp TAND T PHCM và các cán bộ, Thẩm phán của Tòa này.