Lầu Minh Pó, người 'thắp lửa' đổi thay ở vùng biên xứ Thanh

Người bền bỉ giữ mầm thay đổi

Ở xã Pù Nhi, vùng đất biên viễn giáp Lào, nơi cộng đồng người Mông sinh sống xen giữa núi đồi dốc đứng, đời sống còn nhiều khó khăn, có một người đàn ông được bà con kính trọng như 'trụ cột tinh thần', đó là ông Lầu Minh Pó (64 tuổi, trú bản Pù Toong), nguyên Phó Bí thư Huyện ủy Mường Lát cũ.

Trong suốt hàng chục năm, ông âm thầm vượt núi, băng suối, lặng lẽ đến từng hộ gia đình, không dùng lời giáo huấn, mà bằng sự thấu hiểu, chân thành và những câu chuyện gần gũi để gieo mầm thay đổi trong bà con dân bản. Nhờ sự kiên trì ấy, nhiều hủ tục lạc hậu như đám tang kéo dài, tảo hôn, mê tín… dần được xóa bỏ, mở đường cho một lối sống văn minh hơn, gắn liền với tương lai tươi sáng của đồng bào người Mông vùng cao xứ Thanh.

Một trong những thành công lớn nhất của ông Pó cho đến nay vẫn còn được duy trì, đó là cuộc cách mạng vận động người Mông bỏ tục treo người chết trong nhà. Trước đây, đám tang trong đồng bào thường kéo dài nhiều ngày, gây tốn kém và mất vệ sinh, nhưng rất khó thay đổi vì đã ăn sâu vào tiềm thức của người dân trong hàng chục năm.

Bước ngoặt đến vào năm 2013, khi chú ruột của ông Pó qua đời. Dù gặp nhiều phản đối, ông vẫn quyết tâm tổ chức tang lễ bằng quan tài, làm gương để bà con nhìn thấy sự phù hợp và văn minh. Từ đó, phong tục mới này lan rộng, đến nay, 100% đám tang của người Mông ở Pù Nhi đã sử dụng quan tài, thời gian làm lễ được rút ngắn, giảm gánh nặng cho các gia đình.

Cùng với đó, ông Pó kiên trì vận động chống tảo hôn, hôn nhân cận huyết; khuyên bà con đưa người bệnh đến bệnh viện thay vì cúng bái; giải thích để họ bỏ dần mê tín, tin thầy mo, bùa ngải. Mỗi vụ tảo hôn được ngăn chặn, mỗi trường hợp biết tìm đến y tế, ông đều xem là một bước tiến của cả cộng đồng.

Trong công tác đảm bảo an ninh biên giới, ông cũng là người mạnh dạn đứng ra bác bỏ luận điệu 'Nhà nước Mông', giúp đồng bào vùng cao hiểu rõ về quyền lợi, trách nhiệm của mình, tránh bị kẻ xấu lôi kéo.

Nhiều mâu thuẫn trong bản được ông hòa giải kịp thời, điển hình như việc chỉ trong 2 năm làm công tác dân vận, ông đã giúp giải quyết hơn 10 vụ việc lớn nhỏ, củng cố sự đồng thuận trong cộng đồng người dân tộc thiểu số.

Dù đã nghỉ hưu, nhưng với trách nhiệm của một người cán bộ, một người con của quê hương, ông Pó vẫn không rời bản. Mỗi ngày, ông lại đi lại khắp các bản Mông để vận động nếp sống văn hóa mới, giữ vững an ninh, xây dựng sự đoàn kết và tin tưởng giữa người dân với chính quyền.

'Nếu mỗi người giữ một ngọn lửa nhỏ, cả bản làng sẽ bừng sáng'

Khi được Ủy ban MTTQ tỉnh Thanh Hoá lựa chọn là 1 trong những tấm gương sáng đại diện của tỉnh tham gia bình chọn giải thưởng 'Vinh danh Người truyền lửa' cấp quốc gia do Báo Đại đoàn kết phối hợp với SABECO tổ chức, ông Pó coi đây không phải là vinh dự cá nhân, mà là sự ghi nhận dành cho cộng đồng người Mông ở Pù Nhi, những người đã dám cùng ông thay đổi suốt nhiều năm qua.

Trong ký ức của mình, ông Pó vẫn còn nhớ như in những hình ảnh suốt nhiều năm công tác, những đêm rét cắt da cắt thịt, đến từng nhà dân để vận động bỏ hủ tục tang ma, những lần đứng giữa cuộc họp bản để khẳng định rằng không hề tồn tại cái gọi là 'Nhà nước Mông'. Cùng với đó là những buổi trò chuyện với thanh niên để họ từ bỏ ý định tảo hôn hay những cuộc hòa giải mà chỉ cần một câu nói chí tình đã giúp 2 gia đình trở nên hòa thuận.

'Ngày tôi làm đám tang cho chú bằng quan tài, tôi chỉ nghĩ đơn giản là cần làm điều đúng. Không ngờ, chính việc ấy lại mở ra lối đi cho cả bản. Giờ nhìn lại, tôi thấy mỗi việc tử tế, dù nhỏ, cũng có thể tạo một sức mạnh lan tỏa mà mình không ngờ tới', ông Pó nói.

Sau khi nghỉ hưu, động lực khiến ông tiếp tục gắn bó với cộng đồng là được chứng kiến sự chuyển biến thực sự của bản làng, khi đám tang nhẹ nhàng, vệ sinh hơn; những đôi vợ chồng trẻ trưởng thành sau khi vượt qua nguy cơ tảo hôn; trẻ con được đến trường nhiều hơn; và quan trọng nhất là bà con không còn hoang mang trước những thông tin xấu độc. 

Mỗi điều ấy, theo ông, đều là một ngọn lửa nhỏ thắp sáng tương lai. 'Tôi chưa bao giờ nghĩ mình sẽ làm điều gì đó lớn lao. Tôi chỉ cố gắng sống chân thành và làm điều đúng đắn. Nếu mỗi người giữ một ngọn lửa nhỏ, thì cả bản làng sẽ bừng sáng', ông Pó nói.

Ông Pó kỳ vọng, giải thưởng 'Người truyền lửa' sẽ tạo ra sức lan tỏa lớn, tạo động lực cho những cán bộ thôn bản đang ngày ngày miệt mài vận động bà con trong hàng trăm câu chuyện khó khăn. Ông tin rằng, nếu một thay đổi xuất phát từ bản Pù Nhi, nơi từng nặng nề hủ tục, thiếu thốn đủ bề mà vẫn có thể thành công, thì các vùng cao khác cũng có thể làm được điều tương tự. 

Tôi hy vọng giải thưởng này giúp mọi người tin rằng ai cũng có thể truyền lửa,. Mỗi chúng ta, hãy bắt đầu truyền ngọn lửa tích cực từ những điều đơn giản nhất, đó là tạo ra sự thay đổi trong chính bản thân và gia đình mình. Nếu mỗi người giữ một ngọn lửa nhỏ, thì cả bản làng sẽ bừng sáng', ông Pó nói. 

Danh sách 4 cá nhân tiêu biểu ở Thanh Hoá được bình chọn tham gia giải thưởng 'Vinh danh Người truyền lửa':
1. Ông Lầu Minh Pó (64 tuổi, trú bản Pù Toong, xã Pù Nhi, tỉnh Thanh Hoá), người có uy tín trong đồng bào người Mông.
2. Bác sĩ Lê Thế Anh (44 tuổi), Trưởng khoa Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Thanh Hoá.
3. Nghệ nhân nhân dân Phạm Thị Tắng (80 tuổi, trú thôn Lò, xã Minh Sơn, tỉnh Thanh Hoá).
4. Thầy giáo Nguyễn Bá Tư (44 tuổi), Giáo viên Trường THPT chuyên Lam Sơn, tỉnh Thanh Hoá.

Đường link bình chọn: https://150ydisanvuoncao.sabeco.com.vn/binh-chon-cho-nguoi-truyen-lua