Liệt dây thần kinh số 7 gia tăng khi giao mùa
Mỗi khi thời tiết chuyển lạnh, đặc biệt trong giai đoạn giao mùa, các bác sĩ thường ghi nhận số ca nhập viện do liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên tăng rõ rệt. Đây là tình trạng gây méo miệng, tê nửa mặt, mất cân xứng khuôn mặt, ảnh hưởng không chỉ đến sức khỏe mà còn cả tâm lý và thẩm mỹ của người bệnh.
Theo ThS.BS Huỳnh An Thiên - Khoa Khám bệnh và Nội khoa (Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec), mùa lạnh là thời điểm dễ xuất hiện các ca liệt mặt do nhiễm lạnh đột ngột. Bệnh có thể khởi phát rất nhanh, thường xuất hiện sau một đêm ngủ dậy mà không có dấu hiệu báo trước. Người bệnh có thể đột ngột nhận thấy méo miệng, lệch nhân trung, mắt nhắm không kín, nếp nhăn trán mất, rãnh mũi – má mờ, hoặc nước miếng trào ra khi súc miệng. Ít gặp hơn, có thể có cảm giác tê nửa mặt, giảm vị giác ở 2/3 trước lưỡi.
Liệt dây thần kinh số 7 có thể gặp ở mọi lứa tuổi, song dễ xuất hiện hơn ở người có thể trạng yếu, phụ nữ mang thai, người mắc bệnh đái tháo đường, cảm cúm hoặc suy giảm miễn dịch. Đáng chú ý, bệnh đang có xu hướng trẻ hóa do thói quen sinh hoạt thiếu điều độ – đặc biệt là thức khuya, tắm đêm, sử dụng rượu bia và điều hòa lạnh sau khi cơ thể còn ướt hoặc ra mồ hôi. Những yếu tố này khiến mạch máu vùng đầu – mặt co lại đột ngột, gián đoạn dòng máu nuôi thần kinh mặt, gây tổn thương dây thần kinh số 7.
Trường hợp nam bệnh nhân 23 tuổi ở Hà Nội là ví dụ điển hình. Sau khi đi làm về khuya, anh tắm nước lạnh rồi vào phòng điều hòa ngủ. Sáng hôm sau, bệnh nhân thấy tê mặt trái, mắt không nhắm kín, miệng méo lệch sang phải nên đến phòng khám Medlatec Thanh Xuân thăm khám. Kết quả cho thấy bệnh nhân bị liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên bên trái do nhiễm lạnh đột ngột. Bác sĩ kê thuốc điều trị ngoại trú, hướng dẫn bảo vệ mắt, tập phục hồi cơ mặt và lưu ý tránh gió lạnh, không tắm khuya hay dùng nước lạnh.
Theo ThS.BS Nguyễn Thị Huyền Thu – Phòng Lâm sàng, Medlatec Thanh Xuân, dây thần kinh số 7 hay còn gọi là dây thần kinh mặt, điều khiển các cơ vùng mặt giúp con người biểu cảm như cười, nói, chớp mắt. Khi dây thần kinh này bị tổn thương, các cơ vùng mặt mất khả năng điều khiển, gây liệt nửa mặt. Nếu không điều trị sớm, người bệnh có thể bị co giật cơ mặt, khô loét giác mạc, rối loạn vị giác hoặc co cứng cơ lâu dài.
Các chuyên gia khuyến cáo, 72 giờ đầu là “thời gian vàng” để điều trị và phục hồi. Người bệnh cần đến ngay cơ sở y tế khi phát hiện biểu hiện méo miệng, tê mặt hoặc mắt nhắm không kín. Chẩn đoán sớm giúp phân biệt với những bệnh lý nguy hiểm khác như tai biến mạch máu não, đồng thời xác định chính xác nguyên nhân – từ đó lựa chọn phác đồ điều trị phù hợp.
Tùy mức độ, bệnh có thể được điều trị bằng thuốc kháng viêm, giãn mạch, kháng virus, hoặc phục hồi chức năng thần kinh. Với trường hợp nặng, có thể cần can thiệp ngoại khoa để giải phóng chèn ép dây thần kinh. Ngoài ra, các phương pháp châm cứu, xoa bóp, tập vận động cơ mặt cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình hồi phục.
Bên cạnh điều trị, việc phòng ngừa là hết sức cần thiết. Khi thời tiết trở lạnh, cần giữ ấm cơ thể, đặc biệt là vùng đầu, mặt và cổ, tránh tắm khuya, tắm nước lạnh hoặc ra gió ngay sau khi gội đầu, ra mồ hôi. Người hay phải làm việc khuya, sử dụng rượu bia hoặc có sức đề kháng yếu cần chú ý nghỉ ngơi, ăn uống đầy đủ để tăng sức chống chịu. Môi trường sống cũng cần tránh gió lùa trực tiếp, nhất là khi ngủ hoặc làm việc gần cửa sổ, quạt lạnh, điều hòa.
Theo các bác sĩ, liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên không nguy hiểm đến tính mạng, song nếu không được phát hiện sớm có thể để lại di chứng thẩm mỹ và tâm lý nặng nề. Một nửa khuôn mặt mất cân xứng khiến nhiều người e ngại khi giao tiếp, ảnh hưởng đến công việc và chất lượng cuộc sống. Vì vậy, nâng cao nhận thức, thay đổi thói quen sinh hoạt, chủ động phòng bệnh ngay từ khi thời tiết chuyển lạnh là điều cần thiết để bảo vệ sức khỏe thần kinh và giữ nụ cười trọn vẹn trên khuôn mặt mỗi người.
