Lo ngại về an toàn bữa ăn học đường

Băn khoăn chất lượng bữa ăn học đường

Các đại biểu HĐND TPHCM cho rằng rủi ro mất an toàn thực phẩm ngày càng lớn, đòi hỏi thành phố phải siết chặt quản lý, hoàn thiện hàng rào kỹ thuật và ứng dụng công nghệ để theo kịp thực tiễn. Tại phiên chất vấn, nhiều đại biểu bày tỏ quan ngại về chất lượng bữa ăn trong trường học - nơi đang phục vụ hơn 3.500 cơ sở giáo dục với nhiều mô hình khác nhau như bếp ăn tập thể, suất ăn tự tổ chức hoặc đặt từ đơn vị bên ngoài. Đại biểu Đoàn Ngọc Như Tâm đặt câu hỏi: “Liệu Sở An toàn thực phẩm (ATTP) có phối hợp với Sở Giáo dục và Đào tạo để xây dựng một “bộ hàng rào kỹ thuật” nhằm xác lập tiêu chuẩn dinh dưỡng và an toàn tối thiểu hay không? Đây được xem là căn cứ pháp lý quan trọng để các trường loại bỏ hồ sơ thầu có giá thấp bất thường - yếu tố có thể làm ảnh hưởng đến chất lượng bữa ăn của học sinh”. Một số đại biểu tiếp tục đặt vấn đề về giá trị bữa ăn và khả năng liên quan đến chất lượng khẩu phần. Đại biểu Trần Quang Thắng cũng cảnh báo nguy cơ ngộ độc thực phẩm từ các nguồn thức ăn đường phố và thực phẩm không rõ nguồn gốc, đồng thời yêu cầu ngành chức năng làm rõ giải pháp giúp người dân nâng cao ý thức tự bảo vệ.

Giải trình tại hội trường, bà Phạm Khánh Phong Lan - Giám đốc Sở ATTP cho rằng, phần lớn phụ huynh sẵn sàng chi trả cho con mình được ăn uống tốt hơn, nên câu chuyện giá cả không phải vấn đề chính. Điều đáng lo ngại chính là tính thân hữu giữa một số trường học và các đơn vị cung cấp suất ăn. Nhiều trường duy trì hợp tác với “người quen” trong thời gian dài, gây nguy cơ thiếu minh bạch. “Chúng tôi không can thiệp ai là đối tác, nhưng phải đảm bảo an toàn. Nếu xảy ra sự cố, hiệu trưởng là người chịu trách nhiệm đầu tiên” - bà Lan nhấn mạnh. Theo bà Lan, Sở ATTP đã ký kết kế hoạch liên tịch với Sở Giáo dục và Đào tạo để tăng cường công tác tư tưởng, tập huấn và phổ biến kiến thức cho toàn bộ hệ thống trường học. TPHCM không áp dụng khung giá tối thiểu - tối đa cho bữa ăn học đường; thay vào đó tăng cường kiểm tra, giám sát và khuyến khích Hội phụ huynh học sinh tham gia vào quy trình từ lựa chọn nguyên liệu đến giám sát bữa ăn.

Ở mảng thức ăn đường phố - một nét đặc trưng của đời sống đô thị, Sở ATTP thừa nhận mức độ rủi ro cao do nguồn nguyên liệu đến từ nhiều kênh nhỏ lẻ. TPHCM hiện có hơn 14.200 cơ sở kinh doanh thức ăn đường phố, không thuộc diện cấp giấy chứng nhận ATTP nhưng vẫn phải đảm bảo minh bạch về nguồn gốc nguyên liệu khi thanh tra. Giám đốc Sở ATTP khẳng định, quan điểm của thành phố không phải “không quản được thì cấm”. Thức ăn đường phố là văn hóa và là sinh kế của hàng chục nghìn người. Vì vậy, TPHCM đang triển khai mô hình phố ẩm thực, tập trung các cơ sở vào cùng không gian để dễ hướng dẫn, tập huấn và kiểm soát hơn. Người bán được đào tạo kiến thức về ATTP và khuyến khích trang bị các phương tiện bảo đảm vệ sinh.

Khoảng trống pháp lý với bếp ăn online

Cùng với xu hướng tiêu dùng mới, nhiều đại biểu đặt vấn đề về bếp ăn online, loại hình ngày càng phổ biến nhưng khó kiểm soát. Các giao dịch qua mạng, qua sàn thương mại điện tử và nhiều website nhỏ lẻ khiến cơ quan chức năng gặp khó khăn trong việc truy vết, đặc biệt khi nhà cung cấp ẩn danh hoặc người mua không phản ánh khi gặp sự cố. Giám đốc Sở ATTP thừa nhận, quản lý thương mại điện tử là thách thức chung của cả nước. Để thu hẹp khoảng trống quản lý, Sở đã yêu cầu tất cả sản phẩm tiêu thụ trực tiếp hoặc online trên địa bàn TPHCM đều phải thực hiện thủ tục công bố sản phẩm theo quy định. Đồng thời khuyến khích người dân khiếu nại, phản ánh khi phát hiện thực phẩm không minh bạch hoặc bếp ăn online không bảo đảm vệ sinh.

Liên quan đến vấn đề ATTP, tại kỳ họp HĐND TPHCM lần này, bà Trương Thị Bích Hạnh – Phó Chủ tịch Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam TPHCM cho biết, người dân đặc biệt lo ngại về các bữa ăn bán trú cùng với sự bùng nổ của dịch vụ đặt đồ ăn qua ứng dụng. Việc không biết rõ điều kiện vận hành của bếp ăn online khiến nguy cơ ngộ độc gia tăng. Bà Hạnh kiến nghị thành phố ban hành quy chế quản lý chặt chẽ loại hình bếp ăn online, siết chặt chuỗi cung ứng thực phẩm, tăng mức phạt và truy cứu trách nhiệm hình sự đối với hành vi sản xuất – kinh doanh thực phẩm bẩn. Đồng thời, cần có quy định rõ trách nhiệm của các nền tảng công nghệ như GrabFood hay ShopeeFood đối với an toàn thực phẩm và quyền lợi người lao động.

Chia sẻ với những quan ngại về ATTP của đại biểu, ông Võ Văn Minh - Chủ tịch HĐND TPHCM đề nghị: Ngành ATTP cần tập trung mạnh hơn vào công tác phòng ngừa, đặc biệt đối với các vụ ngộ độc có quy mô lớn. Ông cũng yêu cầu ngành có giải pháp quản lý hiệu quả hàng rong, một trong những nguồn tiềm ẩn rủi ro an toàn thực phẩm nếu không được kiểm soát chặt chẽ. Chủ tịch HĐND cũng nhấn mạnh, cần có sự phối hợp giữa các cơ quan nhưng Sở ATTP phải đóng vai trò trung tâm trong việc thiết lập hệ thống phòng ngừa, cảnh báo và giám sát. Việc nâng cao hiệu quả kiểm tra, chuẩn hóa quy trình, minh bạch thông tin và ứng dụng công nghệ dữ liệu được xem là hướng đi cần thiết để theo kịp sự phát triển của thị trường thực phẩm, từ bữa ăn học đường đến các nền tảng thương mại điện tử.