Lộ trình 100% xe bus năng lượng xanh - cần đánh giá toàn diện
Bắt đầu từ năm 2025, toàn bộ các tuyến xe bus mở mới ở TPHCM sẽ sử dụng xe điện, trước khi chuyển toàn bộ mạng lưới này sang xe điện năng lượng xanh từ 2030. Với yêu cầu trên, trong 5 năm tới, thành phố sẽ có gần 3.200 xe bus điện năng lượng xanh cần chuyển đổi, bao gồm cả tuyến hiện hữu và tuyến mới, với tổng kinh phí đầu tư hàng nghìn tỉ đồng.
Không triển khai, khó tới đích
Theo số liệu của Trung tâm Quản lý Giao thông công cộng (Sở Xây dựng TPHCM), thành phố hiện có 164 tuyến xe buýt, trong số này có 98 tuyến đang sử dụng nhiên liệu diesel, 19 tuyến sử dụng nhiên liệu khí CNG, 47 tuyến sử dụng xe bus điện - với khoảng 2.350 xe, trong đó, xe bus sử dụng diesel chiếm trên 50%, sử dụng khí CNG khoảng 23% và bus điện khoảng 26%.
Tại dự thảo Nghị quyết của HĐND thành phố, quy định về lộ trình chuyển đổi, chính sách chuyển đổi xe bus sử dụng điện - năng lượng xanh ở TPHCM, có nêu: Dự kiến lộ trình đến năm 2030, 100% xe bus tại thành phố sẽ sử dụng năng lượng xanh. Xác định được tính cấp bách của chủ trương này, mới đây, Ủy ban MTTQ Việt Nam TPHCM tổ chức Hội nghị trực tuyến phản biện xã hội đối với bản dự thảo. Hội nghị đã nhận được nhiều ý kiến đóng góp thiết thực của các đại biểu.
Ông Bùi Hòa An - Phó Giám đốc Sở Xây dựng thành phố cho rằng, để giảm phát thải, phải giảm các loại phương tiện sử dụng nhiên liệu hoá thạch, khuyến khích sử dụng các loại xe điện, nhiên liệu xanh như khí CNG, hydro… lộ trình cố gắng đến 2030, chuyển đổi 100% xe bus sử dụng năng lượng xanh. Theo ông An, lộ trình này khả quan, lý do là chính sách hiện có khá đầy đủ để triển khai; về phương tiện, hiện thành phố đã có hơn 2.000 xe bus, trong đó đã có nhiều xe chạy bằng khí CNG nên việc chuyển đổi không phải quá mới, quá khó. “Nếu chúng ta xem đây là chủ trương đúng đắn, phù hợp với xu thế, được nhiều người dân quan tâm, ủng hộ mà không triển khai, chúng ta không bao giờ làm được, chúng ta không bao giờ đến được đích” - ông An nhấn mạnh.
Ông An cũng đồng tình với việc triển khai làm sao để chi phí thấp nhất, ít ảnh hưởng xấu đến người dân, doanh nghiệp nhất. Trong quá trình thực hiện cũng khó tránh khỏi những phát sinh, những bất cập, lúc đó dựa vào thực tế, sẽ điều chỉnh để hoàn thiện.
Bà Huỳnh Thị Thuý Phương - Phó Chủ tịch Hội phụ nữ TPHCM đánh giá cao các ngành chức năng về ý tưởng, kế hoạch này, tuy nhiên bà cho biết, dự thảo Nghị quyết chủ yếu đề cập đến chuyển đổi xe chạy bằng năng lượng điện, trên thực tế thành phố đã có xe chạy bằng khí CNG, cũng là một dạng năng lượng xanh, thân thiện với môi trường.
Theo bà Phương, trong khoản b, Điều 16 của dự thảo Nghị quyết có nêu: UBND thành phố sẽ bố trí đất hành lang đường bộ để xây dựng các trạm sạc điện. Tuy nhiên, khoản 2, Điều 16 của Nghị định 165/2024 của Chính phủ hướng dẫn chi tiết một số điều của Luật Đường bộ 2024 thì không cho phép lắp đặt các loại đường điện dễ gây cháy nổ. “Khi triển khai cần nghiên cứu xem các văn bản quy phạm pháp luật có trái nhau hay không. Bên cạnh đó, phương án đối với cả nghìn xe cũ không được sử dụng nữa sẽ được xử lý như thế nào, bởi trong văn bản dự thảo không đề cập đến” - bà Phương đề nghị.
Cần tiếp tục lắng nghe các ý kiến đóng góp
Ở góc độ khác, bà Hoàng Thị Lợi người dân phường Sài Gòn cho hay, để chủ trương chuyển đổi thành công, cần tăng cường tuyên truyền cho người dân biết. Cũng từ tuyên truyền sẽ tạo ra sự đồng thuận cao.
Bà Lợi cũng đề nghị, cần làm rõ phương án xử lý pin thải của xe điện, sau mấy năm sử dụng hết hạn sẽ được thực hiện như thế nào. Bà phản ánh, hiện tại cách xử lý đang chủ yếu là chôn lấp, mà chôn lấp sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường. Bà Lợi kiến nghị cần có phương án cụ thể để tái tạo sử dụng pin, vừa tiết kiệm được đất chôn, vừa không bị ảnh hưởng đến môi trường, nguồn nước.
Ông Phạm Minh Tuấn - Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam TPHCM đề xuất với Sở Xây dựng tiếp tục lắng nghe các ý kiến đóng góp, sau đó, Sở cần tham mưu cho UBND thành phố để có thể trả lời các thắc mắc trên, trước khi trình HĐND thành phố ban hành Nghị quyết.
Ông Tuấn đặc biệt lưu ý đến công tác tuyên tuyền. Theo ông, làm sao để người dân sử dụng phương tiện này tăng lên thì mới có hiệu quả. Vì vậy, không phải tuyên truyền bình thường mà cần phải tuyên truyền sâu, rộng, phân tích kỹ để dân hiểu ủng hộ đi xe bus sử dụng năng lượng xanh, lúc đó hiệu suất chuyên chở cao thì mới tránh được lãng phí và giảm được tình trạng tắc đường.
“Song song với việc ban hành Nghị quyết này, Sở Xây dựng cần tham mưu thêm một Nghị quyết khác về hỗ trợ giá cho người dân khi tham gia phương tiện công cộng. Đồng thời, cần đánh giá lại việc sử dụng các tuyến xe bus sao cho phù hợp với nhu cầu của người dân, việc các xe chạy xăng vẫn đang còn giá trị, còn niên hạn cũng cần tiếp tục một phương án khác cho sử dụng để tránh lãng phí”, ông Tuấn đề nghị.
Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam thành phố cho hay, Mặt trận sẽ phối hợp với Sở Xây dựng tập hợp tất cả các ý kiến của các đại biểu để gửi tới các cơ quan có thẩm quyền. Trên cơ sở đó, những ý kiến cần nhận được lời giải trình cụ thể, cần bổ sung vào Nghị quyết, với mục tiêu chung là bảo vệ quyền lợi của dân, của doanh nghiệp; đảm bảo được đầu tư ngân sách của Nhà nước không bị lãng phí.
