Mô hình, vận hành của 11 đặc khu sau sắp xếp sẽ thế nào?

Bố trí nhà ở công vụ, phương tiện phục vụ cán bộ tại đơn vị hành chính sau sắp xếp

Bộ Nội vụ đã thông tin về Đề án sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp. Theo đó, liên quan đến vấn đề lấy ý kiến người dân khi bỏ đơn vị hành chính cấp huyện; tổ chức lại đơn vị hành chính cấp xã. Việc thống nhất lựa chọn tên đặc thù địa phương (địa danh lịch sử, danh nhân) và việc thống nhất tên gọi. Bộ Nội vụ cho biết, trên cơ sở đề xuất của Đảng ủy Chính phủ tại Đề án về sắp xếp đơn vị hành chính các cấp và tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, Ban Chấp hành Trung ương đã thống nhất chủ trương tại Nghị quyết số 60-NQ/TW của Hội nghị Trung ương 11 khóa XIII.

Cụ thể, Chính phủ đã trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Nghị quyết số 76/2025/UBTVQH15 ngày 14/4/2025 về việc sắp xếp đơn vị hành chính năm 2025. Tại điểm b Khoản 2 Điều 7 Nghị quyết này đã quy định: “Khuyến khích đặt tên của đơn vị hành chính cấp xã theo số thứ tự hoặc theo tên của đơn vị hành chính cấp huyện (trước sắp xếp) có gắn với số thứ tự để thuận lợi cho việc số hóa, cập nhật dữ liệu thông tin”.

Căn cứ quy định tại Nghị quyết số 76/2025/UBTVQH15, địa phương chủ động việc đặt tên, đổi tên của đơn vị hành chính cấp xã cho phù hợp với thực tiễn của địa phương, đảm bảo tên gọi dễ đọc, dễ nhớ, ngắn gọn, bảo đảm tính hệ thống, khoa học, phù hợp với các yếu tố truyền thống lịch sử, văn hóa của địa phương và được Nhân dân địa phường đồng tình ủng hộ.

Trước việc có ý kiến quan tâm: Sau khi hợp nhất các tỉnh, thành phố, nhiều cán bộ, công chức, viên chức địa phương quan tâm khi phải di chuyển từ vài chục km đến cả trăm km đến trụ sở hành chính mới làm việc. Vậy, việc bố trí nhà công vụ, xe đưa đón cán bộ, công chức (nếu có) tại các địa phương sau khi sáp nhật sẽ như thế nào?

Bộ Nội vụ cho biết: Nghị quyết số 76/2025/UBTVQH15 ngày 14/4/2025 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp ĐVHC năm 2025 đã quy định tại khoản 2 Điều 12 như sau: ‘‘Chính quyền địa phương cấp tỉnh nơi dự kiến bố trí trung tâm chính trị - hành chính của đơn vị hành chính cấp tỉnh dự kiến hình thành sau sắp xếp có trách nhiệm chủ động cân đối, bố trí ngân sách để đầu tư sửa chữa, cải tạo, nâng cấp các trụ sở làm việc được tiếp tục sử dụng phục vụ hoạt động của đơn vị hành chính sau sắp xếp; quan tâm bố trí nhà ở công vụ, phương tiện phục vụ công tác và nhu cầu đi lại cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, người lao động của các đơn vị hành chính thực hiện sắp xếp để ổn định điều kiện làm việc tại đơn vị hành chính sau sắp xếp; hướng dẫn, tạo điều kiện để chính quyền địa phương cấp xã sau sắp xếp cân đối ngân sách để đầu tư sửa chữa, cải tạo, nâng cấp trụ sở làm việc, bảo đảm điều kiện làm việc của các cơ quan, tổ chức, đơn vị tại đơn vị hành chính cấp xã’’.

Giải quyết chế độ, chính sách đối với người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã

Trả lời về việc dự kiến từ 1/8/2025 sẽ kết thúc việc sử dụng người hoạt động không chuyên trách cấp xã, thôn, tổ dân phố. Vậy, Bộ Nội vụ sẽ hướng dẫn chế độ, chính sách đối với nhóm người này ra sao? Bộ Nội vụ cho biết: Hiện nay Bộ Nội vụ đang chủ trì, phối hợp với các Bộ, cơ quan trung ương liên quan và các địa phương để báo cáo Chính phủ xem xét, giải quyết chế độ, chính sách đối với người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã khi kết thúc hoạt động đối với với đối tượng này.

Việc hình thành các đơn vị hành chính cấp xã mới sau sắp xếp bao gồm xã, phường và đặc khu. Vậy đối với 11 đặc khu, bao gồm các huyện đảo: Vân Đồn, Cô Tô, Cát Hải, Trường Sa, Hoàng Sa, Phú Quý, Kiên Hải, Bạch Long Vĩ, Cồn Cỏ, Lý Sơn, Côn Đảo, mô hình khi đi vào vận hành sẽ như thế nào? Bộ Nội vụ thông tin: Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025 (sửa đổi) sẽ quy định cụ thể mô hình tổ chức, phương thức hoạt động của chính quyền địa phương cấp tỉnh và cấp xã (trong đó có đặc khu tại hải đảo). Dự thảo Luật đang trình Quốc hội đề xuất mô hình tổ chức chính quyền địa phương đặc khu như sau: Đặc khu là chính quyền địa phương cấp xã có cơ cấu tổ chức gồm HĐND và UBND. Trong đó, HĐND cấp xã thành lập 2 Ban là Ban Pháp chế và Ban Kinh tế - Xã hội. Đối với UBND cấp xã (trong đó có đặc khu tại hải đảo), Chính phủ sẽ ban hành Nghị định quy định cụ thể tổ chức các cơ quan chuyên môn, tổ chức hành chính khác thuộc UBND cấp xã. Theo đó, dự kiến tổ chức tối đa 4 Phòng chuyên môn và tương đương thuộc UBND cấp xã (gồm cả đặc khu) phù hợp với đặc điểm đô thị, nông thôn, hải đảo gồm: Văn phòng HĐND và UBND; Phòng Kinh tế (đối với xã, đặc khu) hoặc Phòng Kinh tế, Hạ tầng và Đô thị (đối với phường và đặc khu Phú Quốc); Phòng Văn hóa - Xã hội; Trung tâm phục vụ hành chính công.

Riêng đối với đơn vị hành chính cấp xã giữ nguyên trạng (không sắp xếp): Có thể không tổ chức Phòng chuyên môn; Chính phủ dự kiến bố trí tăng thêm 1 Phó Chủ tịch UBND và một số công chức cho UBND cấp xã nơi không tổ chức Phòng chuyên môn và giao chính quyền địa phương cấp tỉnh quyết định cụ thể đối với từng đơn vị hành chính cấp xã trên địa bàn.

Trả lời về việc dự kiến tới đây, khi đặt Trung tâm phục vụ hành chính công ở cấp xã sẽ như thế nào? Liệu có mỗi xã, phường có 1 Trung tâm, hay liên thông 3-5 xã có một Trung tâm? Bộ Nội vụ cho biết, Chính phủ sẽ ban hành Nghị định quy định cụ thể tổ chức, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp xã, trong đó dự kiến thành lập Trung tâm phục vụ hành chính công ở cấp xã. Theo đó, Bộ Nội vụ dự kiến đề xuất chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn Trung tâm phục vụ hành chính công như sau: Tham mưu, giúp UBND cấp xã thực hiện các nhiệm vụ về xây dựng chính quyền điện tử; tổ chức triển khai thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông trong giải quyết các thủ tục hành chính và được cung ứng các dịch vụ công trực tiếp đến người dân, tổ chức, doanh nghiệp trên địa bàn. Phối hợp với các cơ quan nhà nước ở Trung ương tổ chức theo ngành dọc trên địa bàn tỉnh hoặc khu vực để tiếp nhận và giải quyết thủ tục hành chính của người dân, doanh nghiệp trên địa bàn cấp xã.

Hiện nay, Bộ Nội vụ đang trong quá trình nghiên cứu, xây dựng dự thảo Nghị định của Chính phủ về cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp xã (trong đó có Trung tâm phục vụ hành chính công). Bộ Nội vụ sẽ kịp thời thông tin khi hoàn thành dự thảo Nghị định này.