Mỗi năm chi hơn 3.500 tỷ đồng cho lực lượng an ninh trật tự cơ sở

Về kinh phí hoạt động và trang bị cơ sở vật chất của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở, nhiều ý kiến đề nghị báo cáo đánh giá kỹ hơn về tổ chức, ngân sách khi thành lập lực lượng tham gia bảo vệ an ninh trật tự (TGBVANTT) ở cơ sở; cho rằng không chỉ dừng lại ở số lượng khoảng 300.000 người như Tờ trình dự án Luật do Chính phủ trình và sẽ tăng kinh phí, ngân sách bảo đảm; đề nghị có số liệu cụ thể chứng minh “không làm tăng biên chế”, “không làm tăng ngân sách” so với thực tiễn hiện nay.

Giải trình về vấn đề trên, ông Lê Tấn Tới, Chủ nhiệm Uỷ ban Quốc phòng an ninh của Quốc hội cho biết, tại Phiên họp thứ 25, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đã “đề nghị Chính phủ chỉ đạo tính toán đầy đủ, cụ thể (nhân lực, vật lực, tài lực) và đánh giá kỹ lưỡng tác động về biên chế, kinh phí và khả năng đảm bảo để báo cáo Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội” và Chính phủ đã có Báo cáo số 518/BC-CP ngày 06/10/2023 gửi Uỷ ban Thường vụ Quốc hội.

Theo báo cáo của Chính phủ, hiện nay trong toàn quốc có 298.688 người đang tham gia hoạt động trong lực lượng bảo vệ dân phố, Công an xã bán chuyên trách đang được tiếp tục sử dụng và các chức danh đội trưởng, đội phó đội dân phòng. Thực hiện quy định hiện hành, các địa phương trong cả nước đang chi trả cho tổ chức, hoạt động, chế độ, chính sách, bảo đảm điều kiện hoạt động cho các lực lượng này khoảng 3.570 tỷ đồng/năm (tính theo mức lương cơ sở mới).

Tính đến tháng 12/2022, toàn quốc có 84.721 thôn, tổ dân phố. Nếu mỗi thôn, tổ dân phố đều thành lập Tổ bảo vệ ANTT thì với 84.721 Tổ bảo vệ ANTT thì cần có ít nhất là 254.163 người tham gia (mỗi Tổ cần ít nhất 3 người) và dự kiến mức chi tổng kinh phí cần bảo đảm để thực hiện theo quy định của dự thảo Luật là 3.505 tỷ đồng/năm. Tuy nhiên, do dự thảo Luật quy định mỗi Tổ bảo vệ ANTT có thể phụ trách một hoặc một số thôn, tổ dân phố, nên tổng số Tổ bảo vệ ANTT có thể giảm xuống, kéo theo tổng kinh phí bảo đảm cũng sẽ giảm xuống.

Như vậy, với cách dự tính nêu trên thì sẽ không tăng về số lượng người tham gia và không tăng về tổng kinh phí bảo đảm so với thực tiễn hiện nay. Về lâu dài, tổng số lượng thôn, tổ dân phố tiếp tục giảm do sáp nhập nên các địa phương sẽ có điều kiện tập trung bảo đảm chế độ, chính sách tốt hơn nữa cho lực lượng TGBVANTT ở cơ sở. Do đó, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Quốc hội cho quy định cụ thể tại khoản 1, khoản 2 Điều 14, Điều 23 và Điều 26 dự thảo Luật đã tiếp thu, chỉnh lý.

Liên quan đến một số ý kiến đề nghị quy định rõ trường hợp địa phương khó khăn về ngân sách, không cân đối được ngân sách thì đề nghị ngân sách trung ương hỗ trợ. Một số ý kiến khác cho rằng quy định trường hợp địa phương khó khăn về ngân sách thì được trung ương hỗ trợ là mâu thuẫn với quy định của Luật Ngân sách nhà nước vì nhiệm vụ chi của cấp nào thì ngân sách cấp đó bảo đảm, ông Tới thông tin trên cơ sở ý kiến của ĐBQH, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo bỏ nội dung quy định đối với địa phương khó khăn về ngân sách thì được ngân sách trung ương hỗ trợ bảo đảm thống nhất với quy định của pháp luật về ngân sách nhà nước.

Theo ĐB Đoàn Thị Hảo (Đoàn Thái Nguyên), việc xây dựng Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở là cần thiết nhằm tạo cơ sở pháp lý kiện toàn thống nhất các lực lượng hiện đang hoạt động ở cơ sở bao gồm 3 lực lượng bảo vệ dân phố, Công an xã bán chuyên trách đang được tiếp tục sử dụng và đội trưởng, đội phó đội dân phòng thành một lực lượng.

Tuy nhiên bà Hảo đề nghị, không nên quy định cứng tối đa số lượng tổ và các chức danh của tổ bảo vệ an ninh trật tự mà nên căn cứ vào tình hình của từng địa phương. “Đề nghị làm rõ hơn mối quan hệ giữa lực lượng tham gia bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở với các tổ chức khác ở cơ sở như cấp ủy, tổ dân phố, ban công tác mặt trận để xác định rõ trách nhiệm, nhiệm vụ, đánh giá hiệu quả hoạt động của lực lượng này. Đồng thời quy định rõ cơ chế phối hợp hoạt động giữa các lực lượng tham gia bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở”-bà Hảo cho hay.

Là người công tác tại vùng Tây Nguyên trong 40 năm qua, ĐB Dương Khắc Mai (Đoàn Đắk Nông) đánh giá dự án Luật trình và dự kiến thông qua tại kỳ họp lần này là đáp ứng kịp thời yêu cầu đòi hỏi cấp bách của thực tiễn về bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở, với thực trạng và tình hình đã và đang diễn biến phức tạp với nhiều loại tội phạm và hành vi vi phạm pháp luật ở cơ sở hiện nay.

Song ông Mai đề nghị cân nhắc bổ sung quy định về quyền hạn đối với lực lượng tham gia bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở. Đồng thời nghiên cứu, bổ sung thêm điều luật quy định cụ thể về quyền hạn về việc bố trí, sắp xếp lực lượng, thành viên tham gia lực lượng bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở ở mỗi tổ tại mỗi khu vực đô thị nông thôn, vùng sâu, vùng xa, miền núi, khu vực có địa hình chia cắt, khu vực nhạy cảm về an ninh chính trị để phù hợp với vị trí địa lý, quy mô dân số.