Một số bài thuốc nam trị sốt xuất huyết

Hoa kim ngân – một trong những vị thuốc nam trị sốt xuất huyết.

Theo đông y sốt xuất huyết là bệnh chứng thuộc ôn dịch thời độc, thấp nhiệt dịch. Nhiệt độc tấn công vào phần ngoài cơ thể (phần vệ, phần khí) gây sốt cao; sau đó xâm nhập vào phần sâu hơn (phần dinh, phần huyết) gây xuất hiện ban chẩn và xuất huyết. Tùy mức độ bệnh mà lựa chọn bài thuốc cho phù hợp.

Khi người bệnh có biểu hiện sốt đột ngột nhiệt độ hạ thấp, huyết áp tụt, mạch nhanh, người mệt mỏi, vật vã, vã mồ hôi, chất lưỡi đỏ, mạch trầm tế sác hoặc nặng hơn nhất thiết phải dùng y học hiện đại để bù lại khối lượng nước, chất điện giải, albumin và máu. Lúc đó, nhất thiết phải đưa người bệnh tới bệnh viện điều trị.

Người ta chia bệnh ra nhiều giai đoạn cụ thể giai đoạn nhiệt độc xâm phạm phần vệ, phần khí (sốt xuất huyết độ 1) biểu hiện người bệnh sốt cao, lúc đầu hơi sợ lạnh, sốt liên tục cả ngày lẫn đêm, nhức đầu, đau người, lưỡi đỏ thẫm, rêu lưỡi trắng hoặc vàng mỏng, mạch sác. Sau đó sốt rất cao, mặt đỏ, mắt đỏ, chân tay tê bì, ngực bụng đầy tức, nôn hoặc buồn nôn, đại tiện táo kết hay lỏng nát, tiểu tiện đỏ sẻn. Phép chữa thanh giải nhiệt độc. Dùng một trong các phương thuốc sau:

* Cam thảo 4 - 8g, hoạt thạch 24 - 48g. Cho thuốc vào túi vải sợi bông, hãm trong nước sôi 20 - 30 phút. Cho uống trong ngày 3 - 4 lần. Tác dụng giải nhiệt tà.

* Kim ngân hoa 10g, liên kiều 10g, sơn tra 10g, cúc hoa 10g, đường phèn 20 - 30g. Thái nhỏ dược liệu, hãm với nước sôi 20 - 30 phút. Gạn lấy nước, hòa cho tan đường, uống thay nước trong ngày. Tác dụng sơ phong thanh nhiệt giải độc.

Còn giai đoạn nhiệt độc xâm phạm phần khí, dinh và huyết (sốt xuất huyết độ 2): người bệnh sốt cao, đau người, đau đầu, nhức khung mắt, mặt đỏ, lưng và chân tay có điểm xuất huyết, chảy máu cam, miệng khát, có khi nôn mửa, có hạch ở nách, khuỷu tay và bẹn, mạch phù sác hay hồng đại. Cách chữa: thanh nhiệt giải độc, tả hỏa cầm máu.

Dùng một trong các bài thuốc:

* Lá tre 20g, hạ khô thảo 20g, rễ cỏ tranh 16g, cỏ nhọ nồi 16g, trắc bách diệp 16g. Sắc uống trong ngày

* Kim ngân hoa 20g, liên kiều 12g, hoàng cầm 12g, rễ cỏ tranh 20g, cỏ nhọ nồi 16g, hoa hòe 16g, chi tử 8g. Nếu khát nước, thêm huyền sâm 12g, sinh địa 12g; có sốt cao, thêm tri mẫu 12g. Sắc uống trong ngày.

* Cam thảo 4g, hoạt thạch 24g, thanh đại 24g. Tán bột uống với nước ấm hoặc cho vào túi, hãm nước sôi 20 - 30 phút, uống trong ngày.

* Huyền sâm 20g, sừng trâu 12g, sinh địa 24g, trúc diệp tâm 12g, đan sâm 16g, mạch đông 12g, kim ngân hoa 16g, liên kiều 16g, hoàng liên 4g. Sắc uống, trị bệnh nhiệt làm tổn thương âm, tim hồi hộp, miệng khát.