Thực hiện kế hoạch giám sát năm 2015, Ban thường trực Ủy ban MTTQ huyện Lục Ngạn đã thành lập Đoàn giám sát do Ủy ban MTTQ huyện chủ trì phối hợp với các tổ chức chính trị - xã hội, các ngành chức năng tiến hành giám sát thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội và một số lễ nghi, sinh hoạt cộng đồng khác trên địa bàn 4 xã Cấm Sơn, Tân Sơn, Tân Lập, Đèo Gia.
Văn hóa truyền thống được duy trì tại những lễ hội huyện Lục Ngạn.
Việc giám sát nhằm đánh giá việc thực hiện quyết định 74 của UBND tỉnh về việc thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội và một số nghi lễ sinh hoạt cộng đồng.
Kết quả giám sát tại xã Đèo Gia cũng cho thấy công tác tuyên truyền thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội và một số nghi lễ sinh hoạt cộng đồng bước đầu đã đạt được những kết quả tích cực.
Theo thống kê của UBND xã Đèo Gia năm 2014 toàn xã có 48 trường hợp đăng ký kết hôn trước khi tổ chức lễ cưới, không có trường hợp tảo hôn. Việc tổ chức cưới được thực hiện đúng nếp sống văn minh, đảm bảo duy trì được bản sắc văn hóa nhưng vẫn tiết kiệm.
Bên cạnh đó với sự chỉ đạo sát sao của cấp ủy, chính quyền địa phương, sự vận động của các Ban CTMT trong việc tang cũng đã có nhiều chuyển biến. Các hủ tục lạc hậu được thay thế bằng những nghi lễ mang tính chất văn minh, các nghi lễ sinh hoạt cộng đồng khác diễn ra tiết kiệm và an toàn, lành mạnh. Các đám tang đều không cử nhạc hiếu quá 22h và trước 5h sáng; việc phúng viếng đã giảm bớt vòng hoa, bức trướng; trong lễ viếng nhiều đám thực hiện luân chuyển vòng hoa, việc dùng băng đĩa nhạc thay phường bát âm đã tiết kiệm cho mỗi đám tang từ 5- 10 triệu đồng…
Còn tại xã Tân Lập qua giám sát cho thấy việc thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội và một số nghi lễ sinh hoạt cộng đồng đã được cấp chính quyền địa phương quan tâm chỉ đạo, được nhân dân các dân tộc đồng tình hưởng ứng. Đến nay trên địa bàn xã đã không còn hiện tượng tảo hôn. Việc tổ chức đám cưới được tiến hành theo nếp sống văn minh, không ăn uống tràn lan gây lãng phí. Cùng với đó những hủ tục trong việc tang đã từng bước bị đẩy lùi.
Chủ tịch Ủy ban MTTQ huyện Lục Ngạn Phi Công Khánh cho biết, qua giám sát 4 xã kết quả cho thấy từ năm 2014 đến nay trên địa bàn các xã đã tổ chức 350 việc hỷ, 127 việc hiếu và nhiều lễ nghi sinh hoạt cộng đồng khác như ngày hội văn hóa các dân tộc, lễ mừng thọ, sinh nhật, tân gia. Hiện việc tổ chức các đám cưới được tiến hành đơn giản, gọn nhẹ, các thủ tục trước và sau khi cưới đều được rút ngắn. Trang phục trong ngày cưới dần thực hiện theo hướng hiện đại, tuy nhiên đối với các đám cưới trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số vẫn giữ nguyên được bản sắc.
Việc tổ chức đám tang cũng dần xóa bỏ những hủ tục lạc hậu như không để thi thể người chết quá 48 tiếng, không hoặc hạn chế làm cơm mời khách đến thăm viếng hoặc đưa tang; việc cử hành nhạc tang đảm bảo âm lượng vừa phải, các hoạt động ca kèn, chèo đò dần được loại bỏ. Các lễ hội diễn ra tại địa phương đều được sự cho phép của cấp có thẩm quyền. Các lễ hội được diễn ra an toàn, lành mạnh, với các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao dân tộc hấp dẫn được khôi phục.
Tuy nhiên, theo Chủ tịch Ủy ban MTTQ huyện Lục Ngạn Phi Công Khánh, bên cạnh đó một số đám cưới vẫn còn tình trạng lạm dụng rượu bia, tổ chức mời đông khách, cỗ to, dựng rạp lấn chiếm lòng lề đường cản trở giao thông gây dư luận không tốt trong nhân dân. Trong đám hiếu vẫn còn tình trạng khóc thuê, phúng viếng nhiều vòng hoa, đốt vàng mã gây tốn kém, lãng phí.
Theo Ban thường trực Ủy ban MTTQ huyện Lục Ngạn, để tiếp tục thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội và một số lễ nghi, sinh hoạt cộng đồng trong thời gian tới đạt hiệu quả cao và bền vững, cấp ủy Đảng cần có sự chỉ đạo quyết liệt hơn cùng với đó chính quyền, MTTQ, các đoàn thể chính trị - xã hội cần vào cuộc một cách đồng bộ.
Đặc biệt là cần tập trung tuyên truyền về mục đích, ý nghĩa của việc thực hiện nếp sống văn minh trong việc tang cũng như sự gương mẫu thực hiện của cán bộ, đảng viên trong việc thực hiện để nhân dân làm theo. Kịp thời biểu dương, khen thưởng các cá nhân, tập thể thực hiện tốt để động viên, khích lệ góp phần thúc đẩy việc xây dựng nếp sống văn minh trên địa bàn.