Mỹ thay đổi 180 độ trong chính sách với Syria

Đại sứ Mỹ tại LHQ cầm 2 bức ảnh trẻ em thiệt mạng trong vụ tấn công hóa học ở Syria trong một cuộc họp Hội đồng Bảo an. (Nguồn: Reuters).

Lật đổ Assad lại trở thành ưu tiên

Chỉ 2 ngày sau khi Mỹ thực hiện cuộc tấn công tên lửa phủ đầu vào một căn cứ của chính phủ Syria nhằm đáp trả cái gọi là cáo buộc tấn công hóa học nhằm vào chính quyền Assad, bà Haley đã đưa ra tuyên bố rằng việc loại bỏ ông Assad là không thể thiếu được. Trước cáo buộc tấn công hóa học tại thị trấn Khan Sheikhoun, khiến 89 người thiệt mạng, bà Haley từng nói rằng loại bỏ Assad không còn là ưu tiên hàng đầu của Mỹ nữa.

Nhưng sau đó, Tổng thống Donald Trump đã bất ngờ chỉ thị tấn công căn cứ không quân Shayrat ở phía Tây Syria, nơi mà Mỹ tin rằng là điểm xuất phát của vụ tấn công nọ. Đây là lần đầu tiên Mỹ tấn công trực tiếp nhằm vào chính quyền Assad kể từ khi cuộc nội chiến ở Syria bắt đầu.

Trong bài phỏng vấn với hãng tin CNN, bà Haley nói rằng việc loại bỏ ông Assad khỏi quyền lực giờ là một trong số những ưu tiên hàng đầu của Mỹ.

“Loại bỏ Assad không phải ưu tiên duy nhất, mà cả việc đánh bại IS nữa. Thứ hai, chúng tôi không thấy vai trò ông Assad trong một Syria hòa bình. Thứ ba, hãy loại bỏ tầm ảnh hưởng của Iran. Và cuối cùng, cùng tiến tới một giải pháp chính trị” - bà Haley nói trong cuộc phỏng vấn được phát sóng trong hôm 9/4.

Bà Haley cho hay, quan điểm của chính quyền Trump hiện tại là một giải pháp chính trị sẽ không thể xảy ra nếu ông Assad còn nắm quyền, dù không nêu rõ liệu loại bỏ ông Assad đã chính thức trở thành chính sách mới của Mỹ hay chưa.

“Nếu nhìn vào các hành động của ông ta, nếu nhìn vào tình hình hiện tại, sẽ khó có thể nhận thấy một chính phủ hòa bình và ổn định với ông Assad” - bà Haley nói thêm - “Thay đổi chế độ là cái mà chúng tôi nghĩ rằng đang diễn ra bởi tất cả các bên sẽ nhận ra rằng Assad không phải vị lãnh đạo cần thiết cho Syria”.

Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson còn nói về tương lai ông Assad một cách táo bạo hơn trong cuộc phỏng vấn với đài CBS, cho rằng mối đe dọa IS cần phải được giảm nhẹ, sau đó “tôi nghĩ rằng chúng ta có thể tập trung trực tiếp vào việc bình ổn tình hình ở Syria”.

Căng thẳng Nga-Mỹ gia tăng

Quyết định thực hiện vụ tấn công nhằm vào chính quyền Assad và sau đó là sự thay đổi trong luận điệu của bà Haley là những diễn biến tiếp nối kể từ khi Tổng thống Trump đưa ra bình luận rằng vụ tấn công hóa học “đã vượt qua lằn ranh "đỏ" đối với tôi”.

Chỉ một ngày trước khi xảy ra cáo buộc tấn công hóa học, bà Haley còn tuyên bố rằng Mỹ đã gỡ bỏ chính sách loại bỏ ông Assad của chính quyền Obama trước kia. “Ưu tiên của chúng tôi không còn là ngồi đợi và tập trung vào việc loại bỏ ông Assad nữa”, bà Haley nói trong hôm 30/3. cùng ngày, Ngoại trưởng Tillerson trong một chuyến công du Thổ Nhĩ Kỳ cũng nói rằng “tương lai của Tổng thống Assad sẽ do người dân Syria quyết định”.

Ngoại trưởng Tillerson cùng người đồng cấp Nga Sergei Lavrov trong hôm 8/4 đã có một cuộc điện đàm, theo Bộ Ngoại giao Nga, trong đó chỉ ra rằng phía Mỹ đã chủ động để có cuộc điện này.

“Ông Lavrov đã nhấn mạnh rằng một cuộc tấn công nhằm vào một quốc gia mà chính phủ đang chống lại chủ nghĩa khủng bố sẽ chỉ có lợi cho những kẻ cực đoan, tạo thêm mối đe dọa cho an ninh khu vực và toàn cầu” - tuyên bố của Bộ Ngoại giao Nga nêu rõ, thêm rằng, ông Lavrov đã nói rằng cáo buộc của Mỹ cho rằng Syria thực hiện vụ tấn công hóa học là “không đúng với thực tế”.

Nga từng khẳng định rằng những cái chết của thường dân ở Khan Sheikhoun hôm thứ Ba tuần trước xảy ra sau một vụ không kích của chính quyền Syria đánh trúng một kho vũ khí hóa học mà phe nổi dậy kiểm soát. Syria cũng đưa ra nhiều chứng cứ để nói về điều thực tế đã xảy ra, và bác bỏ các cáo buộc vô căn cứ nhằm vào họ.

Ngoại trưởng Lavrov cũng cho hay, ông ủng hộ việc tổ chức một cuộc điều tra toàn diện và công bằng về sự việc vừa qua. Ông Tillerson dự kiến sẽ có chuyến thăm tới Moscow trong tuần này để có cuộc thảo luận với ông Lavrov.

Bà Haley trong hôm 8/4 còn lên tiếng cảnh báo rằng Mỹ đang chuẩn bị để đưa ra hành động sâu hơn ở Syria, nhưng chính quyền Tổng thống Trump đã từ chối bình luận về các bước đi tiếp theo của họ.

Căng thẳng giữa Nga và Mỹ đã gia tăng nhanh chóng kể từ khi Tổng thống Trump chỉ thị cuộc tấn công tên lửa. Nga đã triển khai một khu trục hạm được trang bị tên lửa hành trình tới một cảng ở phía Tây Syria trong hành động phô trương sức mạnh quân sự nhằm đáp trả hành động của Mỹ.