Nan giải công trình nhà máy xử lý rác
Để xử lý rác thải, cách đây cả chục năm về trước, bằng nguồn vốn ODA và nguồn vốn đối ứng của địa phương, UBND tỉnh Hải Dương đã phê duyệt, xây dựng Nhà máy chế biến phân hữu cơ từ rác thải sinh hoạt tại thôn Cổ Chẩm (Việt Hồng, Thanh Hà, Hải Dương). Tuy nhiên công trình hàng trăm tỷ đồng này không đạt hiệu quả như mong muốn và vẫn nan giải tình trạng ứ đọng rác thải trên địa bàn.
Nhà máy xử lý rác Hải Dương đang rơi vào tình trạng xuống cấp trầm trọng.
Tiền tỷ không ai muốn quản
Nhà máy chế biến phân hữu cơ từ rác thải sinh hoạt (nhà máy) đã được UBND tỉnh Hải Dương phê duyệt với quy mô đầu tư dự án khoảng 137 tỷ đồng, trong đó vốn vay ODA chiếm 60 tỷ đồng (đầu tư bằng dây chuyền thiết bị công nghệ) còn lại là vốn đối ứng của địa phương. Nhà máy đã mang lại nhiều hy vọng cho người dân khu vực Thành phố Hải Dương cũng như một số địa bàn lân cận.
Năm 2007, Nhà máy được khởi công, 4 năm sau (năm 2011), Nhà máy hoàn thành và do Công ty TNHH MTV Môi trường Đô thị Hải Dương quản lý, vận hành. Tuy nhiên, chưa đầy một năm sau, nhà máy đã không hoạt động được như tính toán khi chỉ có 45% rác thải trên địa bàn qua công nghệ xử lý được chế tạo thành phân hữu cơ.
Khó khăn hơn, 45% rác được xử lý thành phân hữu cơ này cũng không chiếm lĩnh được thị trường, không được bà con đón nhận nên thương hiệu phân hữu cơ có tên Compost phải tồn kho đến thời điểm này đã lên vài nghìn tấn.
Để nhà máy hoạt động, bằng định hướng và liên kết, UBND tỉnh Hải Dương đã chấp thuận cho Công ty TNHH MTV Môi trường Đô thị Hải Dương bàn giao nhà máy lại cho Công ty Cổ phần Môi trường APT – Seraphin vào tháng 10/2012.
Tuy nhiên, sau đó, Công ty Cổ phần Môi trường APT – Seraphin cũng không gồng gánh được và đã có văn bản trả nhà máy này cho UBND tỉnh Hải Dương vào đầu năm 2015.
Để nhà máy tiếp tục “được sống” và để có người giúp mình trả nợ, lại bằng việc thông tin và mời gọi, vừa qua, với sự đề xuất, Công ty Cổ phần Môi trường Việt Bắc đã có nhã ý tiếp nhận lại Nhà máy. Tuy nhiên, hiện nay việc tiếp nhận này vẫn chưa được chính thức thực hiện
Qua nhiều lần đổi chủ này, đến nay, Nhà máy chế biến phân hữu cơ từ rác thải sinh hoạt của UBND tỉnh Hải Dương vẫn chưa có chủ. Cùng với danh tiếng một thời, được coi là “cánh chim đầu đàn về xử lý rác”, hiện nay nhà máy… “vẫn ngủ”. Cùng với đó là sự hoen gỉ của dây chuyền cũng như ứ đọng về tổng số nợ quá hạn.
Giải pháp nào?
Ông Nguyễn Hải Châu, Trưởng phòng Thẩm định đầu tư trong nước Sở Kế hoạch - Đầu tư Hải Dương khẳng định, các thông tin trên đang là một thực tế. Theo ông Châu, sở dĩ nhà máy gặp nhiều vấn đề chính là do công nghệ xử lý rác. Nếu việc phân loại rác và xử lý rác không dừng ở mức độ 45% thì nhà máy sẽ khác.
Về vấn đề tiếp nhận, chuyển chủ, ông Châu cho biết, vừa qua vì việc phân bón tồn đọng và việc chỉ xử lý được 45% rác thải nên Công ty Cổ phần Môi trường Việt Bắc đã đệ trình phương án xử lý bằng hình thức đốt tất cả rác thải được tiếp nhận. Từ việc sản xuất rác thành phân ban đầu và phương án đốt toàn bộ này nên đề xuất trên chưa được chấp thuận vì phải chờ ý kiến của các ban ngành.
Phương án xử lý của ông Châu cũng đang là mối băn khoăn không nhỏ của một số các cấp ngành, các chuyên gia. Đã có ý kiến cho rằng, dây chuyền này được tài trợ, với thiện ý là tạo ra một môi trường xanh – từ rác thành phân. Vậy việc xóa bỏ hoàn toàn dây chuyền từ xử lý một phần sang đốt hoàn toàn như vậy có hợp lý không?
Theo ông Vũ Đăng Thành – Chủ tịch Hội đồng Quản trị Công ty Cổ phần Môi trường Việt Bắc, nếu được tiếp nhận, Công ty sẽ phải bỏ ra khoảng gần 200 tỷ đồng nữa để làm mới lại dây chuyền và chỉ thực hiện việc xử lý rác bằng hình thức đốt hoàn toàn. “Chúng tôi chỉ tận dụng những cái gì phù hợp cho dây chuyền mới. Còn tất cả đều phải cải tạo lại nếu như được tiếp nhận.” – ông Thành nhấn mạnh.
Hiện nay, theo ông Nguyễn Trung Tiến – Phó Giám đốc Chi nhánh Ngân hàng Phát triển Việt Nam khu vực Hải Dương – Hưng Yên thì tổng số nợ quá hạn đã đến lúc phải trả của Nhà máy chế biến phân hữu cơ từ rác thải của Hải Dương đã lên đến gần 1,6 tỷ đồng.
