Nâng cao nhận thức, thúc đẩy trách nhiệm của giới trẻ
Ngày 26/9 tại Hà Nội, Cục Dân số (Bộ Y tế) tổ chức Lễ mít tinh hưởng ứng Ngày Tránh thai Thế giới năm 2025.
Sự kiện nằm trong chiến dịch toàn cầu do Tổ chức Y tế thế giới và nhiều tổ chức quốc tế phát động, nhằm nhấn mạnh tầm quan trọng của kế hoạch hóa gia đình đối với sức khỏe, bình đẳng giới, giảm nghèo và phát triển bền vững.
Phát biểu khai mạc, Cục trưởng Cục Dân số Lê Thanh Dũng nhấn mạnh: Vị thành niên và thanh niên chính là nhóm đối tượng cần đặc biệt quan tâm. Trong bối cảnh tuổi quan hệ tình dục lần đầu ngày càng giảm, trong khi tuổi kết hôn lại có xu hướng tăng, nguy cơ mang thai ngoài ý muốn, nạo phá thai và các hệ lụy sức khỏe sinh sản đang hiện hữu.
“Mỗi bạn trẻ cần có trách nhiệm trong quan hệ tình dục an toàn, chủ động tránh thai để bảo vệ bản thân, gia đình và tương lai của đất nước”, ông nói.
Ông Lê Thanh Dũng cũng dẫn Nghị quyết số 21-NQ/TW của Hội nghị Trung ương 6 khóa XII, trong đó chuyển trọng tâm chính sách từ “kế hoạch hóa gia đình” sang “dân số và phát triển”. Tuy nhiên, điều này không đồng nghĩa với việc buông lỏng công tác tránh thai. Ngược lại, Nhà nước khẳng định: mọi phụ nữ có nhu cầu đều phải được tiếp cận dễ dàng với các dịch vụ kế hoạch hóa gia đình an toàn, chất lượng.
Nhìn lại chặng đường hơn ba thập kỷ, số phụ nữ trên thế giới sử dụng biện pháp tránh thai hiện đại đã tăng gấp đôi. Riêng năm 2024, tại các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình, có tới 380 triệu phụ nữ sử dụng, giúp ngăn ngừa 143 triệu ca mang thai ngoài ý muốn, 29 triệu ca phá thai không an toàn và khoảng 144.000 ca tử vong mẹ. Những con số này cho thấy hiệu quả rõ rệt của việc mở rộng dịch vụ tránh thai đối với sức khỏe cộng đồng. Tuy nhiên, theo WHO, vẫn còn 164 triệu phụ nữ có nhu cầu tránh thai nhưng chưa được đáp ứng, đặt ra nhiều thách thức cho các nước, trong đó có Việt Nam.
Tại Việt Nam, chất lượng dịch vụ kế hoạch hóa gia đình những năm qua đã được cải thiện đáng kể. Tỷ lệ sử dụng biện pháp tránh thai luôn duy trì ở mức cao, góp phần quan trọng vào việc giảm tỷ suất sinh, nâng cao chất lượng dân số và cải thiện sức khỏe bà mẹ, trẻ em. Dẫu vậy, vẫn còn nhiều vấn đề đáng lo ngại. Kết quả Điều tra biến động dân số năm 2021 cho thấy, tỷ lệ nhu cầu chưa được đáp ứng về tránh thai ở nhóm vị thành niên chưa kết hôn lên tới 40,7%. Tình trạng tảo hôn và sinh con khi chưa đủ 18 tuổi vẫn phổ biến ở một số vùng miền núi, vùng sâu, vùng xa và trong đồng bào dân tộc thiểu số. Đây là nguyên nhân dẫn tới nhiều hệ lụy: gia tăng tỷ lệ tử vong mẹ, trẻ sơ sinh nhẹ cân, suy dinh dưỡng, đồng thời ảnh hưởng đến cơ hội học tập và phát triển của thanh thiếu niên.
Trước thực trạng đó, Cục Dân số đề nghị các địa phương tập trung triển khai đồng bộ nhiều giải pháp: bảo đảm điều kiện để mọi phụ nữ, đặc biệt là nhóm vị thành niên và thanh niên, tiếp cận thông tin và dịch vụ tránh thai an toàn; đẩy mạnh truyền thông, giáo dục về sức khỏe sinh sản phù hợp với môi trường học tập và sinh hoạt của giới trẻ; thí điểm các mô hình tư vấn thân thiện, kết hợp với y tế học đường và mạng lưới cộng tác viên dân số ở cơ sở. Bên cạnh đó, cần có các chương trình can thiệp giảm tảo hôn và sinh con sớm, gắn liền với mục tiêu nâng cao chất lượng dân số.
