‘Ngâm’ tiền cứu trợ có vi phạm pháp luật?

Giải thích chưa thuyết phục

Trao đổi với phóng viên Báo Đại Đoàn Kết, Luật sư Đặng Văn Cường - Trưởng Văn phòng Luật sư Chính Pháp, đoàn Luật sư TP Hà Nội cho biết, nghệ sĩ Hoài Linh giải thích sự chậm trễ chuyển tiền từ thiện này do bận và do dịch bệnh là không thuyết phục. Công việc của nghệ sĩ đúng là rất bận, nhưng nhiều nghệ sĩ đứng ra quyên góp ủng hộ đồng bào lũ lụt miền Trung thời điểm đó đều đã hoàn thành “sứ mệnh” của mình.

“Dịch bệnh diễn ra nhưng không phức tạp đến mức không thể chuyển số tiền cho đồng bào đang gặp khó khăn trong một thời gian dài như vậy. Việc chậm trễ rõ ràng là gây thiệt hại nghiêm trọng đến đồng bào miền Trung. Nếu số tiền đó được chuyển đến đúng địa chỉ và đúng thời điểm thì đã khắc phục được rất nhiều khó khăn đối với đồng bào”, ông Cường nói.

Ông Cường nhận định, với tư cách là người nhận ủy quyền thì nghệ sĩ Hoài Linh phải thực hiện đúng thỏa thuận, cam kết với người có tài sản, người đã chuyển tiền cho nghệ sĩ Hoài Linh. Đây là nghĩa vụ dân sự theo quy định của pháp luật, đồng thời cũng là vấn đề đạo đức xã hội.

Số tiền này không phải ngẫu nhiên mà nhiều người đã gửi vào tài khoản của Hoài Linh để nhờ Hoài Linh chuyển tiền cho đồng bào miền Trung đang gặp thiên tai. Việc chuyển tiền từ thiện xuất phát từ thông tin thông báo của Hoài Linh về việc tiếp nhận từ thiện, từ sự tin tưởng, mến mộ nghệ sĩ này.

Đây là uy tín, là danh dự của nghệ sĩ chứ không đơn giản chỉ là chuyện tiền bạc. Khi người hâm mộ, những nhà hảo tâm đã tin tưởng chuyển tiền thì họ luôn hy vọng số tiền đó sẽ sử dụng kịp thời, đúng mục đích, khắc phục phần nào khó khăn cho đồng bào miền Trung.

Việc Hoài Linh “găm” tiền từ thiện cho đồng bào vùng lũ lụt miền Trung trong một thời gian dài, cũng không thông báo công khai khiến nhiều người khá bất ngờ, bức xúc.

Có vi phạm pháp luật?

Về vấn đề pháp lý, theo Luật sư Đặng Văn Cường, nếu nghệ sĩ Hoài Linh không chuyển tiền từ thiện cho đồng bào miền Trung như đã thỏa thuận hoặc có gian dối để chiếm đoạt số tiền đó thì có thể bị xử lý hình sự.

Theo quy định của pháp luật thì đây là quan hệ dân sự về việc thực hiện công việc theo nội dung ủy quyền tặng cho tài sản. Người tặng cho là người có tiền, tài sản, người được tặng cho là đồng bào miền Trung đang gặp khó khăn vì thiên tai. Nghệ sĩ Hoài Linh trong trường hợp này chỉ là người đại diện theo ủy quyền của ngườicó tài sản, có trách nhiệm chuyển giao tài sản của bên cho sang cho bên nhận tài sản theo thỏa thuận cam kết trước đó.

Nghĩa vụ của Hoài Linh là nghĩa vụ của bên được ủy quyền, cụ thể Bộ luật Dân sự quy định như sau: “Điều 565. Nghĩa vụ của bên được ủy quyền 1. Thực hiện công việc theo ủy quyền và báo cho bên ủy quyền về việc thực hiện công việc đó. 2. Báo cho người thứ ba trong quan hệ thực hiện ủy quyền về thời hạn, phạm vi ủy quyền và việc sửa đổi bổ sung phạm vi ủy quyền. 3. Bảo quản, giữ gìn tài liệu và phương tiện được giao để thực hiện việc ủy quyền. 4. Giữ bí mật thông tin mà mình biết được trong khi thực hiện việc ủy quyền. 5. Giao lại cho bên ủy quyền tài sản đã nhận và những lợi ích thu được trong khi thực hiện việc ủy quyền theo thỏa thuận hoặc theo quy định của pháp luật. 6. Bồi thường thiệt hại do vi phạm nghĩa vụ quy định tại Điều này”. Như vậy nghệ sĩ Hoài Linh đã đồng ý nhận ủy quyền của những người khác để nhận tiền, chuyển giao số tiền đó cho đồng bào lũ lụt miền Trung là nhận thực hiện nghĩa vụ dân sự.

Theo Luật sư Cường, nghĩa vụ của Hoài Linh xuất phát từ thời điểm nhận tiền của những người ủng hộ. Nghệ sĩ Hoài Linh cũng có trách nhiệm phải thông báo cho đồng bào lũ lụt miền Trung, người được tặng cho số tiền đó về số tiền tặng cho, thời gian, phương thức tặng cho (từ thiện)...

Từ thời điểm nghệ sĩ Hoài Linh nhận số tiền đó thì các khoản lãi suất phát sinh thuộc về bên được hưởng tiền là đồng bào lũ lụt miền Trung. Dù nghệ sĩ có kéo dài thời hạn bàn giao số tiền đó thì số tiền lãi phát sinh cũng thuộc về đồng bào miền Trung chứ không phải là tiền của nghệ sĩ Hoài Linh.

Trong những trường hợp ủy quyền hoạt động từ thiện như thế này nếu như phát hiện có việc gian dối để chiếm đoạt số tiền từ thiện từ 4.000.000 đồng trở lên hoặc sử dụng số tiền từ thiện sai mục đích dẫn đến mất khả năng trả lại tài sản thì người nhận ủy quyền như nghệ sĩ Hoài Linh trong tình huống này sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản theo quy định tại Điều 175 Bộ luật Hình sự năm 2015.

“Nghệ sĩ Hoài Linh có trách nhiệm phải chuyển giao toàn bộ số tiền gốc và lãi cho đồng bào miền Trung trong thời hạn sớm nhất có thể. Ngoài ra nếu việc thực hiện nghĩa vụ chuyển tiền không kịp thời, gây thiệt hại cho đồng bào miền Trung thì nghệ sĩ Hoài Linh còn phải chịu bồi thường thiệt hại theo quy định pháp luật”, ông Cường nhấn mạnh.

Nợ một lời xin lỗi

Theo ông Cường, đây là trách nhiệm pháp lý chứ không phải là câu chuyện vui cười hay nói xong là xong. Nghệ sĩ Hoài Linh đang nợ đồng bào miền Trung một lời xin lỗi chân thành. Bởi vậy, giải pháp tích cực nhất của Hoài Linh trong tình huống này là phải xin lỗi đồng bào miền Trung, xin lỗi người hâm mộ, những người đã chuyển tiền cho nghệ sĩ này để thực hiện từ thiện. Đồng thời, phải công khai minh bạch về việc nhận tiền và thực hiện ngay nghĩa vụ của mình là chuyển tiền cho đồng bào miền Trung theo đúng cam kết trước đó.

“Nếu dư luận không phát hiện ra sự việc này, không lên tiếng thì số tiền này sẽ được giải quyết như thế nào?”, Luật sư Cường đặt câu hỏi.