Ngăn chặn chuyển giá, trốn thuế
Sau nhiều năm ấp ủ, thai nghén, Dự thảo Nghị định quy định về quản lý giá chuyển nhượng các giao dịch liên kết chống chuyển giá, chống thất thu ngân sách nhà nước được trình làng và đang lấy ý kiến góp ý rộng rãi. Giới chuyên gia cho rằng, đây là bước tiến và là công cụ hợp lý để hạn chế vấn nạn chuyển giá, trốn thuế đang diễn ra khá quy mô, ngày càng tinh vi.
Ngành thuế khẳng định sẽ tìm cách thu thuế đúng theo quy định đối với Metro và BigC
khi thực hiện chuyển nhượng thương hiệu tại Việt Nam.
7 Bộ chung tay
Dự thảo Nghị định quy định đối tượng áp dụng, nguyên tắc phân tích so sánh, các phương pháp xác định giá giao dịch liên kết, nghĩa vụ của người nộp thuế trong kê khai, xác định giá giao dịch liên kết và trách nhiệm của các cơ quan nhà nước trong quản lý, kiểm tra, thanh tra đối với giá chuyển nhượng của các giao dịch liên kết.
Ngoài Bộ Tài chính chịu trách nhiệm trước Chính phủ thực hiện quản lý nhà nước về giá chuyển nhượng của các bên có quan hệ liên kết theo quy định tại Nghị định; Ngân hàng Nhà nước phải phối hợp cung cấp cho Bộ Tài chính thông tin về các giao dịch tiền tệ của doanh nghiệp có quan hệ liên kết với các đối tác nước ngoài theo yêu cầu của cơ quan thuế. Các nội dung cần chia sẻ là thông tin về chủ tài khoản, nội dung giao dịch, người liên quan.
Bên cạnh đó, Ngân hàng Nhà nước cũng có nhiệm vụ cung cấp số liệu về các khoản vay của doanh nghiệp Việt Nam với các công ty nước ngoài là các công ty có giao dịch liên kết và các công ty có liên quan khi được yêu cầu. Đó là dữ liệu về giá trị khoản vay, hạn mức khoản vay, lãi suất, thời hạn trả lãi, trả gốc, thực tế giải ngân, lãi vay đã trả và các thông tin liên quan khác.
Bộ Kế hoạch và Đầu tư có nghĩa vụ cung cấp, trao đổi các thông tin liên quan đối với các dự án đầu tư khi cơ quan thuế thực hiện thanh tra, kiểm tra xác định có dấu hiệu sử dụng giá chuyển nhượng trong quan hệ liên kết để tránh thuế.
Bộ Khoa học và Công nghệ có trách nhiệm xây dựng quy định về chuyển giao công nghệ, tài sản sở hữu trí tuệ phục vụ công tác quản lý giá chuyển nhượng. Bộ Thông tin và Truyền thông xây dựng quy định về nền kinh tế kỹ thuật số, bao gồm cơ sở dữ liệu về các doanh nghiệp được cấp phép kinh doanh trong lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý.
Bộ Công thương chủ trì xây dựng cơ sở dữ liệu về hoạt động nhượng quyền thương mại, cơ sở dữ liệu về giá giao dịch của các hàng hóa trên các sàn giao dịch hàng hóa quốc tế. Đồng thời thực hiện cung cấp thông tin theo yêu cầu quản lý giá chuyển nhượng của cơ quan thuế...
Tạo hành lang pháp lý
Vấn nạn chuyển giá trốn thuế tại Việt Nam rất nhức nhối. Nhiều tập đoàn đa quốc gia cũng như doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài đầu tư tại Việt Nam, thậm chí cả doanh nghiệp nội dính nghi án chuyển giá, trốn thuế. Một số tên tuổi lớn như Metro, Coca Cola, Adidas Việt Nam… được xếp diện nghi vấn, chuyển giá song để tìm ra được bằng chứng rất khó.
Theo các chuyên gia, việc chứng minh DN FDI có chuyển giá hay không phức tạp hơn các DN trong nước vì nguyên, hương liệu các DN này do công ty mẹ ở nước ngoài độc quyền cung cấp. Vì thế, không có cơ sở so sánh, đối chiếu giá nguyên, hương liệu với các DN khác cùng ngành nghề. Cũng không thể lấy chi phí nguyên phụ liệu của DN Việt Nam cùng ngành nghề để so sánh vì nước các DN này nhập khẩu nguyên, vật liệu nằm ngoài lãnh thổ Việt Nam.
Ông Nguyễn Xuân Sơn-Công ty Cổ phần bánh kẹo T&T nói, doanh nghiệp FDI chuyển giá để trốn thuế không chỉ làm ảnh hưởng đến ngân sách của Nhà nước, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến các doanh nghiệp trong nước có ngành hàng kinh doanh cùng loại.
Chuyên gia kinh tế Vũ Vĩnh Phú chia sẻ với Đại Đoàn Kết, chẳng hạn như Metro họ chấp nhận bán giá thấp, lỗ để mở rộng thị trường. Chính sách hỗ trợ giá từ công ty mẹ ở nước ngoài khiến cho doanh nghiệp nội khó mà cạnh tranh nổi.
Theo ông Phú doanh nghiệp FDI đã có vốn mạnh, được ưu tiên mọi mặt khi đầu tư vào Việt Nam, nay lại thêm chiêu trò này thì những doanh nghiệp nội khó khăn gặp khó khăn. Do vậy việc đưa ra dự thảo Nghị định chống chuyển giá trốn thuế là điều rất cần thiết. Đây sẽ là công cụ hợp lý để ngăn chặn tình trạng chuyển giá, trốn thuế của các doanh nghiệp. Ngân sách nhà nước không những hạn chế được cảnh thất thu mà mà quan trọng hơn giúp nâng cao ý thức tuân thủ của các doanh nghiệp về thuế.
Ông Nguyễn Văn Phụng-Vụ trưởng Vụ Quản lý thuế doanh nghiệp lớn cũng cho biết, công tác thanh tra chống chuyển giá là nhiệm vụ ngành thuế. Muốn đấu tranh chống chuyển giá cần phải có kiến thức cũng như cơ sở dữ liệu đáng tin cậy. Năm 2016, ngành thuế tập trung nguồn lực, đẩy mạnh công tác thanh, kiểm tra thuế.
Theo đó, doanh nghiệp thuộc các ngành, lĩnh vực có dư địa thu lớn, tiềm ẩn rủi ro về trốn thuế, gian lận thuế cao là những đối tượng được tăng cường thanh, kiểm tra. Doanh nghiệp có giao dịch liên kết, dấu hiệu chuyển giá, doanh nghiệp được hưởng ưu đãi miễn, giảm, hoàn thuế là đối tượng thuộc diện kiểm tra.
Hiện có khoảng 13.000 doanh nghiệp đầu tư nước ngoài; trong đó có tới 4.098 doanh nghiệp có giao dịch liên kết có giá chuyển nhượng. Đây là biểu hiện của việc chuyển giá trốn thuế. “Có 3 giải pháp để hạn chế việc trốn thuế, nợ thuế, chuyển giá. Thứ nhất, đó là cần sửa đổi luật lệ theo hướng đơn giản hóa, hợp lý và minh bạch các chi phí, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động kinh doanh của DN, khuyến khích DN chấp hành pháp luật. Thứ hai, cần có các quy định chặt chẽ hơn liên quan đến xác định chi phí đầu vào, đầu ra của DN và cơ chế, chính sách chặt chẽ để xử lý kịp thời khi sự việc xảy ra. Không có lý do gì, mua nguyên vật liệu tại cùng một thị trường nhưng chi phí thuế của 2 DN lại khác nhau. Nếu không có quy định rõ ràng, DN có thể lấy lý do chi phí cao để tối thiểu nghĩa vụ thuế. Đối với những DN xuyên quốc gia, phải có sự hợp tác với quốc tế, khi đó việc điều tra mới hiệu quả và nhanh chóng hơn” - chuyên gia kinh tế Trương Thanh Đức. |
