Ngăn chặn dịch sởi: Không bỏ sót đối tượng tiêm chủng

Theo đó, từ đầu năm 2024 đến nay đã ghi nhận 78 trường hợp sốt phát ban nghi sởi, rubella tại các tỉnh, thành phố khu vực phía Bắc trong đó có 12 trường hợp sởi xác định tại phòng thí nghiệm của 4 tỉnh, thành phố và 10 trường hợp rubella tại 7 tỉnh, thành phố. Đặc biệt, đã ghi nhận 1 chùm ca bệnh sởi tập trung tại huyện Đức Thọ (tỉnh Hà Tĩnh) ở nhóm trẻ dưới 10 tuổi.

Để chủ động phòng, chống dịch sởi/rubella, Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương đề nghị, trung tâm kiểm soát bệnh tật các tỉnh, thành phố tăng cường công tác giám sát tích cực các trường hợp nghi sởi, rubella, điều tra, lấy mẫu xét nghiệm hoặc gửi về Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương xét nghiệm. Đối với các tỉnh, thành phố tự xét nghiệm cần gửi kết quả về Văn phòng Tiêm chủng mở rộng miền Bắc đồng thời nhập phiếu điều tra vào phần mềm giám sát sởi/rubella; duy trì công tác tiêm vaccine sởi cho trẻ từ 9-12 tháng và vaccine sởi - rubella cho trẻ từ 18-24 tháng, đảm bảo không bỏ sót đối tượng.

Trước đó, ngày 19/3, Bộ Y tế cũng đã có văn bản gửi UBND các địa phương về việc tăng cường công tác phòng, chống bệnh sởi. Để giảm thiểu nguy cơ bùng phát dịch sởi trong thời gian tới, Bộ Y tế đề nghị UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chỉ đạo các đơn vị liên quan tăng cường giám sát, phát hiện sớm các trường hợp mắc bệnh sởi tại cộng đồng và các cơ sở khám, chữa bệnh; triển khai các biện pháp xử lý triệt để ổ dịch ngay khi phát hiện trường hợp mắc bệnh.

Cục Y tế dự phòng khuyến cáo người dân, bệnh sởi là bệnh truyền nhiễm gây dịch lây qua đường hô hấp do virus sởi gây nên. Khi phát hiện có các dấu hiệu sốt, ho, chảy nước mũi, phát ban cần sớm đưa trẻ đến các cơ sở y tế gần nhất để kịp thời khám, điều trị phòng các biến chứng và diễn biến nặng của bệnh sởi, hạn chế đưa trẻ tới các bệnh viện lớn nhằm tránh tình trạng lây nhiễm sởi từ bệnh viện.

Lý giải về nguyên nhân số ca mắc sởi tăng cao, PGS.TS Trần Đắc Phu - nguyên Cục trưởng Cục Y tế dự phòng, Cố vấn cao cấp Trung tâm Đáp ứng khẩn cấp sự kiện y tế công cộng Việt Nam (Bộ Y tế) cho hay, dịch sởi có nguy cơ bùng phát theo chu kỳ mỗi 5 năm, hiện nay đã đúng vào chu kỳ dịch này. Việc tỷ lệ tiêm chủng giảm có thể khiến cho số người có nguy cơ mắc bệnh tích lũy rất lớn, dẫn đến khả năng cao bùng phát dịch trong năm nay.

Theo ông Phu, mỗi năm Việt Nam có khoảng 1,7 triệu trẻ sinh ra, nếu tỷ lệ tiêm chủng vaccine sởi đạt 90-95%, vẫn có 5-10% trẻ không được tiêm vaccine, và tích lũy sau 4-5 năm sẽ có khoảng 50% tương đương 850.000 trẻ có nguy cơ mắc sởi. Số này có thể lây lan cho nhóm chưa đến tuổi tiêm chủng và chưa có miễn dịch với bệnh. 2 chu kỳ gần nhất là 2019 và 2014, cả nước đều ghi nhận số ca mắc sởi tăng cao, riêng năm 2014 có hơn 110 trẻ tử vong. Do đó, ông Phu khuyến cáo trẻ em và người lớn cần tiêm vaccine đầy đủ để phòng sởi.

BS Bạch Thị Chính - Giám đốc Y khoa Hệ thống tiêm chủng VNVC cho biết, sởi có thể xuất hiện ở mọi đối tượng, song thường gặp ở trẻ nhỏ dưới 5 tuổi. Thời gian ủ bệnh từ 12-14 ngày, có thể kéo dài đến 21 ngày. Bệnh có triệu chứng đặc trưng như sốt, ho, chảy nước mắt, mũi, phát ban. Sởi có thể bội nhiễm với các vi khuẩn khác và biến chứng như viêm các vị trí tai giữa, xoang, phổi, phế quản, màng não; tiêu chảy, khô loét giác mạc mắt... Trong đó, viêm phổi là nguyên nhân gây tử vong phổ biến nhất của sởi.

Theo BS Chính, vaccine có thành phần sởi có trong Chương trình tiêm chủng mở rộng, được tiêm từ 9 tháng tuổi. Trong đó, loại phối hợp sởi - quai bị - rubella giúp phòng 3 bệnh trong một mũi, khi dùng hai mũi có hiệu quả ngăn sởi đến 97%. Vì vậy, phụ nữ có kế hoạch mang thai nên hoàn thành phác đồ chủng ngừa trước 3 tháng để bảo vệ mẹ và truyền kháng thể cho con khi sinh ra.

“

Về chùm ca bệnh sởi tại huyện Đức Thọ, sau khi phát hiện 8 ca sốt phát ban nghi mắc sởi ở thị trấn Đức Thọ (huyện Đức Thọ, Hà Tĩnh), Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Hà Tĩnh nhanh chóng phối hợp lực lượng y tế địa phương triển khai các biện pháp phòng chống dịch, không để lây lan. Trung tâm Y tế huyện cũng tiến hành điều tra, theo dõi, giám sát, triển khai các biện pháp phòng, chống dịch tại khu vực có bệnh nhân và tại 2 trường học. Tại các lớp học có học sinh nghi mắc sởi được tuyên truyền đeo khẩu trang, đối với học sinh có biểu hiện mệt mỏi, sốt cho nghỉ học theo dõi sức khỏe tại nhà.