Ngày mai xét xử 19 bị cáo trong vụ gang thép Thái Nguyên

Theo đó, có 14 bị cáo bị Viện Kiểm sát nhân dân tối cao truy tố về tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí” gồm:

Trần Trọng Mừng (72 tuổi, nguyên Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Gang thép Thái Nguyên - TISCO), Mai Văn Tinh (69 tuổi, nguyên Chủ tịch Hội đồng quản trị Tổng Công ty Thép Việt Nam - VNS), Trần Văn Khâm (60 tuổi, nguyên Chủ tịch Hội đồng quản trị, Tổng Giám đốc TISCO), Đậu Văn Hùng (70 tuổi, nguyên Tổng Giám đốc VNS), Đặng Thúc Kháng (62 tuổi, nguyên Ủy viên Hội đồng quản trị, Trưởng Ban kiểm soát VNS), Nguyễn Trọng Khôi (64 tuổi, nguyên Phó Tổng Giám đốc VNS), Ngô Sỹ Hán (71 tuổi, nguyên Phó Tổng Giám đốc, Trưởng Ban Quản lý Dự án mở rộng sản suất giai đoạn 2 TISCO), Đặng Văn Tập (69 tuổi, nguyên Phó Giám đốc thường trực Ban Quản lý Dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 TISCO), Đồng Quang Dương (61 tuổi, nguyên Phó Giám đốc kiêm Thư ký Dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 TISCO), Trịnh Khôi Nguyên (58 tuổi, nguyên Trưởng Phòng Đầu tư phát triển VNS), Nguyễn Văn Tráng (63 tuổi, nguyên Ủy viên Ban kiểm soát VNS), Đỗ Xuân Hòa (67 tuổi, nguyên Kế toán trưởng TISCO), Uông Sỹ Bính (68 tuổi, nguyên Phó Trưởng Phòng Kế toán Thống kê Tài chính TISCO), Lê Thị Tuyết Lan (58 tuổi, nguyên Phó Trưởng Phòng Kế toán Thống kê Tài chính TISCO).

Có 5 bị cáo bị Viện KSND tối cao truy tố về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” gồm: Lê Phú Hưng (59 tuổi, nguyên thành viên Hội đồng quản trị VNS), Nguyễn Minh Xuân (63 tuổi, nguyên thành viên Hội đồng quản trị VNS), Nguyễn Chí Dũng (66 tuổi, nguyên thành viên Hội đồng quản trị TISCO), Hoàng Ngọc Diệp (55 tuổi, nguyên thành viên Hội đồng quản trị TISCO), Đoàn Thu Trang (36 tuổi, nguyên thành viên Hội đồng quản trị TISCO),

Dự kiến, phiên tòa diễn ra trong 10 ngày (từ ngày 12/4 đến 22/4), xét xử liên tục kể cả thứ Bảy và Chủ nhật.

Hội đồng xét xử (HĐXX) trong vụ án gồm có 5 người: 2 Thẩm phán, 3 Hội thẩm nhân dân, do Thẩm phán Phan Huy Cương làm chủ tọa phiên tòa. Có 3 người đại diện VKS giữ quyền công tố tại phiên toà.

Ngoài ra, có hơn 30 luật sư đăng ký tham gia bào chữa cho các bị cáo.

Theo cáo trạng, dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 - Công ty Gang thép Thái Nguyên do TISCO làm chủ đầu tư, cấp quyết định đầu tư là HĐQT VNS.

Trên cơ sở đề nghị của VNS, Bộ Công nghiệp (nay là Bộ Công thương) và các bộ ngành liên quan, tháng 4/2005, Thủ tướng đồng ý chủ trương đầu tư dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 Công ty Gang thép Thái Nguyên (các nguồn vốn huy động gồm vốn tự có của chủ đầu tư, vốn vay ngân hàng và vay tín dụng ưu đãi của Nhà nước).

Ông Nguyễn Kim Sơn, Chủ tịch HĐQT VNS đã ký quyết định phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi dự án với tổng mức đầu tư là hơn 3.800 tỷ đồng.

Đơn vị trúng thầu là Tập đoàn Khoa học Công nghệ và Thương mại luyện kim Trung Quốc (MCC).

Tháng 7/2007, ông Trần Trọng Mừng, Tổng giám đốc TISCO đã ký hợp đồng số 01 EPC với đại diện của MCC. Giá trị hợp đồng hơn 160 triệu USD, là giá trọn gói không thay đổi trong suốt quá trình thực hiện hợp đồng.

Sau hơn 11 tháng khởi công xây dựng nhưng MCC chưa hoàn thành thiết kế chi tiết các hạng mục, chưa lựa chọn và ký được hợp đồng với nhà thầu phụ, chưa triển khai thi công bất kỳ hạng mục nào của gói thầu nhưng lại có nhiều văn bản gửi TISCO đề nghị kéo dài thời gian thực hiện hợp đồng và đề nghị điều chỉnh giá hợp đồng EPC với tổng chi phí tăng thêm là hơn 138 triệu USD không có cơ sở.

Tuy nhiên, bị cáo Trần Trọng Mừng đã ký văn bản gửi Bộ Công Thương và VNS đề nghị "cho giải quyết đặc cách" phạm vi được điều chỉnh về giá thiết bị và các chi phí khác đối với dự án.

Bị cáo Nguyễn Trọng Khôi, Phó Tổng giám đốc VNS đã ký văn bản gửi Bộ Công thương, trong đó có nội dung: "Để cùng chia sẻ khó khăn với MCC, chủ đầu tư sẽ đề nghị lên các cơ quan có thẩm quyền xem xét giải quyết điều chỉnh đối với phần xây dựng (phần C) của hợp đồng…".

Kết luận điều tra nêu rõ, với chức trách, nhiệm vụ được giao, các bị cáo Trần Trọng Mừng, Mai Văn Tinh, Đậu Văn Hùng và đồng phạm đã không chỉ đạo áp dụng điều khoản để dừng hợp đồng, báo cáo người có thẩm quyền xem xét hủy đấu thầu, thu hồi tiền tạm ứng đối với MCC mà lại quyết tâm bằng mọi biện pháp tiếp tục thực hiện dự án.

Các bị cáo là người có chức vụ, quyền hạn nhận thức rõ theo quy định pháp luật thì hợp đồng EPC số 01 không được phép điều chỉnh trong suốt quá trình thực hiện hợp đồng.

Theo quy định, MCC phải chịu trách nhiệm lựa chọn, ký hợp đồng, trực tiếp thanh toán cho nhà thầu phụ thực hiện phần C hợp đồng nhưng các bị cáo đã chỉ đạo, tổ chức đàm phán với MCC tách phần "C" ra khỏi hợp đồng để TISCO tổ chức thực hiện và chịu mọi rủi ro.

Các bị cáo còn chỉ đạo đơn vị có chức năng tại VNS, TISCO tham mưu đề xuất, ký các văn bản báo cáo đề nghị Bộ Công thương báo cáo Thủ tướng cho điều chỉnh chi phí phần C, điều chỉnh hợp đồng EPC số 01.

Những hành vi trên đã làm thay đổi bản chất, phá vỡ nguyên tắc quản lý hợp đồng EPC, tạo điều kiện cho MCC có lý do chối bỏ trách nhiệm thực hiện hợp đồng EPC số 01. Đây là nguyên nhân chính dẫn đến TISCO không kiểm soát được chi phí đầu tư vào dự án, không ràng buộc trách nhiệm của nhà thầu phụ về tiến độ, giá trị hợp đồng, làm dự án phải dừng thi công gây thất thoát lãng phí tài sản cho Nhà nước.

Cơ quan điều tra xác định, tính đến 31/12/2018, TISCO đã giải ngân cho dự án với tổng số tiền hơn 4.400 tỷ đồng, trong đó vốn vay VDB Bắc Kạn - Thái Nguyên là 1.400 tỷ đồng, vay VietinBank Hà Nội 1.600 tỷ đồng.

Đến nay dự án đã quá thời hạn được phê duyệt gần 10 năm nhưng vẫn chưa hoàn thành. Vụ án gây thiệt hại hơn 830 tỷ đồng. Đây là số tiền TISCO đã trả cho các ngân hàng từ khi dự án trên chậm tiến độ, dừng thi công đến thời điểm vụ án bị khởi tố.