Cùng với sự nỗ lực của các cấp chính quyền và ban, ngành, đoàn thể với nhiều giải pháp sát thực tế, những năm gần đây, tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống ở huyện rẻo cao biên giới Tương Dương (Nghệ An) đang dần được đẩy lùi.
Nhằm giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng dân tộc thiểu số, huyện Tương Dương đã triển khai Kế hoạch Phòng, chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng dân tộc thiểu số giai đoạn 2021 - 2025. Mục tiêu của kế hoạch là đến năm 2025 cơ bản ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng tảo hôn và không để xảy ra hôn nhân cận huyết thống trong vùng dân tộc thiểu số, góp phần nâng cao chất lượng dân số và nguồn nhân lực trên địa bàn.
Theo đó, các xã đã đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao nhận thức cho các tầng lớp nhân dân dưới nhiều hình thức. Đặc biệt là việc xây dựng mô hình điểm và nhân rộng mô hình phòng, chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết tại các bản có nguy cơ cao. Năm 2021, đã thành lập 3 mô hình điểm (CLB) ở bản Phá Mựt (xã Nhôn Mai), Hợp Thành (xã Xá Lượng) và Piêng Coọc (xã Mai Sơn).
Trong năm 2022, huyện Tương Dương cũng nhân rộng thêm 7 mô hình ở các bản có đông đồng bào Mông sinh sống, từ đó, duy trì, nhân rộng và nâng cao chất lượng hoạt động của các mô hình. Trong đó, đặc biệt chú trọng việc phát huy, nâng cao vai trò của già làng, trưởng bản, trưởng dòng họ và những người có uy tín trong cộng đồng.
Vì đây là những người nắm rõ phong tục, tập quán của dân tộc và những quy định pháp luật của Nhà nước, hương ước, quy ước của làng, bản cũng như các kiến thức cơ bản khác, nên thuận lợi trong thực hiện tuyên truyền, vận động đồng bào trong cộng đồng dân cư xóa bỏ những hủ tục lạc hậu về hôn nhân.
Đồng thời, tăng cường công tác tuyên truyền, vận động kết hợp giáo dục, định hướng nghề nghiệp để các đối tượng (học sinh, thanh, thiếu niên, các bậc cha mẹ) nhận thức được hệ lụy của tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống.
Qua đó, nâng cao ý thức, trách nhiệm của bản thân đối với gia đình, xã hội trong việc tuân thủ pháp luật; chú trọng tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật trong hệ thống các trường học (THCS, THPT) trên địa bàn. Nhờ đó, ở một số địa phương được xem là “điểm nóng” đã có dấu hiệu chuyển biến tích cực như các xã: Lưu Kiền, Hữu Khuông, Mai Sơn và Nhôn Mai.