Nghệ An: Dự án Hồ chứa nước Bản Mồng nằm trong danh sách thanh tra hiện thi công thế nào?

Dự án ngàn tỷ vào “tầm ngắm” thanh tra

Theo đó, tại Kế hoạch thanh tra chuyên đề số 1505/KH-TTCP của Thanh tra Chính phủ sẽ tiến hành thanh tra chuyên đề đối với các công trình, dự án gặp khó khăn, vướng mắc, chậm tiến độ, tồn đọng kéo dài, hiệu quả thấp hoặc tiềm ẩn nguy cơ gây thất thoát, lãng phí, phát hiện hạn chế, bất cập trong chính sách, pháp luật để kiến nghị sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện.

Đồng thời xác định trách nhiệm và kiến nghị xử lý các hành vi vi phạm pháp luật (nếu có). Trên cơ sở đó, báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả thanh tra chuyên đề các công trình, dự án này, làm căn cứ để cấp có thẩm quyền xem xét, xử lý, giải quyết; tránh thất thoát, lãng phí; góp phần khơi thông nguồn lực, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Với dự án Hồ chứa nước Bản Mồng tại tỉnh Nghệ An, dự án sẽ do Thanh tra Chính phủ thực hiện, thời gian thực hiện là 45 ngày. Thời kỳ thanh tra từ khi triển khai công trình, dự án đến ngày 01/7/2025. Trường hợp cần thiết, có thể xem xét nội dung liên quan đến trước hoặc sau thời kỳ thanh tra nêu trên. Ngoài dự án nói trên, tại Nghệ An Thanh tra Chính phủ giao cho Thanh tra tỉnh trực tiếp tiến hành thanh tra 13 dự án khác.

15 năm vẫn chưa hoàn thành

Dự án Hồ chứa nước Bản Mồng được xây dựng trên dòng sông Hiếu, lòng hồ rộng 25 km2, chủ yếu nằm tại địa bàn các huyện cũ như Quỳ Hợp, Quỳ Châu, Nghĩa Đàn (Nghệ An) và một phần thuộc huyện Như Xuân cũ, tỉnh Thanh Hóa. Công trình đầu mối nằm tại xã Tam Hợp (huyện Quỳ Hợp cũ).

Giai đoạn 1, dự án Hồ chứa nước Bản Mồng có dung tích 225 triệu m3, 8 trạm bơm lấy nước dọc sông Hiếu và Nhà máy thủy điện công suất 45MW. Dự án có tổng mức đầu tư ban đầu 4.455 tỷ đồng, sau điều chỉnh vào năm 2023 tăng lên 5.552 tỷ đồng. Sau khi hoàn thành, dự án sẽ cung cấp nước tưới cho gần 19.000 ha đất nông nghiệp, phục vụ sinh hoạt, phát triển thủy điện và điều tiết lũ.

Năm 2010, dự án được khởi công gồm nhiều hợp phần như hợp phần cụm công trình đầu mối do Ban Quản lý đầu tư và xây dựng thủy lợi 4 (Bộ NN&MT) làm chủ đầu tư và hợp phần bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và xây dựng hệ thống trạm bơm, kênh tiêu do Sở NN&MT Nghệ An đảm nhận.

Nếu như hợp phần cụm công trình đầu mối do Ban Quản lý đầu tư và xây dựng thủy lợi 4 (Bộ NN&MT) làm chủ đầu tư đã cơ bản hoàn thành. Thì hợp phần do Sở NN&MT Nghệ An đảm nhận vẫn còn chậm tiến độ trong đó phải kể đến hạng khu tái định cư và một số hạng mục như kênh đập, kênh tiêu.

Đơn cử tại xã Châu Bình, 2 khu tái định cư gồm khu tái định cư dốc 77 và khu tái định cư sau đập phụ 1 hiện nay vẫn chưa hoàn thành, khiến nhiều hộ gia đình có nhu cầu di dời vẫn chưa thể thực hiện.

Trong khi đó, tại bản Kẻ Khoang (xã Châu Bình) do đập phụ 3 chưa hoàn thiện nên cứ mưa xuống là gây ngập lụt. Cụ thể, trong đợt mưa lũ vào 23/7 vừa qua hơn 70 căn nhà của người dân nơi đây bị ngập.

Bà Nguyễn Thị Mừng (62 tuổi) trú bản Kẻ Khoang cho biết, trận lũ tối ngày 23/7 đã khiến diện tích ao cá của gia đình bị ngập, toàn bộ số cá, vịt thả trong ao đã không còn.

Ông Lang Viết Đàn (bản Kẻ Khoang) thông tin, ngoài việc bị ảnh hưởng trận mưa lũ tối 23/7, bản Kẻ Khoang còn có 74 hộ đang bị ảnh hưởng của việc thi công đập phụ số 3, kênh tiêu Châu Bình; trong đó, có 14 hộ mất cả nhà, vườn, đất đai; 9 hộ bị cô lập do ngập nước không có đường di.

Qua ghi nhận thực tế tại công trình Dự án Hồ chứa nước Bản Mồng, thuộc hợp phần xây dựng hệ thống trạm bơm và kênh tiêu Châu Bình (do Sở NN&MT làm chủ đầu tư), phóng viên Báo Đại đoàn kết nhận thấy một số hạng mục vẫn đang dang dở.

Cụ thể, đập phụ số 3 tại bản Kẻ Khoang vẫn trong quá trình thi công; công tác nạo vét đất, khơi thông dòng chảy và chống ngập úng tại kênh tiêu Châu Bình chưa hoàn tất. Đáng chú ý, lượng bùn đất nạo vét được tập kết ngay trên bờ, gặp mưa lớn lại trôi ngược xuống kênh, gây nguy cơ tái ngập.

Ông Lô Văn Thế, Chủ tịch UBND xã Châu Bình cho biết, hiện trên địa bàn có tổng cộng 2 khu tái định cư đang được triển khai xây dựng. Trong đó, một khu đã bước vào giai đoạn hoàn thiện hạ tầng, còn một khu khác mới ở bước san lấp mặt bằng. "Khó khăn lớn nhất hiện nay là thời điểm chuẩn bị tích nước đã cận kề, nhưng các hộ dân có nhu cầu đất tái định cư vẫn chưa được bố trí", ông Thế thông tin thêm.

Ông Vũ Quý Phát, Giám đốc Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình và phát triển nông thôn tỉnh Nghệ An (gọi tắt Ban A Nông nghiệp) cho biết, hiện các hạng mục do Sở làm chủ đầu tư đang trong quá trình thực hiện. Cụ thể, đối với hạng mục khu tái định cư cho người dân, chúng tôi đang yêu cầu đơn vị thi công tập trung tối đa nhân lực để hoàn thành trong thời gian sớm nhất.

Đối với đập phụ 3 do vướng mặt bằng nên đầu năm 2025 mới triển khai thi công, đến nay việc chậm tiến độ là do mưa nhiều, gây khó khăn trong quá trình thi công. Riêng hạng mục nạo vét tại kênh tiêu Châu Bình, đơn vị thi công vẫn đang thực hiện theo thiết kế.

Cũng theo ông Phát, dự án Hồ chứa nước Bản Mồng đã được Thanh tra Chính phủ đưa vào diện thanh tra theo Kế hoạch 1505. “Chúng tôi đã phối hợp cung cấp đầy đủ tài liệu liên quan, đoàn thanh tra đã làm việc tuần trước cũng như tiến hành kiểm tra thực địa tại công trình. Hiện vẫn chưa có thông báo chính thức nào được gửi đến đơn vị” ông Phát nói.

Trước đó, theo báo cáo của Đảng uỷ xã Châu Bình (cũ) vào ngày 30/3/2025, Ban A Nông nghiệp đã cho đơn vị thi công tiến hành ngăn nước tại đập phụ số 1, thuộc bản Kẻ Tằm và bản Đồng Phầu. Việc ngăn dòng này khiến mực nước dâng cao, gây ngập toàn bộ nghĩa địa của bản Kẻ Tằm. Cụ thể, có 187 ngôi mộ bị ngập và 51 hộ gia đình bị ảnh hưởng trực tiếp.

“

Liên quan đến dự án này, ngày 31/10/2024, Cơ quan Cảnh sát điều tra - Bộ Công an đã khởi tố vụ án “Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng”, “Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại Ban 4 (Bộ NN&PTNT, nay là Bộ NN&MT) và các đơn vị liên quan trong quá trình đầu tư, thực hiện dự án Hồ chứa nước Bản Mồng. Cơ quan điều tra xác định dự án này bị chậm tiến độ, phải điều chỉnh tổng mức đầu tư nhiều lần, gây lãng phí lớn cho ngân sách nhà nước. Hiện Cơ quan điều tra Bộ Công an đã khởi tố bị can, áp dụng biện pháp ngăn chặn đối với 8 bị can gồm các lãnh đạo, cán bộ Ban 4 và lãnh đạo, cán bộ Công ty Hoàng Dân.