Trong số 10 Công dân Thủ đô ưu tú của thành phố Hà Nội năm 2023 có ông Lê Đình Duật, 80 tuổi, Hội viện Hội Cựu chiến binh phường Thanh Xuân Trung, tình nguyện viên vận động hiến máu tiêu biểu của Hội Chữ thập đỏ Hà Nội.
Tự gắn mình với nghĩa cử hiến máu
Căn phòng nhỏ của vợ chồng ông Lê Đình Duật và bà Lê Thị Kim Dinh ở tầng 4 của một khu tập thể cũ thuộc Tổ dân phố số 10 phường Thanh Xuân Trung (quận Thanh Xuân) có rất nhiều ảnh, thư khen, bằng khen được đóng khung treo trang trọng trên tường. Trong đó, có Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ dành cho gia đình ông vì đã có thành tích trong công tác tuyên truyền, vận động và hiến máu nhân đạo trên địa bàn thành phố Hà Nội; có Thư khen của Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam dành cho ông vì đã nhiệt tình tham gia các hoạt động tại địa phương, đặc biệt là công tác tuyên truyền, vận động và hiến máu tình nguyện; có danh hiệu “Người tốt, việc tốt” được Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội trao tặng…
Ông Duật chia sẻ: “Đây là những bức ảnh kỷ niệm vô giá của gia đình tôi. Những đóng góp của bản thân và gia đình được Đảng, Nhà nước, Chính phủ, chính quyền các cấp, các đoàn thể chính trị xã hội ghi nhận và tôn vinh khiến tôi vô cùng xúc động. Tôi xác định, mình làm việc này vì dân, vì nước, làm bằng cái tâm trong sáng, vô tư, và khi được ghi nhận, tôn vinh thì coi như mình tiếp tục nhận nhiệm vụ phải làm tốt hơn”.
Vốn là sĩ quan chỉ huy của Bộ đội Tên lửa phòng không thuộc Tiểu đoàn 61, Đoàn Tên lửa Sông Đà anh hùng, ông Lê Đình Duật đã trực tiếp tham gia chiến đấu từ năm 1965 đến năm 1972, cả ở Hà Nội và khu IV. Trong thời chiến, ông đã từng cùng đồng đội cho máu các chiến sĩ bị thương, song vì số người bị thương nhiều hơn số người có thể cho máu nên ông cứ day dứt và tự thấy như có một “món nợ” với đồng đội.
Năm 1967, khi đang chiến đấu bảo vệ Hà Nội, ông nghe tin bố vợ tương lai qua đời do quân Mỹ bắn phá căn cứ, mất máu nhiều mà lúc đó bệnh viện không có máu để truyền. Ông rất đau lòng và tự nhủ mình phải làm việc gì đó có ích để giúp bảo vệ mạng sống của những người cần máu.
Đầu năm 1991, ông Lê Đình Duật được nghỉ chế độ và bắt đầu tham gia các công tác đoàn thể ở địa phương nơi sinh sống. Năm 1999, địa phương bắt đầu có phong trào hiến máu nhân đạo, ông đã tình nguyện đăng ký tham gia, nhưng bác sĩ từ chối vì bị bệnh huyết áp. Ông buồn nhưng không nản, với vai trò là Ủy viên Thường vụ Ban Chấp hành của Hội Chữ thập đỏ, Phó Chủ tịch Hội Chữ thập đỏ phường Thanh Xuân Trung, ông xác định sẽ cố gắng vận động mọi người tham gia hiến máu. Những ngày đầu, mọi người chưa hiểu, chưa thông tư tưởng, thậm chí nhiều người sợ hiến máu xong sức khỏe sẽ yếu đi nên còn đến nhà “trách” ông vì đã vận động con, cháu họ hiến máu. Kết quả năm đầu tiên đó cả phường chỉ thu được 5 đơn vị máu.
Không bỏ cuộc, ông Duật về vận động chính các thành viên trong gia đình mình hiến máu nhân đạo. Sau khi nghe ông trao đổi, vợ và các con ông đều nhất trí và đã liên tục đồng hành cùng ông thực hiện nghĩa cử cao đẹp này qua nhiều năm tháng. Đến nay, gia đình ông đã có 6 người (gồm vợ, con gái cả, con gái thứ hai, con trai út, con dâu, cháu ngoại) hiến được 242 đơn vị máu an toàn. Trong đó, riêng con trai thứ hai của ông đã hiến 113 đơn vị máu, con trai út hiến 93 đơn vị máu, con gái cả đã hiến 15 đơn vị máu…
Việc nhiều thành viên trong gia đình ông đi hiến máu về vẫn khỏe mạnh, công tác tốt đã có sức thuyết phục lớn đối nhân dân trên địa bàn. Đặc biệt, để mọi người hiểu rõ hơn, ông chủ động đến Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương tìm hiểu kho dự trữ máu để có kiến thức trả lời các câu hỏi của người dân; đồng thời, ông cũng nhận các tờ rơi tuyên truyền về đưa cho người dân để mọi người hiểu thêm về hành động ý nghĩa này. Dần dần, mọi người hiểu ra, nhiều người tình nguyện đi hiến máu hơn.
Trong suốt 24 năm miệt mài làm công tác tuyên truyền, vận động và tổ chức hiến máu, đến nay ông đã vận động được 1.287 lượt người tham gia hiến máu tình nguyện, được 1.184 đơn vị máu an toàn, tương đương 414,4 lít máu.
Coi tình nguyện viên hiến máu như người nhà
Ai gặp ông Lê Đình Duật cũng nhận thấy ông là người có tâm và làm việc rất khoa học. Ông lập danh sách chi tiết những người đã hiến máu với những thông tin đầy đủ họ tên, ngày tháng năm sinh, số chứng minh nhân dân hoặc căn cước công dân, ngày hiến máu, nhóm máu, số lần hiến máu. Ông thường báo trước lịch hiến máu khoảng 1 tuần để từng cá nhân có sự chuẩn bị thật tốt về sức khỏe, bảo đảm chất lượng máu. Trong đó, người nhiều nhất đã có 113 lần hiến máu. Nhiều bạn trẻ theo sự vận động của ông đã gắn bó với các hoạt động hiến máu từ lúc sinh viên đến khi ra trường đi làm.
Điều đáng quý là ông Duật xây dựng được mạng lưới cộng tác viên đông đảo và tiếp nối qua nhiều năm như vậy bằng chính tấm lòng nhân hậu, sẵn sàng sẻ chia của mình. Ông coi các cháu hiến máu tình nguyện như con, cháu mình, thường xuyên động viên, thăm hỏi. Có lần 11h đêm, cháu sinh viên trọ ở Phùng Khoang (Nam Từ Liêm) bị ốm gọi điện cho ông, ông lập tức đến tận nơi rồi đưa cháu đến bệnh viện cấp cứu. Ngay cả khi biết bố mẹ các cháu ốm, ông cũng gửi quà thăm hỏi. Khi các cháu xây dựng gia đình, ông vừa gửi quà vừa làm thơ chúc mừng. Sự quan tâm tận tình bằng sự yêu thương đó đã gắn kết các cháu với gia đình ông, thường xuyên có khoảng 50 cháu sẵn sàng hưởng ứng mỗi khi ông tổ chức hiến máu.
Em Đặng Quí Dương, sinh năm 1998, ở Cầu Giấy, cho biết: "Em đã hiến máu 15 lần, trong đó hơn 10 lần là hiến máu theo sự vận động của ông Lê Đình Duật. Chúng em rất quý mến ông bởi ông chăm sóc từng ly từng tí như người thân trong gia đình. Buổi sáng ngày hiến máu ông thường gọi điện nhắc chúng em dậy, mời đến nhà ông ăn sáng cho bảo đảm sức khỏe. Sau mỗi lần hiến máu, ông đưa giấy chứng nhận kèm tấm ảnh đã ép plastic chụp khi chúng em đang hiến máu khiến em rất vui, cảm thấy việc làm của mình được trân trọng".
Trong nhà ông Lê Đình Duật có một chiếc xe đạp cũ (được Nhà nước bán phân phối từ năm 1970) mà hơn nửa thế kỷ qua vẫn đồng hành cùng ông trên mọi ngả đường đi tuyên truyền, vận động hiến máu. Một điều đặc biệt là ông Duật chưa từng cầm lái xe máy, nên khi nghe tin các cháu tình nguyện viên hiến máu bị ốm, ông đều dùng chính chiếc xe đạp này đến nhà trọ thăm các cháu ở các quận, huyện: Cầu Giấy, Hà Đông, Hoàng Mai, Thanh Trì… Trân quý các kỷ vật và sống tiết kiệm, mỗi khi xe đạp cũ hỏng, ông gia cố lại. Con ông và không ít người ngoài thấy vậy đã ngỏ ý mua tặng ông chiếc xe đạp điện, song ông đều từ chối.
Bà Đặng Diễm Lệ, Chủ tịch Hội Chữ thập đỏ phường Thanh Xuân Trung cho biết: “Ông Lê Đình Duật đặc biệt tâm huyết với phong trào hiến máu, có nhiều cách làm sáng tạo và tình nghĩa nên lôi cuốn được nhiều tình nguyện viên hiến máu. Ông luôn đồng hành cùng Hội Chữ thập đỏ phường, góp phần quan trọng để Hội hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ trong nhiều nhiệm kỳ”.
Ở tuổi 80, trời phú cho ông Lê Đình Duật vẫn còn sức khỏe và minh mẫn. Ông bà sống đầm ấm, nghĩa tình và cùng tâm đắc phương châm “Hiến máu cứu người ở ngay trong trái tim mỗi chúng ta” nên luôn đồng hành làm việc có nghĩa cử cao đẹp và nhân lên những hành động đẹp trong cộng đồng.
Với những đóng góp xuất sắc, tập thể gia đình ông Lê Đình Duật đã nhiều lần được các cấp khen thưởng: 3 lần được Bộ Y tế tặng Bằng khen; 2 lần được Trung ương Hội Chữ thập đỏ Việt Nam tặng Bằng khen; 2 lần được Chủ tịch UBND thành phố tặng Bằng khen; Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen năm 2022; Chủ tịch nước gửi Thư khen ngày 18/10/2022.
Cá nhân ông Lê Đình Duật 4 lần được Trung ương Hội Chữ thập đỏ Việt Nam tặng Bằng khen về phong trào Hiến máu tình nguyện, được tặng Kỷ niệm chương Vì sự nghiệp Chữ thập đỏ Việt Nam năm 2002; Bộ Y tế tặng Bằng khen về phong trào Hiến máu tình nguyện năm 2013, Kỷ niệm chương Vì sức khỏe nhân dân năm 2019; 4 lần được Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội tặng Bằng khen về phong trào Hiến máu tình nguyện; 2 lần được Chủ tịch UBND thành phố tặng danh hiệu “Người tốt, việc tốt” thành phố; năm 2020 được Trung ương Hội Chữ thập đỏ Việt Nam tặng chứng nhận tình nguyện viên tiêu biểu toàn quốc giai đoạn 2015-2020; được Chủ tịch UBND thành phố tặng thưởng danh hiệu “Công dân Thủ đô ưu tú” năm 2023 (dự kiến vinh danh vào ngày 9/10/2023 sắp tới).