Dự thảo Nghị định về cải tạo chung cư cũ có rất nhiều điểm mới, nhất là đề xuất của Bộ Xây dựng về việc người dân được tham gia góp vốn, thậm chí lựa chọn chủ đầu tư để cải tạo chung cư cũ nơi mình đang sinh sống.
Đây là lần đầu tiên cho phép người dân được chọn chủ đầu tư bởi trên thực tế có những khu dùng dằng về vấn đề này cả chục năm và không giải quyết được. Động thái này được kỳ vọng sẽ tạo ra động lực, giúp hài hòa lợi ích các bên để đẩy nhanh tiến độ cải tạo chung cư cũ.
Thống kê của Bộ Xây dựng cho thấy, trong số gần 1.700 chung cư cũ trên toàn quốc, có rất nhiều khu đang xuống cấp nghiêm trọng, đe dọa đến tính mạng và tài sản của người dân. Tuy nhiên sau 10 năm chương trình cải tạo và xây mới chung cư cũ được khởi động thì con số thực hiện được cũng chưa thể vượt quá 2%.
Điển hình là Hà Nội dẫn đầu cả nước với con số hơn 1.500 chung cư cũ, tiếp đến là TP HCM có 530 chung cư cũ. Nhưng đến nay, số chung cũ được xây mới tại Hà Nội chỉ là 14 và TP HCM là 38.
Theo Bộ Xây dựng, tại các đô thị lớn, nhiều khu nhà chung cư cũ được xây dựng từ những năm 1990 trở về trước và hầu hết đều nằm trong khu vực trung tâm - nơi có mật độ dân cư cao nên cần hạn chế phát triển về dân số nhằm tránh tình trạng quá tải về hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội.
Riêng Hà Nội, theo Quy hoạch chung đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, khu vực trung tâm gồm bốn quận nội thành cũ là nơi có nhiều nhà chung cư cũ đang cần phải giảm quy mô dân số từ 1,2 triệu người xuống còn 0,8 triệu người.