Người Gaza sống mòn trong đống đổ nát chiến tranh

Chờ đợi sự phối hợp

Trong đống đổ nát của ngôi nhà 2 tầng, em Mohammed (11 tuổi) cố gom những mảnh vỡ từ mái nhà bị sập vào 1 chiếc xô vỡ và giã chúng thành sỏi để cha của em làm bia mộ cho các nạn nhân của cuộc chiến tranh ở Gaza.

Theo ước tính của Liên hợp quốc (LHQ), có hơn 42 triệu tấn đổ nát tại Gaza, bao gồm cả những tòa nhà đổ nát một phần và những tòa nhà bị san phẳng hoàn toàn. LHQ cho biết, con số này gấp 14 lần lượng đổ nát tích tụ ở Gaza từ năm 2008 đến khi chiến tranh nổ ra cách đây 1 năm. Nếu chất đống, chúng sẽ to gấp 11 lần so với Kim tự tháp vĩ đại Giza của Ai Cập. Và nó vẫn đang ngày một lớn lên.

Công việc làm bia mộ cho người chết rất vất vả và đau buồn. Vào tháng 3, bố của Mohammed đã xây một ngôi mộ cho một trong những người con trai của ông - người đã thiệt mạng khi đang chạy việc vặt trong nhà. Nhưng đây cũng là một phần nhỏ trong những nỗ lực đang bắt đầu hình thành để giải quyết đống đổ nát do chiến dịch quân sự của Israel nhằm tiêu diệt nhóm chiến binh Hamas tại Gaza để lại.

Các quan chức của LHQ cho biết, tổ chức này đang cố gắng giúp đỡ khi chính quyền Gaza xem xét cách giải quyết đống đổ nát. Nhóm công tác quản lý mảnh vỡ do LHQ đứng đầu đang lên kế hoạch cho một dự án thí điểm với chính quyền Palestine ở Khan Younis và thành phố Deir El-Balah ở trung tâm Gaza để bắt đầu dọn dẹp các mảnh vỡ ven đường trong tháng này.

Quân đội Israel cho biết, các chiến binh Hamas vẫn ẩn náu trong dân thường, vì vậy họ sẽ tấn công bất cứ nơi nào có sự xuất hiện của lực lượng này, đồng thời cố gắng tránh gây hại cho dân thường. Về việc giải quyết những đống đổ nát, quân đội COGAT của Israel cho biết, họ đặt mục tiêu cải thiện việc xử lý chất thải và sẽ hợp tác với LHQ để mở rộng những nỗ lực đó.

Sống giữa đống đổ nát

Israel bắt đầu cuộc tấn công các chiến binh Hamas sau khi lực lượng này xâm nhập vào Israel vào ngày 7/10 năm ngoái, giết chết khoảng 1.200 người Israel và bắt hơn 250 người làm con tin.

Các cơ quan y tế Palestine cho biết, gần 42.000 người Palestine đã thiệt mạng trong 1 năm xung đột. Hiện trên mặt đất, đống đổ nát chất cao hơn người đi bộ và xe lừa trên những con đường hẹp bụi bặm vốn từng là những con đường đông đúc. Theo dữ liệu vệ tinh của LHQ, 2/3 các công trình trước chiến tranh của Gaza, hơn 163.000 tòa nhà đã bị hư hại hoặc san phẳng. Khoảng 1/3 trong số đó là các tòa nhà cao tầng.

Sau cuộc chiến kéo dài 7 tuần ở Gaza vào năm 2014, Chương trình Phát triển LHQ (UNDP) và các đối tác đã dọn dẹp 3 triệu tấn đổ nát, hiện chiếm 7% tổng số. Ông Mrakic đã trích dẫn một ước tính sơ bộ chưa công bố cho biết, sẽ tốn 280 triệu đô la để dọn dẹp 10 triệu tấn đổ nát, nó có nghĩa là cần khoảng 1,2 tỷ đô la nếu chiến tranh dừng lại ngay bây giờ. Một ước tính khác của LHQ từ tháng 4 cho thấy, sẽ mất 14 năm để dọn dẹp đống đổ nát ở Gaza.

Ông Alessandro Mrakic - Trưởng phòng Gaza của UNDP cho biết thêm, đống đổ nát chứa những thi thể chưa được tìm thấy, lên tới 10.000 người (theo Bộ Y tế Palestine) và những quả bom chưa nổ. Theo Ủy ban Chữ thập đỏ Quốc tế, mối đe dọa này đang "lan rộng" khi một số mảnh vỡ có nguy cơ gây ra thương tích lớn. Như trường hợp anh Nizar Zurub đến từ Khan Younis, sống cùng con trai trong ngôi nhà chỉ còn lại chiếc mái nhà treo lơ lửng ở một góc nguy hiểm.

Chương trình Môi trường LHQ (UNEP) ước tính, có khoảng 2,3 triệu tấn mảnh vỡ có thể bị ô nhiễm (trích dẫn đánh giá về 8 trại tị nạn ở Gaza). Sợi amiăng có thể gây ung thư thanh quản, buồng trứng và phổi khi hít phải. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã ghi nhận gần 1 triệu trường hợp nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính ở Gaza trong năm qua, nhưng không nói rõ có bao nhiêu trường hợp liên quan đến bụi. Người phát ngôn của WHO, Bisma Akbar cho biết, bụi là “mối quan ngại đáng kể”, nó có thể làm ô nhiễm nước và đất, dẫn đến bệnh phổi.

Các bác sĩ lo ngại về sự gia tăng các ca ung thư và dị tật bẩm sinh do rò rỉ kim loại trong những thập kỷ tới. Một phát ngôn viên của UNEP cho biết, các vết cắn của rắn, bọ cạp và nhiễm trùng da do ruồi cát cũng là mối lo ngại.

Theo ông Mraki, việc tái chế nhiều hơn có nghĩa là sẽ cần nhiều tiền hơn để tài trợ cho các thiết bị như máy nghiền công nghiệp, những thiết bị phải được chuyển vào qua các điểm giao cắt do Israel kiểm soát. Trong khi đó, UNEP cho biết, họ cần sự cho phép của chủ sở hữu để loại bỏ các mảnh vỡ, nhưng quy mô phá hủy đã làm nhiều hồ sơ tài sản không còn nguyên vẹn.

“

Đống đổ nát của Gaza trước đây đã được sử dụng để xây dựng các cảng biển, vì vậy LHQ hy vọng hiện có thể tái chế một phần cho mạng lưới đường bộ và củng cố bờ biển. Theo UNDP, Gaza - nơi có dân số trước chiến tranh là 2,3 triệu người chen chúc trong một khu vực dài 45km và rộng 10km, thiếu không gian cần thiết để xử lý. Trong khi đó, Quân đội COGAT của Israel cho biết, các bãi chôn lấp hiện nằm trong khu vực quân sự của Israel nhưng chúng sẽ được cấp quyền tiếp cận.