Nhà bỏ hoang ở Nhật Bản

Có quá nhiều nhà trống

Những ngôi nhà bị bỏ hoang ở Nhật Bản được gọi là “akiya” - một thuật ngữ thường dùng để chỉ những ngôi nhà vô chủ nằm ở khu vực nông thôn. Nhưng ngày càng có nhiều akiya xuất hiện ở các thành phố lớn như Tokyo và Kyoto. Đây là một vấn đề đối với chính phủ vốn đang phải vật lộn với tình trạng dân số già đi và số lượng trẻ em sinh ra mỗi năm giảm một cách đáng báo động.

Ông Jeffrey Hall - giảng viên Đại học Nghiên cứu Quốc tế Kanda ở Chiba cho biết: “Đây là dấu hiệu của sự suy giảm dân số Nhật Bản. Nó thực sự không phải là vấn đề xây quá nhiều nhà mà là vấn đề không có đủ người ở”.

Theo số liệu do Bộ Nội vụ và Truyền thông Nhật Bản tổng hợp, 14% tổng số nhà ở tại Nhật Bản đang bị bỏ trống. Chúng bao gồm những ngôi nhà thứ hai và những ngôi nhà bị bỏ trống vì những lý do khác, như những ngôi nhà tạm thời bị bỏ trống trong khi chủ sở hữu làm việc ở nước ngoài.

Các chuyên gia cho rằng, không phải tất cả những ngôi nhà này đều cũ nát, nhưng số lượng ngày càng tăng đã gây ra một loạt vấn đề khác cho chính phủ và cộng đồng. Chúng cản trở nỗ lực phục hồi các thị trấn cũ, trở thành mối nguy hiểm tiềm tàng do thiếu bảo trì và làm tăng rủi ro cho lực lượng cứu hộ trong thời điểm xảy ra thảm họa ở một quốc gia thường xuyên xảy ra động đất và sóng thần.

Theo các chuyên gia, akiya thường được truyền qua nhiều thế hệ. Nhưng với tỷ lệ sinh giảm mạnh ở Nhật Bản, nhiều người không có người thừa kế hoặc được thừa kế bởi thế hệ trẻ đã chuyển đến thành phố sinh sống và thấy ít giá trị khi quay trở lại khu vực nông thôn.

Một số ngôi nhà cũng bị bỏ hoang vì chính quyền địa phương không biết chủ sở hữu là ai do việc lưu trữ hồ sơ kém. Điều này gây khó khăn cho chính phủ trong việc trẻ hóa các cộng đồng nông thôn đang già đi nhanh chóng, cản trở nỗ lực thu hút những người trẻ tuổi quan tâm đến lối sống thay thế hoặc các nhà đầu tư đang để mắt đến một món hời.

Một số chủ sở hữu nhận thấy rằng, với chính sách thuế của Nhật Bản, việc giữ lại ngôi nhà sẽ bớt chi phí hơn so với việc phá bỏ nó để tái phát triển. Và ngay cả khi chủ sở hữu muốn bán, họ cũng gặp khó khăn trong việc tìm người mua. “Nhiều ngôi nhà trong số này không được kết nối với phương tiện giao thông công cộng, dịch vụ chăm sóc sức khỏe và thậm chí cả các cửa hàng tiện lợi” - ông Hall từ Đại học Kanda cho biết.

… Nhưng quá ít người

Dân số Nhật Bản đã giảm trong vài năm gần đây. Ở lần thống kê cuối cùng vào năm 2022, dân số nước này đã giảm hơn 800.000 người so với năm trước, xuống còn 125,4 triệu người. Theo số liệu chính thức, vào năm 2023, số ca sinh mới đã giảm năm thứ 8 liên tiếp, đạt mức thấp kỷ lục.

Tỷ lệ sinh của Nhật Bản đã dao động quanh mức 1,3 trong nhiều năm, cách xa so với mức 2,1 cần thiết để duy trì dân số ổn định. Ngay tuần trước, Bộ Nội vụ Nhật Bản cho biết, số trẻ em dưới 15 tuổi đã giảm năm thứ 43 liên tiếp xuống mức kỷ lục. Vì vậy, vấn đề quá nhiều nhà và quá ít người dường như sẽ tiếp tục kéo dài trong một thời gian.

Ông Yuki Akiyama - giáo sư khoa kiến trúc và thiết kế đô thị tại Đại học Tokyo cho biết, những ngôi nhà bỏ trống đã gây ra nhiều vấn đề trong quá khứ, nhất là sau trận động đất mạnh 7,5 độ Richter tấn công Bán đảo Noto, tỉnh Ishikawa hồi tháng 1 năm nay.

Theo ông Akiyama, khu vực xảy ra trận động đất có rất nhiều akiya và chúng gây nguy hiểm cho người dân trong thảm họa cũng như thách thức đối với việc tái thiết sau trận động đất. “Khi một trận động đất hoặc sóng thần xảy ra, có khả năng những ngôi nhà bỏ trống sẽ chặn đường di tản khi chúng bị phá hủy. Sau trận động đất, các nhà chức trách cũng gặp khó khăn trong việc quyết định những tài sản bị hư hại nào mà họ có thể dọn dẹp do quyền sở hữu không rõ ràng, gây trở ngại cho việc tái thiết” - ông Akiyama nói và cho biết thêm, ở những vùng nông thôn khác - nơi có mật độ nhà trống cao, akiya kéo theo sự đình trệ. Giá trị bất động sản của khu vực sẽ bị giảm đi khi có nhiều ngôi nhà bị bỏ trống, mọi người sẽ cho rằng nơi này không có giá trị, không thể mua bán hợp lý cũng như không thể phát triển quy mô lớn.