Nhà khoa học đạt giải VinFuture vừa đoạt giải Nobel Y Sinh 2023

Vào lúc 16h45 ngày 2/10 (giờ Việt Nam), Hội đồng Nobel tại Viện Karolinska ở thủ đô Stockholm của Thụy Điển công bố Giải Nobel Y Sinh năm 2023.

Theo đó, giải thưởng được trao cho hai nhà khoa học là Katalin Kariko, nữ giáo sư chuyên ngành hóa sinh-sinh học phân tử người Hungary, và Drew Weissman, nhà khoa học người Mỹ với công trình nghiên cứu về công nghệ mRNA trong sản xuất vaccine ngừa Covid-19.

Mặc dù đã được vinh danh bởi nhiều giải thưởng quốc tế lớn, Giải thưởng VinFuture vẫn có vị trí đặc biệt đối với TS. Karikó. Trong một chia sẻ vào cuối tháng 6/2023, bà nhấn mạnh tầm quan trọng của việc có những giải thưởng khoa học đến từ các quốc gia đang phát triển, đặc biệt là những giải thưởng có uy tín, vì sẽ thu hút sự chú ý không chỉ ở trong nước mà còn trên phạm vi toàn cầu.

Bà Karikó khẳng định rằng, từ VinFuture, các nhà khoa học thế giới đã hiểu hơn về một Việt Nam đang mạnh mẽ vươn ra quốc tế. Những giải thưởng quốc tế như VinFuture không chỉ là nguồn cảm hứng cho những nhà khoa học nội địa mà còn tạo nên sức hút, sự quan tâm từ các quốc gia có nền khoa học và công nghệ phát triển mạnh, từ đó mở ra cơ hội cho sự hợp tác và chia sẻ kiến thức, đẩy mạnh tiến trình phát triển khoa học công nghệ trên toàn cầu, đặc biệt ở các quốc gia đang phát triển.
Trước khi Giải Nobel gọi tên TS. Karikó và GS. Weissman, Giải thưởng VinFuture năm 2021 là một trong số ít giải thưởng khoa học công nghệ quy mô toàn cầu đầu tiên tôn vinh công trình nghiên cứu của TS. Karikó và GS. Weissman. Việc VinFutre vinh danh TS. Karikó và GS. Weissman trước Nobel 2 năm đã thể hiện tầm vóc và tầm nhìn của Hội đồng Giải thưởng VinFuture.

Trước khi Giải Nobel gọi tên TS. Karikó và GS. Weissman, Giải thưởng VinFuture năm 2021 là một trong số ít giải thưởng khoa học công nghệ quy mô toàn cầu đầu tiên tôn vinh công trình nghiên cứu của TS. Karikó và GS. Weissman. Việc VinFutre vinh danh TS. Karikó và GS. Weissman trước Nobel 2 năm đã thể hiện tầm vóc và tầm nhìn của Hội đồng Giải thưởng VinFuture. Việc VinFutre vinh danh TS. Karikó và GS. Weissman trước Nobel 2 năm đã thể hiện tầm vóc và tầm nhìn của Hội đồng Giải thưởng VinFuture.

"VinFuture là một giải thưởng hào phóng và ý nghĩa, góp phần nâng cao vị thế quốc tế của Việt Nam. Trước đây, tôi chưa từng nghĩ có thể có một giải thưởng lớn như thế từ Việt Nam", đó là chia sẻ của Tiến sĩ Katalin Kariko, người đã giành Giải thưởng cao nhất của VinFuture mùa 1 với báo chí sau 1 năm đạt giải thưởng này.

Giáo sư Drew Weissman

Viện Nghiên cứu vắc xin, Trường Y Perelman thuộc Đại học Pennsylvania, Hoa Kỳ.

Giáo sư, Bác sỹ Drew Weissman, một chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Trường Y Perelman thuộc Đại học Pennsylvania, đã nghiên cứu RNA để sử dụng trong vắc xin trong hơn 15 năm. Ông đã nuôi ước mơ về khả năng điều trị bệnh dường như vô tận với mRNA tùy chỉnh. Tuy nhiên, ông không ngờ rằng công nghệ mRNA mà ông đồng sáng tạo với đồng nghiệp cũ – Tiến sĩ Katalin (Kati) Karikó lại trở thành một công nghệ quan trọng được sử dụng trong một số vắc-xin COVID-19 hiện đang ở giai đoạn sau của quá trình hoàn thiện.

Tiểu sử tiến sĩ Katalin Kariko

Nơi công tác tại thời điểm trao giải: Công ty Dược phẩm RNA BioNTech SE, Đức; Trường Y Khoa Perelman thuộc Đại học Pennsylvania, Hoa Kỳ; Đại học Szeged, Hungary

TS. Katalin Karikó sinh năm 1955 trong một gia đình làm nghề bán thịt ở Kisújszállás, một thị trấn cách Budapest 150 km về phía đông. TS. Karikó đã theo học các trường công lập địa phương và luôn biết ơn các giáo viên của mình ở cả trường tiểu học và trung học Móricz Zsigmond Gimnázium vì đã truyền cho bà tình yêu toán học và khoa học. Sau khi tốt nghiệp trung học, bà đăng ký vào Đại học Szeged. Bà theo học chuyên ngành hóa sinh và hoàn thành khóa học tương đương với bằng Thạc sĩ vào năm 1978.

TS. Karikó bắt đầu làm việc tại Szeged tại Trung tâm Nghiên cứu Sinh học (BRC) của Học viện Khoa học Hungary với học bổng nghiên cứu TS.. Jenő Tomasz là cố vấn Tiến sĩ của bà, một nhà hóa học hữu cơ có tâm với tầm nhìn rộng đã tác động và củng cố thêm những cống hiến của TS. Karikó cho ngành hóa sinh. Bà vẫn luôn nhớ rõ về không khí nghiên cứu khoa học sôi sục tại phòng thí nghiệm của mình. Năm 1982, bà Karikó tốt nghiệp Tiến sĩ tại Đại học Szeged.

TS. Karikó bắt đầu làm việc tại Philadelphia, tại Đại học Pennsylvania (UPenn) vào năm 1989, tập trung nghiên cứu ứng dụng điều trị của mRNA. Năm 1997, bà có một cuộc gặp gỡ tình cờ với một giáo sư mới được bổ nhiệm, GS. Drew Weissman của Trường Y khoa Perelman thuộc Đại học Pennsylvannia. Cuộc gặp gỡ đã gieo hy vọng mới để TS. Karikó tiếp tục nỗ lực. Weismann là một Bác sĩ / GS. miễn dịch học với bằng cấp của Đại học Brandeis. Ông đã làm nghiên cứu sinh sau Tiến sĩ với Anthony Fauci, Giám đốc Viện Quốc gia về Dị ứng và Bệnh truyền nhiễm của Viện Nghiên cứu Sức khỏe Quốc gia (NIH). Anthony Fauci hiện tại (năm 2021) là Cố vấn Trưởng về Y tế cho Tổng thống Joe Biden. Tại Đại học Pennsylvania, Weissman đã có những kế hoạch đầy tham vọng trong hành trình tìm kiếm vắc-xin để điều trị bệnh nhân AIDS. Khi TS. Karikó nói với GS. Weissman về công trình tạo mRNA của bà, GS. Weissman đã nhận ra tiềm năng độc đáo trong hợp tác khoa học giữa họ. Từ đó, các tương tác và trao đổi khoa học đã phát triển với hiệu quả tối ưu nhất.