Nhiều dư địa xuất khẩu cá tra

Trong quý đầu năm nay, sản phẩm phile đông lạnh vẫn là mặt hàng chủ lực của xuất khẩu cá tra Việt Nam sang các thị trường, chiếm 80% tỷ trọng. Tính đến hết tháng 3/2024, xuất khẩu các sản phẩm cá tra phile/cắt khúc đông lạnh đạt 329 triệu USD, giảm 5% so với cùng kỳ. Về thị trường xuất khẩu, Trung Quốc và Hồng Kông (Trung Quốc) vẫn là thị trường tiêu thụ lớn nhất của cá tra Việt Nam, tuy nhiên khối lượng xuất khẩu giảm mạnh.

Riêng trong tháng 3/2024, xuất khẩu cá tra sang Trung Quốc giảm 22%; giá trung bình xuất khẩu ở mức 1,94 USD/kg, giảm 1,5% so với cuối năm 2023. Tuy nhiên kim ngạch xuất khẩu cá tra chế biến giá trị gia tăng trong 3 tháng đầu năm nay đạt 9 triệu USD, tăng 16% so với cùng kỳ, chiếm 2% tỷ trọng. Trong đó, nổi bật, xuất khẩu cá tra giá trị gia tăng sang 2 thị trường lớn nhất là Trung Quốc và Mỹ đều ghi nhận tăng trưởng ấn tượng. Quý I/2024, Trung Quốc mua từ Việt Nam hơn 305.000 USD, tăng 40% so với cùng kỳ năm ngoái; Mỹ nhập khẩu 559.00 USD, tăng 449% so với cùng kỳ.

Ngoài các thị trường lớn của cá tra Việt Nam như Trung Quốc, Mỹ, EU,...Thái Lan, UAE, Đức là những thị trường nhỏ có tiềm năng. Trong đó, Thái Lan là một trong những điểm đến du lịch hàng đầu thế giới, đồng thời liên tục đứng đầu khối ASEAN về tiêu thụ cá tra Việt Nam do những điểm chung trong khẩu vị của người châu Á. Tháng 1/2024, Việt Nam tiếp tục đứng đầu về nguồn cung cá thịt trắng (chủ yếu là cá tra) cho Thái Lan với hơn 3.000 tấn và bỏ xa các quốc gia khác trong cuộc đua xuất khẩu cá thịt trắng vào Thái Lan.

Bà Nguyễn Thị Thu Hằng -chuyên gia của VASEP đánh giá, mặc dù quý I năm nay, xuất khẩu cá tra có những dấu hiệu tích cực tuy nhiên nhu cầu tại các thị trường chính chưa phục hồi mạnh. Dự báo tình hình sẽ tốt lên từ quý III và quý IV kéo theo xu hướng giá sẽ được điều chỉnh tăng ít nhất khoảng 10% so với giá hiện tại. Đặc biệt trong bối cảnh các chi phí như nhân công, xăng dầu, logistics chưa có dấu hiệu hạ nhiệt, có được mức giá bán phù hợp để đáp ứng nhu cầu từng thị trường là điều cần thiết để ngành cá vượt qua giai đoạn khó khăn và tăng dần giá bán trong thời gian tới của năm 2024. Vị chuyên gia khuyến cáo, doanh nghiệp (DN) nên cân nhắc giá xuất khẩu hợp lý và điều chỉnh tăng dần từ 5-10% từ nay cho đến quý III và quý IV. Áp lực tồn kho của DN đã giảm dần sẽ là cơ hội để tăng sản xuất và thực hiện những đơn hàng mới với mức giá tốt hơn.

“Do tình hình xuất khẩu khó khăn từ năm 2023 nên cả người nuôi và DN nuôi cá đều điều chỉnh sản lượng nuôi giảm; thời tiết không thuận lợi ảnh hưởng đến nuôi cá do đó khả năng cao nguyên liệu cá tra từ đây đến cuối năm không dồi dào. Vì vậy DN cũng nên điều chỉnh sản lượng phù hợp với nhu cầu thị trường đảm bảo cung cầu hợp lý cho các mùa vụ tới, đồng thời thông tin đến khách hàng xu hướng nguyên liệu có thể thiếu vào giai đoạn cuối năm để định giá bán tăng dần đồng thời lưu ý những hợp đồng dài hạn” – bà Hằng khuyến cáo.

Đối với thị trường UAE, theo bà Hằng, dư địa xuất khẩu cá tra là vẫn còn khi 90% lượng thực phẩm tiêu thụ của thị trường này đến từ việc nhập khẩu. Mức tiêu thụ thủy sản bình quân đầu người của UAE là 28,6kg/năm, cao hơn mức trung bình toàn cầu. Dân số tại UAE ngày càng tăng, thu nhập của người dân cao và tốc độ đô thị hóa nhanh, du lịch ngày càng phát triển tạo ra hàng triệu việc làm, kinh tế phát triển đều là những yếu tố tạo điều kiện thuận lợi cho ngành xuất khẩu cá tra tiến sâu hơn vào thị trường UAE.

Theo Tổ chức Nông Lương Liên hợp quốc (FAO), UAE tiêu thụ hơn 220.000 tấn thủy sản mỗi năm và phần lớn phụ thuộc vào nhập khẩu. Dư địa xuất khẩu cá tra sang khu vực này vẫn tốt khi dân số tại UAE ngày càng tăng, thu nhập của người dân cao và tốc độ đô thị hóa nhanh.