Nhiều sai phạm tại Dự án đường sắt đô thị Nhổn - Ga Hà Nội

Chậm trễ kéo dài dẫn đến tăng chi phí

Theo kết luận của TTCP, việc điều chỉnh hợp đồng trọn gói tăng 6.506.555 euro, hợp đồng trọn gói về dịch vụ tư vấn thực hiện dự án, ngay khi được triển khai đã nảy sinh các tồn tại, bất cập, bất hợp lý làm phát sinh những vướng mắc giữa các bên (Ban quản lý Đường sắt đô thị Hà Nội, Tư vấn Systra, các cơ quan thẩm quyền phía Việt Nam và các đơn vị liên quan khác).

Trong đó, nội dung của hợp đồng trọn gói đã có sự bất cập, thiếu sót, nhiều nội dung không rõ ràng, dẫn đến hiểu khác nhau giữa các bên. Dự án có quy mô lớn và phức tạp đầu tiên áp dụng công nghệ và tiêu chuẩn mới của nước ngoài vào Việt Nam, nhưng hợp đồng chỉ xác định thời gian 25 tháng, với tổng giá trị 10.613.852 euro là không khả thi, khó đáp ứng và không lường hết được các yêu cầu trong việc thực hiện dự án đặc biệt này.

TTCP xác định, một số nội dung điều chỉnh tăng giá trị hợp đồng, nhưng không tăng nhiệm vụ, mà chủ yếu do quá trình thực hiện các nhiệm vụ của Systra bị chậm trễ kéo dài so với tiến độ của hợp đồng trọn gói ban đầu vì các nguyên nhân chủ quan và khách quan, nên tư vấn Systra phải huy động nhân sự và chi phí cho thời gian kéo dài, dẫn đến phát sinh tăng chi phí.

Qua rà soát các nguyên nhân cho thấy, việc điều chỉnh tăng giá hợp đồng tư vấn bao gồm chi phí ngoài phạm vi nhiệm vụ. Phần chi phí thuộc các trường hợp bất khả kháng theo quy định tại hợp đồng số 01-TVTHTA-T1 ngày 22/11/2007 và phần chi phí trong phạm vi nhiệm vụ, nhưng khi lập, thẩm định và phê duyệt dự toán điều chỉnh bổ sung, chủ đầu tư và các cơ quan chức năng đã không xác định cụ thể các khoản chi phí này.

“Trách nhiệm thuộc về Ban quản lý Đường sắt đô thị Hà Nội qua các thời kỳ, các đơn vị thuộc MRB và các tập thể, cá nhân có liên quan. Các cơ quan, tổ chức, và đơn vị có liên quan. Các Sở Quy hoạch kiến trúc, Kế hoạch và đầu tư. Để xảy ra việc chậm trễ kéo dài trong quá trình thực hiện các công việc của dự án, dẫn đến làm tăng chi phí…”- TTCP kết luận.

Dấu hiệu vi phạm pháp luật tại nhiều gói thầu

TTCP kết luận, việc thực hiện gói thầu về rà phá bom mìn, vật nổ đoạn cầu cạn và khu vực depot của nhà thầu Tổng công ty Xây dựng Lũng Lô có dấu hiệu vi phạm pháp luật là có cơ sở. Thực tế, đến thời điểm thanh tra, công tác nghiệm thu và thanh quyết toán vẫn chưa hoàn thành do các nguyên nhân khách quan và chủ quan. Trong đó, nguyên nhân chính là hồ sơ nghiệm thu khối lượng không đảm bảo, có dấu hiệu sai khối lượng thi công. Hồ sơ hoàn công chưa đúng quy định, có hiện tượng không đúng với thực tế và không đúng với phương án kỹ thuật được phê duyệt.

Để kịp tiến độ thi công của dự án, Ban quản lý Đường sắt đô thị Hà Nội đã có văn bản gửi Bộ Quốc phòng. Theo đề nghị của Ban quản lý Đường sắt đô thị Hà Nội, Bộ Quốc phòng đã có văn bản giao Bộ Tư lệnh Công binh thực hiện. Bộ Tư lệnh Công binh và Tổng công ty Xây dựng Lũng Lô đã có văn bản cam kết an toàn và bàn giao mặt bằng cho các nhà thầu thi công gói thầu depot và gói thầu cầu cạn. Tuy nhiên, việc cam kết an toàn bằng văn bản và nghiệm thu khối lượng để thanh quyết toán là hai nội dung khác nhau.

TTCP cho rằng, những sai phạm nêu trên là vi phạm khoản 4, điều 32,33,34 Quyết định số 95/2003/QĐ-BQP ngày 07/8/2003 của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng về việc ban hành Quy trình kỹ thuật dò tìm, xử lý bom mìn, vật nổ.

Cũng theo kết luận của TTCP, đối với nội dung tố cáo việc lựa chọn nhà thầu thực hiện gói thầu số 1, đoạn tuyến trên cao, có dấu hiệu vi phạm pháp luật là có cơ sở. Theo văn bản số 629/BC-KHĐT ngày 28/6/2013 của Sở KH&ĐT Hà Nội thì việc đánh giá tư vấn Systra và chủ đầu tư không thống nhất, có sự không minh bạch, không thực hiện đúng các quy định của pháp luật về đấu thầu, lựa chọn nhà thầu theo Luật Đấu thầu.

Ngày 18/10/2013, Ban Quản lý Đường sắt Đô thị Hà Nội đã họp với liên danh Cienco1- Lotte để làm rõ các nội dung trong kiến nghị, tại buổi làm việc, liên danh Cienco1- Lotte tôn trọng kết quả đánh giá hồ sơ dự thầu của Tư vấn Systra và Ban quản lý Đường sắt đô thị Hà Nội. Kết quả nhà thầu Dealim đã trúng thầu với giá dự thầu là 65.252.970 euro.

Việc sai phạm trong công tác đấu thầu, đã được Sở KHĐT nêu trong văn bản số 629, vi phạm Điều 29 Luật Đấu thầu.

Đối với nội dung tố cáo việc lựa chọn nhà thầu thực hiện gói thầu số 3 hầm và các ga hầm có dấu hiệu vi phạm pháp luật là có cơ sở. Theo đó, nhà thầu JV và MRB đã ký kết hợp đồng thi công gói thầu số 3 khi chưa có mặt bằng sạch bàn giao cho nhà thầu để thi công. Nhà thầu JV đã đề nghị bổ sung chi phí vào giá hợp đồng dự trên “kế hoạch thi công sơ bộ” đã được xây dựng trên các mốc thời gian bàn giao mặt bằng công trình và đã được chứng thực. Tuy nhiên, đến thời điểm thanh tra vẫn chưa bàn giao đầy đủ mặt bằng của gói thầu CP03. Hiện tại mặt bằng các ga 9, 10, 11 đang điều chỉnh quy hoạch, chưa GPMB được, dẫn tới chưa có mặt bằng để bàn giao cho nhà thầu trong thời gian này.

“Việc chậm bàn giao mặt bằng cho nhà thầu thi công, dẫn đến phải điều chỉnh kế hoạch triển khai theo hợp đồng đã ký, do đó nhà thầu đã yêu cầu bổ sung kinh phí cho việc này khoản 40 triệu USD, nguy cơ gây thiệt hại ngân sách nhà nước, vi phạm Luật Đấu thầu…”, TTCP chỉ rõ.