Nhiều ý kiến về diện tích nhà ở bình quân để đăng ký thường trú

Quang cảnh Hội nghị phản biện.

Tại Hội nghị, nhiều đại biểu cho rằng, đề xuất tăng diện tích nhà ở bình quân tối thiểu 20 m2/ người để nhập hộ khẩu vào nhà do thuê, ở nhờ, mượn của người khác tại TP là quá cao và chưa phù hợp với tình hình thực tế. Bởi mức bình quân hiện nay mới là 5 m2/ người, chỉ bằng 1/4 diện tích so với mức đề xuất mới.

Tuy nhiên, có ý kiến lại cho rằng, quy định như vậy là cần thiết để tránh tình trạng nhiều người lợi dụng quy định dễ dãi để nhập khẩu, điều này sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng sống do dân số TP HCM tăng quá nhanh, trong khi hạ tầng và các dịch vụ đi kèm quá tải.

Theo Sở Xây dựng TP HCM, dự thảo được triển khai từ năm 2014, đến nay đã qua nhiều lần nghiên cứu, bổ sung, cập nhật cho phù hợp với tình hình thực tiễn. Các dự thảo trước đây đều tách quy định thành 2 khu vực gồm các quận và các huyện, với 2 mức khác nhau.

Tuy nhiên, sau khi nghiên cứu và làm việc với các đơn vị liên quan, Tổ công tác liên ngành TP đã thống nhất đề xuất diện tích bình quân để đăng ký thường trú vào chỗ ở do thuê, mượn, ở nhờ của tổ chức, cá nhân tại TP được tính chung là 20 m2 sàn/người.

Quy định này không áp dụng đối với trường hợp đăng ký tạm trú có thời hạn và các trường hợp đăng ký hộ khẩu thường trú thuộc một trong các trường hợp quy định tại Khoản 2, Điều 1 Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Cư trú (như vợ/ chồng, con cái, cha mẹ về ở nhau; người hết tuổi lao động, nghỉ hưu, thôi việc… về ở với anh, chị, em ruột…).

Qua tổng hợp, phân tích số liệu đăng ký thường trú vào chỗ ở do thuê, ở nhờ, mượn từ ngày 1/1/2014 đến 30/6/2017 là 23.544 hộ với 134.227 nhân khẩu. Trong đó, số hộ, nhân khẩu di chuyển từ quận huyện này đến quận huyện khác để đăng ký hộ khẩu vào chỗ cho thuê, mượn, ở nhờ là 11.009 hộ với 43.225 nhân khẩu; từ các địa phương khác đến TP là 12.535 hộ với 44.915 nhân khẩu.

Luật sư Nguyễn Văn Hậu cho rằng, quy định tối thiểu 20 m2/người là quá cao, ông đề xuất mức 15 m2.

Luật sư Nguyễn Văn Hậu, Phó Chủ tịch Hội Luật gia TP HCM cho rằng, mức bình quân tối thiểu 20 m2 sàn/ người là yêu cầu quá cao so với điều kiện sống của đa số người dân nhập cư. Nhiều người hiện đang ở trọ gần các khu công nghiệp chủ yếu thuê các phòng trọ có diện tích dưới 20m2 và vừa đủ cho một gia đình 3 - 4 thành viên.

“Nếu theo quy định này, họ phải thuê một căn hộ có diện tích 60 – 80 m2 với giá trên dưới 10 triệu đồng/tháng thì không thể đủ chi phí. Trong khi họ cần đăng ký thường trú để được hưởng những chính sách cho con đi học, nhưng nếu không đủ điều kiện đăng ký hộ khẩu thường trú thì họ sẽ tạm trú. Như vậy họ không được hưởng chế độ, chính sách của TP, đời sống của họ sẽ tiếp tục khó khăn, nếu họ tiếp tục ở lại TP” - ông Hậu phân tích.

Cùng quan điểm trên, Luật sư Trương Thị Hòa (Đoàn Luật sư TP Hồ Chí Minh) nhìn nhận, hiện diện tích nhà dân xây dựng thêm không nhiều, chủ yếu là diện tích xây dựng các dự án bất động sản. Do vậy, người chịu tác động là người dân, nên cần quy định diện tích tối thiểu thấp hơn, có thể là 16 m2/ người, con số trung bình giữa mục tiêu chiến lược nhà ở quốc gia (12 m2/ người) và chỉ tiêu của Nghị quyết Đại hội Đại biểu Đảng bộ Thành phố (19,8 m2/ người) năm 2020.

Dù vậy, một số đại biểu lại ủng hộ phương án quy định tối thiểu 20 m2/ người. Theo ông Phương Ngọc Thạch (Hội Khoa học kinh tế và quản lý TP HCM): “Quy định này là cần thiết trong giai đoạn hiện nay. Chúng ta cần học tập các nước về chính sách ưu tiên cho người tài hoặc có vốn đầu tư. Quy định trên sẽ đảm bảo người nhập cư vào TP HCM là những người có chất xám hoặc vốn đầu tư”.

Giám đốc Sở Xây dựng TP HCM Trần Trọng Tuấn trao đổi, trình bày các vấn đề liên quan Dự thảo.

Ông Trần Trọng Tuấn, Giám đốc Sở Xây dựng cho biết, mức bình quân 20 m2/ người được tính dựa trên cơ sở theo Nghị quyết Đại hội Đại biểu Đảng bộ TP HCM lần thứ X nhiệm kỳ 2015 - 2020 diện tích bình quân là 19,8 m2 sàn/ người; đồng thời tham khảo quy định của các thành phố khác như Hà Nội, Cần Thơ, Đà Nẵng.

Quy định này là cần thiết, xuất phát từ nhu cầu đăng ký thường trú vào chỗ ở hợp pháp do thuê, mượn, ở nhờ của tổ chức, cá nhân ngày càng gia tăng; đồng thời tránh tình trạng nhà ở có nhiều hộ, nhiều người có chung hộ khẩu tại địa chỉ, dẫn đến diện tích ở chật hẹp, không đảm bảo các nhu cầu sống tối thiểu, ảnh hưởng đến việc đảm bảo cơ sở hạ tầng tại địa phương.

Cũng theo ông Trần Trọng Tuấn, Ban soạn thảo sẽ ghi nhận các ý kiến đề xuất của chuyên gia tại Hội nghị lần này để nghiên cứu và tham mưu cho UBND TP HCM. Tuy nhiên, quy định diện tích tối thiểu bao nhiêu, phải dựa trên các cơ sở, căn cứ cụ thể và phù hợp với tình hình.