Nhìn gần để hiểu xa

Nghị viện Wallonie trong buổi tranh luận về hiệp định tự do mậu dịch giữa châu Âu và Canada (Ceta) (Ảnh: Reuters).

Nhìn vào chuyện này còn có thể rút ra được nhiều nhận thức rất giá trị cho tương lai không chỉ của Bỉ, EU và Canada mà còn của cả những quốc gia khác và khu vực khác trên thế giới.

Cùng số phận như Ceta, thoả thuận giữa Mỹ và 11 quốc gia khác về Quan hệ đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) đang bị Quốc hội Mỹ từ chối phê chuẩn.

Cả hai ứng cử viên tổng thống Mỹ của Đảng Cộng hoà là Donald Trump và của Đảng Dân chủ là Hillary Clinton đều chống đối TPP và đều tuyên bố sẽ không để cho TPP có hiệu lực.

Tương tự như vậy với ý tưởng của Mỹ và EU đàm phán về Quan hệ đối tác xuyên Đại Tây Dương về đầu tư và thương mại (TTIP). Ông Trump thậm chí còn doạ sẽ ngừng hiệu lực của thoả thuận về khu vực mậu dịch tự do Bắc Mỹ (NAFTA) mà Mỹ đã ký và thực hiện từ năm 1994 với Canada và Mexico.

Thực chất những cản trở ấy là chống tự do hoá mậu dịch và toàn cầu hoá về kinh tế và thương mại. Những cá nhân, tổ chức và phe phái chống đối các thoả thuận về khu vực mậu dịch tự do này cho rằng hàng hoá nhập khẩu làm suy giảm sự thịnh vượng của họ và làm mất đi chỗ làm việc ở trong nước. Vì thế, họ cảm thấy bị thua thiệt nhiều hơn là được lợi từ mậu dịch tự do và toàn cầu hoá.

Họ nhìn nhận thủ phạm gây ra những vấn đề kinh tế và xã hội ở các nước ấy là người nhập cư và hàng hoá nhập khẩu chứ không phải chính sách kinh tế xã hội của chính phủ hay tiến bộ của khoa học, kỹ thuật và công nghệ.

Sự ủng hộ dành cho ông Trump ở Mỹ hay việc cử tri Anh quyết định nước Anh ra khỏi EU cũng đều có nguyên do tương tự.

Chính phủ ở những nơi này cũng không hẳn hoàn toàn vô tội. Trong suốt thời gian dài, họ đã không quan tâm đúng mức tới những lo ngại và hoài nghi của người dân về tự do hoá thương mại, không có sự minh bạch cần thiết trong đàm phán về các thoả thuận để người dân hiểu ra và bị thuyết phục để rồi ủng hộ.

Cái giá giờ phải trả đắt thật đấy, nhưng trả giá như thế bây giờ vẫn chưa phải là đã quá muộn.