Cho dù cảnh báo về tai nạn giao thông liên tục được đưa ra nhưng số vụ vẫn không giảm, trong đó có nhiều vụ rất nghiêm trọng làm chết và bị thương nhiều người. Theo cơ quan chức năng, 11 tháng của năm 2024 (tính từ ngày 15/12/2023 đến 14/11/2024), toàn quốc xảy ra 21.691 vụ tai nạn giao thông, làm tử vong 10.026 người, bị thương 16.103 người.
Mới đây, đêm rạng sáng 2/12 cho đến 16 giờ ngày 2/12, trong vòng 24 giờ, trên địa bàn huyện Tân Lạc (tỉnh Hòa Bình) đã xảy ra 3 vụ TNGT nghiêm trọng, làm 6 người chết, 2 người bị thương. Việc liên tiếp xảy ra các vụ TNGT trên địa bàn một huyện không chỉ khiến người địa phương bàng hoàng mà một lần nữa cho thấy TNGT vẫn là nỗi ám ảnh của người tham gia giao thông trên cả nước.
Cụ thể, 2 vụ TNGT nghiêm trọng xảy ra vào đêm rạng sáng 2/12 ở huyện Tân Lạc (tỉnh Hòa Bình) làm 6 người chết tại chỗ, cả 2 vụ việc đều có xe máy chở 3 người. Một vụ va chạm giữa xe khách với xe máy, một vụ va chạm giữa xe máy với xe đầu kéo. Vụ thứ 3 do 2 xe máy đối đầu đâm trực diện vào nhau.
Những con số TNGT do cơ quan chức năng đưa ra trong suốt thời gian qua cho thấy TNGT vẫn không giảm, trong đó có nhiều vụ rất nghiêm trọng làm chết và bị thương nhiều người. Đó là những con số nhức nhối ở mức báo động. TNGT để lại nỗi đau dai dẳng, là gánh nặng không chỉ với gia đình các nạn nhân mà còn là với xã hội nói chung.
Về nguyên nhân các vụ TNGT, theo cơ quan an toàn giao thông, hầu hết số vụ xảy ra do ý thức người tham gia giao thông, như thiếu quan sát khi chuyển hướng, vượt xe, đi không đúng làn đường, uống bia rượu... Tai nạn xảy ra nhiều trên tỉnh lộ, quốc lộ, kể cả đường liên huyện, liên xã. Nhóm tuổi bị TNGT nhiều nhất là 27 đến 55, kế đến là 18 đến 27 tuổi. Như vậy, nếu như bất cẩn, TNGT có thể xảy ra bất cứ đoạn đường nào, thời điểm nào trong ngày.
Điều gây ra mối lo thường trực và dai dẳng chính là vì sao đã liên tục cảnh báo nhưng TNGT vẫn diễn biến phức tạp và nguy hiểm. Như đã nói, nguyên nhân trực tiếp và dễ thấy là do người tham gia giao thông (phần lớn là do người lái ô tô, xe máy) thiếu ý thức, không chấp hành luật lệ giao thông đường bộ, chủ quan, bất cẩn. Tuy nhiên cũng không chỉ như vậy. Thực tế cho thấy TNGT còn xảy ra ở những nơi không có biển cảnh báo, chỉ dẫn giao thông đã tạo ra những tình huống nguy hiểm, dễ dẫn đến tai nạn.
Một nguyên nhân khác cũng không thể bỏ qua là tình trạng quá tải phương tiện giao thông ở một số khu vực. Việc quá tải khiến cho việc lưu thông trở nên khó khăn, dễ xảy ra va chạm. Bên cạnh đó, nguy cơ tiềm ẩn còn đến từ phương tiện cũ kỹ, xuống cấp, không bảo đảm an toàn kỹ thuật. Việc hạ tầng giao thông xuống cấp, thiếu tuần tra, kiểm soát, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm của lực lượng chức năng cũng dẫn tới tình trạng người tham gia giao thông “nhờn luật”.
Cũng không thể không nói tới chất lượng của các trung tâm đào tạo lái xe, không bảo đảm người được cấp bằng lái khi điều khiển phương tiện thực sự nắm vững kiến thức và kỹ năng lái xe.
Theo các chuyên gia giao thông, TNGT đến từ nhiều nguyên nhân, nhưng không thể không đề cập tới việc chính quyền một số địa phương ỷ lại cho lực lượng chức năng. Điều đó thấy rõ trong các vụ TNGT ở các tuyến đường liên thôn, liên xã, thị trấn. Riêng với lĩnh vực hạ tầng, nếu địa phương trông chờ, ỷ lại vào ngành chức năng trong việc sửa chữa, nâng cấp sẽ không chỉ mang bất tiện tới cho người dân mà còn là một trong những nguyên nhân dẫn tới TNGT.
Quá trình phát triển, số lượng phương tiện giao thông cũng như người tham gia giao thông sẽ nhiều lên, các tuyến đường sẽ nhiều lên. Nếu không chỉ rõ nguyên nhân để từ đó có những biện pháp đúng và quyết liệt thì TNGT vẫn sẽ xảy ra và rất khó kéo giảm. Tới nay, hầu hết hai bên đường là nhà dân, chợ tự phát, nhiều đường ngang… càng tăng thêm hiểm họa tiềm ẩn gây ra TNGT.
Nhân đây cũng cần nhắc lại con số từ cơ quan chức năng, rất đáng suy ngẫm: 99% TNGT thuộc về đường bộ.