Những sự kiện định hình gương mặt thế giới 2018

Dưới đây là một số sự kiện tiêu biểu có ảnh hưởng lớn đến thế giới trong năm qua- nhìn nhận của Đại Đoàn Kết.

1. Năm của thảm họa thiên nhiên

Hạn hán, lũ lụt, động đất, sóng thần hay bão lớn là những thảm họa thiên nhiên hoành hành trên Trái Đất năm 2018 với mức độ tàn phá vô cùng nghiêm trọng.

Ngày 14/9, siêu bão Florence đổ bộ vào Bắc Carolina, Mỹ mang theo gió lớn và mưa to gây ra những hậu quả nặng nề mà trận cuồng phong này gây ra trên đường đi của nó. Ít nhất 18 người thiệt mạng tại 2 bang Bắc và Nam Carolina khi siêu bão Florence đổ bộ vào đất liền sau đó suy yếu thành cơn bão nhiệt đới. Cơn bão đã tàn phá khu vực dọc bờ biển phía Đông, quật ngã nhiều cây cối, làm tốc mái nhà, đứt đường dây điện và gây mất điện trên diện rộng, đồng thời khiến khoảng 20.000 người phải sơ tán. Cơ quan Ứng phó khẩn cấp liên bang (FEMA) đã triển khai 1.100 nhân viên cứu hộ đến Bắc và Nam Carolina, cùng 40 máy bay, hơn 7.100 thành viên của lực lượng tuần duyên và 500 nhân viên y tế để khắc phục hậu quả.

Cùng ngày, ở Philippines, hàng nghìn người phải sơ tán khẩn cấp để đảm bảo an toàn tính mạng trước siêu bão Mangkhut. Bão đổ bộ vào đảo Luzon của Philippines vào sáng 15/9 và làm đảo lộn cuộc sống của khoảng 5 triệu người với sức gió lên tới hơn 280 km/h kèm mưa lớn. Siêu bão Mangkhut đã gây thiệt hại nặng nề về người và của cho quốc gia Đông Nam Á này. Ít nhất 65 người đã thiệt mạng, 43 người mất tích trên đảo Luzon. Cơn bão được cho là đã phá hủy ít nhất 2.800 ngôi nhà. 155.000 người phải sơ tán. Sau khi di chuyển vào Trung Quốc, cơn bão này khiến ít nhất 4 người thiệt mạng, mang theo mưa to và gió giật mạnh quét qua tỉnh Quảng Đông. 1,3 triệu người đã phải đi sơ tán.

Trước đó, với sức gió mạnh đến 216 km/h, bão Jebi tiến vào phía Tây Nhật Bản hôm 4/9 được xem là cơn bão mạnh nhất kể từ năm 1993. Siêu bão Jebi cướp đi sinh mạng của 11 người và khiến hàng trăm người bị thương, hàng nghìn du khách bị mắc kẹt tại sân bay quốc tế Kansai. Ước tính khoảng 2.000-2.500 người đã được sơ tán bằng thuyền và xe buýt. Khoảng 470 người bị thương do cơn bão và 530.000 hộ sống trong tình trạng mất điện.

2. Hội nghị thượng đỉnh lịch sử

Sự kiện ngoại giao nổi bật nhất trong năm vừa qua chính là Hội nghị thượng đỉnh Mỹ-Triều, diễn ra vào duy nhất một ngày 12/6. Sự kiện này đã mở ra con đường xây dựng lòng tin và sự hòa giải thực chất giữa hai nước.

Bối cảnh diễn ra cuộc họp thượng đỉnh trong năm 2018 khác hoàn toàn với tình hình năm 2017, khi Tổng thống Mỹ Donald Trump và lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un liên tiếp có các cuộc khẩu chiến gay gắt, thậm chí đe dọa tấn công lẫn nhau. Thượng đỉnh Mỹ-Triều là một bước đột phá lịch sử bởi nó xóa bỏ sự thù địch giữa 2 nước và mở đường cho mối quan hệ song phương mới. Cả hai nước đều có những nỗ lực chân thành để thực hiện tuyên bố chung.

Kể từ sau sự kiện ở Singapore, Triều Tiên đã chứng minh quyết tâm thực hiện tuyên bố chung bằng việc dỡ bỏ một số khu vực thử nghiệm tên lửa và hạt nhân, cởi mở với đề xuất cho phép thanh sát viên quốc tế tới quan sát. Tuy nhiên, đến cuối năm, nỗ lực hướng tới giải giáp hạt nhân toàn diện trên bán đảo Triều Tiên bất ngờ lâm thế bế tắc, chủ yếu do phía Mỹ khẳng định tiếp tục duy trì các biện pháp trừng phạt quốc tế với Bình Nhưỡng. Giới quan sát hy vọng rằng, Hội nghị thượng đỉnh lần hai giữa hai nhà lãnh đạo Mỹ-Triều, dự kiến tổ chức trong năm 2019, sẽ phá vỡ thế bế tắc này.

3. Những kỳ bầu cử quan trọng

Ngày 23/3, Nga thông báo kết quả cuối cùng của cuộc bầu cử Tổng thống với ông Putin là người chiến thắng, vượt xa 7 ứng viên còn lại. Ông Vladimir Putin giành 76,69% phiếu bầu, tái đắc cử Tổng thống Nga. Kết quả này đồng nghĩa ông Putin nhận được sự ủng hộ từ 56,43 triệu cử tri. Tổng thống Putin trước đó đã vạch ra các ưu tiên chính trong nhiệm kỳ 6 năm tới. Ông muốn tập trung vào những vấn đề trong nước thay vì quốc tế, tìm cách nâng cao mức sống của người dân Nga bằng cách tăng cường đầu tư cho giáo dục, hạ tầng, y tế, đồng thời giảm chi tiêu quốc phòng.

Ở Mỹ, cuộc bầu cử giữa kỳ tại Mỹ đã kết thúc vào đầu tháng 11/2018. Không có cú sốc nào xảy ra, đảng Dân chủ giành lại Hạ viện lần đầu tiên sau 8 năm, trong khi đảng Cộng hòa giữ được Thượng viện. So với tình hình trước đó, cuộc bầu cử là một tổn thất đối với đảng Cộng hòa, nhưng nhiều người cho rằng kết quả chi tiết ở các bang cho thấy một chiến thắng với Tổng thống Trump khi những bang ông đến tranh cử đã mang về kết quả chiến thắng. Kết quả này cũng mở ra định hướng cho cuộc tái tranh cử năm 2020 của ông.

Ở Đức, ngày 14/3, bà Angela Merkel đã tái đắc cử Thủ tướng Đức nhiệm kỳ thứ 4 sau khi các nghị sĩ Đức tiến hành bỏ phiếu lựa chọn thành phần Chính phủ mới. Đến ngày 7/12, Tổng thư ký đảng Liên minh Dân chủ Cơ đốc giáo (CDU), Annegret Kramp-Karrenbauer, chính thức trở thành người kế nhiệm bà Angela Merkel giữ ghế lãnh đạo đảng, có tiềm năng lớn sẽ thay thế vị trí Thủ tướng trong tương lai. Nhưng cho đến lúc đó, bà Merkel vẫn giữ chức Thủ tướng.

4. Brexit: Đột phá và bế tắc

Sau nhiều tháng đàm phán dai dẳng và mệt mỏi, ngày 25/11, Hội nghị thượng đỉnh bất thường của Liên minh châu Âu (EU) đã nhất trí ủng hộ thỏa thuận Anh rời khỏi EU - còn gọi là Brexit - và kêu gọi người Anh ủng hộ kế hoạch vượt qua ải Quốc hội nước này. Thỏa thuận rút khỏi EU là một văn bản ràng buộc về mặt pháp lý, trong đó đưa ra những điều khoản về việc Anh rời EU, bao gồm vấn đề hóa đơn ly dị trị giá 39 tỷ bảng, quyền công dân, bản kế hoạch dự phòng liên quan đến biên giới Ireland trong trường hợp các cuộc đàm phán thương mại bế tắc.

Chỉ riêng việc EU và Anh đạt nhất trí về thỏa thuận Brexit đã được xem là một bước đột phá lớn trong tiến trình “ly hôn” sẽ kết thúc vào ngày 29/3/2019. Thế nhưng thỏa thuận này lại bị phần lớn các nghị sỹ trong Quốc hội Anh phản đối, mà lý do khúc mắc vẫn nằm ở đường biên giới Ireland. Làn sóng phản đối khiến cho Thủ tướng Anh Theresa May phải hoãn một cuộc bỏ phiếu về thỏa thuận trước Quốc hội do lo ngại thất bại ê chề, sau đó còn bị chính giới nghị sỹ trong đảng Bảo thủ của bà kêu gọi bỏ phiếu bất tín nhiệm - điều có thể đe dọa vị trí quyền lực của bà.

Dù vượt qua được cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm, nhưng bà May lại phải chạy vạy khắp các thủ phủ của châu Âu để thuyết phục giới lãnh đạo EU đưa ra thêm “sự đảm bảo” trong thỏa thuận. Trong khi, EU cực lực phản đối việc đàm phán lại thỏa thuận Brexit. Thế tiến thoái lưỡng nan của bà May có thể còn lâu mới chấm dứt, và viễn cảnh Anh rời khỏi EU mà không có thỏa thuận ngày càng rõ hơn.

5. Cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung

Chiến tranh thương mại giữa Trung Quốc và Mỹ trong năm 2018 bắt đầu vào ngày vào ngày 22/3, khi Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố sẽ áp dụng mức thuế 50 tỷ USD Mỹ đối với hàng hóa Trung Quốc dựa theo Mục 301 của Đạo luật Thương mại năm 1974, để ngăn chặn những gì mà ông cho là hành vi thương mại không công bằng và đánh cắp tài sản trí tuệ.

Kể từ đó, 2 nền kinh tế lớn nhất thế giới liên tục tung đòn áp thuế nhằm vào hàng hóa xuất khẩu của nhau. Tháng 5/2018, Trung Quốc đã hủy đơn hàng mua đậu tương Mỹ - một mặt hàng xuất khẩu cực kỳ quan trọng của nước này. Ngày 15/6, Tổng thống Trump tuyên bố trong một tuyên bố ngắn rằng Mỹ sẽ áp đặt mức thuế 25% trên 50 tỷ USD hàng xuất khẩu của Trung Quốc. Tổng thống Trump còn đe dọa sẽ áp thuế đối với tổng giá trị hàng xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ. Bộ Thương mại Trung Quốc cáo buộc Mỹ kích hoạt một cuộc chiến thương mại và nói rằng Trung Quốc sẽ đáp trả tương tự.

Đến ngày 1/12, tại Hội nghị thượng đỉnh G20, Tổng thống Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nhất trí không áp đặt thêm thuế quan lên hàng hóa của nhau trong 90 ngày đàm phán thay đổi chính sách thương mại và kinh tế.

6. Vụ sát hại nhà báo Jamal Khashoggi

2018 là một năm được coi là khủng hoảng đối với nhà lãnh đạo cấp tiến của Arab Saudi, Thái tử Mohammed bin Salman, do vụ nhà báo Jamal Khashoggi bị giết hại.

Ngày 2/10 Jamal Khashoggi bước vào Lãnh sự quán Saudi Arabia tại Istanbul với mục đích lấy chứng nhận đã ly hôn để có thể làm đám cưới với hôn phu Hatice Cengiz – người đợi ông bên ngoài tòa nhà. Và đó là lần cuối cùng người ta nhìn thấy Jamal Khashoggi, bà Hatice Cengiz đã chờ đợi suốt 4 tiếng trước khi quyết định báo cảnh sát.
Tới nay, Arab Saudi đã thừa nhận Khashoggi đã bị đánh chết trong lãnh sự quán, 2 quan chức cấp cao bị sa thải và 18 người bị bắt vì có liên quan đến vụ việc. Trong khi đó, phía Thổ Nhĩ Kỳ liên tục tung ra những bằng chứng rùng rợn cho thấy đây ông Khashoggi bị giết hại một cách man rợ trong một âm mưu ám sát được lên kế hoạch tỉ mỉ.

Là một cây viết của tờ Washington Post, với 2 triệu người theo dõi trên Twitter và liên tục xuất hiện trên các kênh truyền thông lớn của phương Tây, ông Khashoggi là nhà bình luận chính trị Trung Đông nổi bật trong các vấn đề liên quan đến Arab Saudi. Bởi vậy, cái chết của ông, thay vì giúp loại bỏ một tiếng nói chỉ trích Thái tử bin Salman, lại đem đến một cuộc khủng hoảng truyền thông lớn hơn cho cả hoàng gia Arab Saudi. Những nỗ lực xây dựng hình ảnh nhà lãnh đạo cấp tiến bin Salman trong suốt 3 năm qua đã bị ảnh hưởng vô cùng nghiêm trọng sau sự việc này.

7. Biểu tình “áo vàng” Pháp

Bắt đầu từ một làn sóng tuần hành hòa bình phản đối việc tăng thuế nhiên liệu vào trung tuần tháng 11, phong trào “áo vàng” ở Pháp bất ngờ chuyển thành các cuộc biểu tình chống các chính sách của Chính phủ của Tổng thống Emmanuel Macron, thậm chí gây ra tình trạng bạo lực lan rộng. Làn sóng này thậm chí lan sang các nước châu Âu khác và chưa có dấu hiệu dịu đi.

Tình trạng bạo lực nghiêm trọng diễn ra ngay trung tâm thủ đô Paris cuối cùng cũng buộc Tổng thống Macron phải đưa ra bài phát biểu trước toàn quốc, sau gần 1 tháng im hơi lặng tiếng, thể hiện rõ sự nhượng bộ của Chính phủ nước này trước người biểu tình.

Nguyên nhân sâu xa của cuộc biểu tình chính là các chính sách có lợi với người giàu của chính quyền Macron, trong khi phớt lờ cuộc sống khó khăn của người dân nghèo. Bởi vậy, sau phát biểu nhượng bộ, chính quyền Macron đưa ra nhiều biện pháp khắc phục như tăng lương tối thiểu, tăng mức lượng bị đánh thuế, ngừng tăng thuế nhiên liệu...Thế nhưng làn sóng này chưa có dấu hiệu dịu đi.

Nước Pháp trong suốt vài thế kỷ qua không hiếm xảy ra tình trạng bạo loạn chính trị xã hội như hiện tại, nhưng lần cuối cùng cũng đã xảy ra cách đây 23 năm. Sự kiện này đặt ra thách thức lớn chưa từng có đối với quyền lực của ông Macron và đẩy nước Pháp vào cuộc khủng hoảng chính trị và xã hội rất nguy hại.

8. Đám cưới Hoàng gia Anh

Hoàng tử Harry và vị hôn thê Meghan Markle đã trở thành vợ chồng sau hôn lễ ở Lâu đài Windsor, Anh vào ngày 21/5. Hai người trao nhau lời ước nguyện và nhẫn cưới trước sự chứng kiến của Nữ hoàng và 600 khách, trong đó có nhiều nhân vật nổi tiếng, tại Nhà nguyện Thánh George. Đôi uyên ương hạnh phúc giờ đây mang tước hiệu Công tước và Nữ công tước xứ Sussex.

Trong mắt nhiều người, đám cưới cổ tích này là cái kết đẹp cho chuyện tình Hoàng tử - Lọ Lem bước từ trang giấy ra ngoài đời thực. Còn đối với những con mắt phân tích thì đây là một đám cưới đánh đổ ngoạn mục nhiều truyền thống của Hoàng gia Anh: Cô dâu đã qua một đời chồng, bước vào lễ đường một mình, Giám mục da màu thuyết giảng trước Hoàng gia Anh.

Đám cưới Hoàng gia của Hoàng tử Harry và nữ diễn viên người Mỹ gốc Phi Meghan Markle được xem là một sự kiện thu hút dư luận của toàn thế giới. Có hơn 29 triệu người xem truyền hình trên khắp thế giới và 6,9 triệu người dùng theo dõi trên các mạng xã hội.