Nỗ lực giảm tai nạn thương tích ở trẻ em

Trong bối cảnh đô thị hóa, công nghiệp hóa nhanh kèm với những biến đổi khí hậu khó lường, nguy cơ tai nạn thương tích cho trẻ em tại Việt Nam ngày càng gia tăng. Nhằm giải quyết vấn đề này, Thủ tướng Chính phủ có Quyết định số 1248/QĐ-TTg ngày 19/7/2021 phê duyệt Chương trình PCTNTTTE giai đoạn 2021-2030 nhằm giảm số ca và số tử vong trẻ em bị tai nạn thương tích, tạo dựng môi trường sống an toàn hơn cho trẻ, nhất là tại nhà, trường học và nơi công cộng. Cùng với đó, việc nhân rộng các mô hình can thiệp dựa trên bằng chứng, triển khai các lớp tập huấn kỹ năng nhận diện nguy cơ và sơ cứu cơ bản đã giúp giảm đáng kể số trường hợp thương tích nặng.

Theo báo cáo của Bộ Y tế, có gần 500 xã, phường được công nhận là cộng đồng an toàn, phòng chống tai nạn thương tích, giúp giảm tỷ suất tử vong do tai nạn trên 100 nghìn dân tới 28% từ năm 2012 đến nay. Chương trình cũng chú trọng nâng cao ý thức cộng đồng về phòng tránh tai nạn giao thông, đuối nước và nâng cao an toàn sinh hoạt cho trẻ em, góp phần quan trọng trong việc giảm tử vong và thương tật.

Theo Cục Bà mẹ và Trẻ em, (Bộ Y tế), tai nạn thương tích là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong và tổn thương lâu dài ở trẻ em nếu không được phòng ngừa hiệu quả. Việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ, xây dựng môi trường an toàn và tăng cường năng lực sơ cứu tại chỗ chính là nền tảng để bảo vệ sức khỏe và tính mạng của trẻ. Thành công trong phòng chống tai nạn thương tích đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường, cộng đồng và các ngành chức năng. Các mô hình “Ngôi nhà an toàn”, “Trường học an toàn”, “Cộng đồng an toàn” đang được nhân rộng là minh chứng rõ nét cho hiệu quả tích cực của công tác này.

Tại Việt Nam, Luật Khám, chữa bệnh năm 2023 và Luật Đường bộ năm 2024 đã quy định chi tiết về hoạt động cấp cứu ngoại viện và trang thiết bị an toàn dành cho trẻ em, từ đó tăng cường khả năng cứu sống trẻ khi xảy ra tai nạn. Bộ Y tế cũng đã phát động kế hoạch phòng chống tai nạn thương tích tại cộng đồng với trọng tâm đào tạo kỹ thuật viên cấp cứu, nâng cao năng lực sơ cứu tại chỗ và phát triển dịch vụ vận chuyển cấp cứu, đặc biệt ở các vùng khó khăn. Qua đó, các chiến dịch truyền thông nâng cao nhận thức về tai nạn thương tích cho trẻ em cũng được đẩy mạnh thông qua mạng lưới y tế cơ sở và các tổ chức xã hội, nhằm giúp người dân hiểu rõ các nguy cơ và biết cách phòng tránh, sơ cứu kịp thời. Sự phối hợp chặt chẽ giữa ngành y tế, giáo dục và giao thông đã làm tăng hiệu quả trong việc triển khai các hoạt động phòng chống tai nạn, giúp giảm đáng kể số ca tử vong do tai nạn thương tích.

Cũng theo Cục Bà mẹ và Trẻ em, chính sách pháp luật, năng lực y tế và đẩy mạnh công tác truyền thông nâng cao ý thức của toàn cộng động đóng vai trò trung tâm trong việc giảm tai nạn thương tích cho trẻ em. Đào tạo kỹ thuật viên sơ cứu, phát triển dịch vụ cấp cứu ngoại viện và cải thiện tiếp cận y tế ở các vùng xa xôi là nhiệm vụ cấp thiết. Đồng thời, công tác truyền thông cần đa dạng hơn và tập trung vào từng nhóm đối tượng để nâng cao nhận thức, từ đó giảm thiểu tối đa các vụ tai nạn thương tích có thể phòng tránh được”.

Nỗ lực kiểm soát tai nạn thương tích trẻ em không chỉ cần sự hỗ trợ đồng bộ từ các cơ quan chức năng mà còn đòi hỏi sự tham gia tích cực của từng gia đình và cộng đồng. Đào tạo kỹ năng sống an toàn, dạy bơi cho trẻ, loại bỏ các nguy cơ tiềm ẩn tại nhà và trường học được xem là những giải pháp thiết thực góp phần tạo nên môi trường an toàn bền vững để trẻ em được phát triển lành mạnh.