Nỗ lực phổ cập THPT để đảm bảo công bằng giáo dục
Theo Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo (GDDT), mục tiêu đến năm 2035, Việt Nam sẽ hoàn thành phổ cập THPT và tương đương. Mục tiêu này đặt ra thách thức với những tỉnh, thành có quy mô học sinh lớn và tình trạng tăng dân số cơ học diễn ra mỗi năm, điển hình là Hà Nội.
Trước đó tại Lễ Khai giảng năm học 2025- 2026 vừa qua, Tổng Bí thư Tô Lâm phân tích, hiện kỳ thi vào lớp 10 THPT công lập tạo ra nhiều áp lực cho cả thầy và trò. Nếu không đỗ cấp ba, học sinh sẽ phải đi học nghề hoặc đi làm. Với học sinh 13 - 14 tuổi bước vào cuộc đời là rất khó khăn. Vì vậy, Tổng Bí thư cho rằng phổ cập giáo dục phổ thông là mục tiêu mà ngành giáo dục phải phấn đấu và làm "càng sớm càng tốt".
Cùng với cả nước, Hà Nội sẽ phấn đấu phổ cập THPT và tương đương nhằm giải tỏa áp lực của kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 cho học sinh và các gia đình.
Số liệu của GDĐT Hà Nội cho thấy, năm học 2025 - 2026, thành phố có khoảng 150.000 học sinh lớp 9. Như vậy, nếu năm học 2026 - 2027, việc phổ cập THPT được thực hiện, thành phố cần có khoảng 3.333 lớp học dành cho học sinh lớp 10. Trong đó, mỗi lớp có tối đa 45 em theo quy định của Thông tư 32 về điều lệ trường THCS, THPT và trường phổ thông có nhiều cấp học. Xét về quy mô trường lớp, Hà Nội hiện có 125 trường công lập, 3 trường công lập tự chủ tài chính, 125 trường tư thục, 4 trường quốc tế, 1 trường có yếu tố nước ngoài và 29 trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên (GDNN - GDTX). Căn cứ trên chỉ tiêu tuyển sinh lớp 10 công lập năm 2025, các trường công lập có thể tiếp nhận được khoảng 1.820 lớp; các trường tư thục có 815 lớp; các trường quốc tế có khoảng 8 lớp; các trung tâm GDNN - GDTX có 270 lớp. Tổng số lớp 10 tối đa vào khoảng 2.900 lớp. Như vậy, để phổ cập THPT vào năm học tới, Hà Nội vẫn còn thiếu hàng trăm lớp học.
Sở GDĐT Hà Nội cũng cho biết, ở bậc THPT các loại hình trường học đảm bảo đáp ứng đủ chỗ học cho học sinh. Tuy nhiên, khối trường công lập khó khăn dồn về một số quận nội thành đông dân cư có số học sinh tăng nhanh. Ngành đã tham mưu, đề xuất thành phố dành nguồn lực để xây mới thêm trường THPT công lập đưa vào sử dụng.
Nhằm giải quyết những khó khăn trên, theo ông Trần Thế Cương - Giám đốc Sở GDĐT Hà Nội, ngành đã tham mưu, đề xuất thành phố dành nguồn lực để xây mới thêm trường THPT công lập đưa vào sử dụng. Đơn cử năm học này, Hà Nội đã đưa vào sử dụng 43 trường học mới, cho thấy quyết tâm lớn của thành phố trong đầu tư cho giáo dục. Đáng chú ý, Hà Nội đã thành lập hai trường THPT công lập mới là THPT Phúc Thịnh và THPT Đỗ Mười, góp phần quan trọng giảm áp lực vào lớp 10. Việc mở thêm trường mới giúp nâng tỷ lệ học sinh vào trường công lập lên hơn 64% - một bước tiến rõ nét trong công bằng giáo dục. Cùng đó, sau khi thực hiện sắp xếp tổ chức, bộ máy và địa giới hành chính phường, xã, các trụ sở, cơ sở hoạt động sự nghiệp dôi dư tiếp tục được UBND thành phố xem xét, tính toán, ưu tiên chuyển đổi công năng cho giáo dục. Dự kiến, năm học tới, Hà Nội sẽ có thêm nhiều ngôi trường mới được vận hành.
Ông Trần Thế Cương chia sẻ, áp lực kỳ thi tuyển sinh lớp 10 năm học 2025 - 2026 tại Hà Nội có chiều hướng giảm khi số lượng học sinh lớp 9 giảm, chỉ tiêu vào lớp 10 trường công lập tăng. Hiện Hà Nội đã hoàn thành phổ cập THCS mức độ 3. Thành phố sẽ tiếp tục mở rộng hệ thống trường lớp, tuyển dụng giáo viên và chuẩn bị điều kiện phổ cập THPT trong thời gian sớm nhất.
Theo các chuyên gia, phổ cập THPT là một bước tiến lớn trong giáo dục, tạo nền tảng vững chắc góp phần nâng cao dân trí, phát triển nguồn nhân lực phục vụ công cuộc xây dựng đất nước, đồng thời bảo đảm công bằng cho mọi học sinh trong tiếp cận, thụ hưởng chính sách giáo dục. Để thực hiện hiệu quả chủ trương này, cần sự nỗ lực, cố gắng, quyết tâm cao của các ngành, các cấp, các địa phương và cả hệ thống chính trị.
