Nông thôn mới giai đoạn mới: Ưu tiên phát triển xanh và giảm nghèo bền vững

Nâng cao khả năng tự chủ về kinh tế cho người dân

Theo Ban Chỉ đạo Trung ương, các Chương trình mục tiêu quốc gia, công tác xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững giai đoạn 2026-2035 được xây dựng theo hướng lấy người dân làm trung tâm và chủ thể; gắn kết hiệu quả giữa xây dựng nông thôn mới và công tác giảm nghèo bền vững. Điểm mới của chương trình là phương thức thực hiện tích hợp đa mục tiêu. Trung ương sẽ ban hành khung chương trình, tiêu chí, định mức phân bổ nguồn lực, theo dõi bằng kết quả đầu ra; trong khi địa phương được tăng quyền chủ động, triển khai phù hợp điều kiện thực tế, phát huy vai trò người dân, doanh nghiệp và cộng đồng.

Các mục tiêu đặt ra đến năm 2030 đầy tham vọng: Thu nhập bình quân khu vực nông thôn tăng ít nhất 2,5 lần so với 2020; không còn hộ nghèo theo chuẩn đa chiều giai đoạn 2022–2025; 80% số xã đạt chuẩn nông thôn mới, trong đó ít nhất 35% đạt nông thôn mới nâng cao và 10% đạt chuẩn nông thôn mới hiện đại. Đến năm 2035, tỷ lệ xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng lên 90%, hộ nghèo đa chiều giảm xuống dưới 1%, tiến tới hoàn thiện mô hình nông thôn văn minh, nhân văn, bền vững.

“Nông thôn mới không chỉ là câu chuyện về hạ tầng, tiêu chí, con số mà phải là sự thay đổi thực chất trong đời sống, thu nhập và môi trường sống của cư dân nông thôn. Theo đó, chương trình cần ưu tiên đẩy mạnh phát triển kinh tế nông thôn theo hướng chuyển đổi xanh, chuyển đổi số để tạo ra hệ sinh thái kinh tế mới tại nông thôn. Điều này không chỉ tạo việc làm bền vững mà còn nâng cao khả năng tự chủ kinh tế của người dân, giúp người nông dân làm giàu ngay trên quê hương mình”, ông Ngô Trường Sơn – Chánh Văn phòng Điều phối Nông thôn mới Trung ương nhấn mạnh.

Không dừng lại ở tăng trưởng con số

Để đạt được mục tiêu trên, đóng góp ý kiến xây dựng Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2026 – 2035, tại hội thảo mới đây các đại biểu cũng cho rằng, cần đẩy mạnh phát triển kinh tế nông thôn theo hướng chuyển đổi xanh, chuyển đổi số đủ sức tạo việc làm và nâng cao nhanh thu nhập tại chỗ cho dân cư nông thôn. Đồng thời, quyết liệt bảo vệ và cải thiện môi trường, nâng cao khả năng thích ứng và chống chịu trước biến đổi khí hậu; tiếp tục nâng cấp cơ sở hạ tầng, dịch vụ nông thôn đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế và đời sống hiện đại gắn với đô thị hóa. Bên cạnh đó, cần có các chương trình đào tạo, huấn luyện, huy động lực lượng chuyên gia, nhà khoa học, doanh nhân về nông thôn để hướng dẫn, chuyển giao công nghệ, tạo ra những nghề mới phù hợp với điều kiện của từng địa phương.

Theo ông Cao Đức Phát - nguyên Bộ trưởng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường): Giai đoạn tới cần tiếp tục phát triển kinh tế nông thôn theo hướng sinh thái, hiện đại; đổi mới nội dung văn hóa, đặc biệt quan tâm đến vấn đề môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu.

Với nền tảng vững chắc và những bài học đã có, Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững giai đoạn 2026 - 2035 sẽ không chỉ là câu chuyện về tăng trưởng con số mà phải là sự lan tỏa thực chất đến từng thôn, bản, từng gia đình và từng cuộc sống. Đó là thước đo quan trọng nhất của một chương trình phát triển bền vững.

Nguyên Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Xuân Cường cũng cho rằng, việc xây dựng nội dung và các tiêu chí cho chương trình giai đoạn tới cần gắn với xu hướng cải cách hành chính và phân định các nhóm cụ thể cho từng cơ quan chuyên ngành Trung ương để hướng dẫn cấp cơ sở. Trong đó, cần chia thành 3 nhóm nông thôn mới theo đặc thù mức thu nhập, điều kiện kinh tế, địa lý để xác định ưu tiên nguồn ngân sách cho nhóm khó khăn nhất.

“Dù tập trung phát triển kinh tế, nhưng cần lưu ý bài học kinh nghiệm từ các nước phát triển, không ồ ạt đô thị hóa mà phải biến nông thôn thành vùng đáng sống, giữ chân lực lượng lao động trẻ xây dựng quê hương”-ông Cường nhấn mạnh.