Phân quyền 4 nhiệm vụ quản lý khoa học công nghệ về cấp xã

Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 132/2025/NĐ-CP ngày 12/6/2025 quy định về phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương hai cấp trong lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN).

Nghị định được xây dựng trong bối cảnh triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp (cấp tỉnh và cấp xã), bỏ cấp huyện, với mục tiêu tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội bền vững.

Bước tiến trong cải cách thể chế

Bám sát chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về việc rà soát và xử lý các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến sắp xếp, tổ chức chính quyền địa phương hai cấp và Kế hoạch số 447/KH-CP ngày 17/5/2025 của Chính phủ, căn cứ vào định hướng sửa đổi Hiến pháp, các kết luận của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về việc sắp xếp đơn vị hành chính, Bộ KH&CN đã chủ động đề xuất, xây dựng phương án phân định thẩm quyền giữa hai cấp chính quyền nhằm tránh khoảng trống pháp lý, đảm bảo hoạt động thông suốt của bộ máy Nhà nước khi chuyển sang mô hình hai cấp.

Đồng thời thể hiện tinh thần cải cách hành chính sâu rộng, thúc đẩy phân cấp, phân quyền và phát huy tính chủ động, sáng tạo của địa phương.

Nội dung trọng tâm của Nghị định nêu rõ, UBND cấp xã được phân quyền thực hiện 4 nhóm nhiệm vụ trong các lĩnh vực quản lý Nhà nước gồm: Đo lường; chất lượng sản phẩm, hàng hóa; công nghệ thông tin; cung cấp thông tin trên môi trường mạng.

Theo đó, UBND cấp tỉnh có trách nhiệm hướng dẫn, kiểm tra và giám sát UBND cấp xã và các tổ chức, cá nhân tham gia quản lý đầu tư, sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước thuộc cấp huyện trước đây.

Về kiểm tra nhà nước về đo lường, UBND cấp xã, phường, đặc khu (gọi chung là cấp xã) có thẩm quyền kiểm tra Nhà nước về đo lường trong phạm vi địa phương. Nội dung kiểm tra bao gồm: Phép đo, phương tiện đo và lượng của hàng đóng gói sẵn khi lưu thông trên thị trường.

Về quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa, UBND cấp xã thực hiện quản lý Nhà nước về chất lượng sản phẩm, hàng hóa trên địa bàn mình quản lý. Việc thực hiện tuân theo quy định tại khoản 3 Điều 33 Nghị định số 132/2008/NĐ-CP, bảo đảm giám sát chất lượng và an toàn cho người tiêu dùng ngay từ cấp cơ sở.

UBND cấp tỉnh có trách nhiệm hướng dẫn UBND cấp xã cũng như các tổ chức, cá nhân trong quản lý đầu tư ứng dụng công nghệ thông tin sử dụng vốn ngân sách Nhà nước trong phạm vi quản lý theo quy định quản lý đầu tư ứng dụng công nghệ thông tin sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước.

UBND cấp xã có nhiệm vụ thực hiện quản lý đầu tư ứng dụng công nghệ thông tin trong phạm vi quyền hạn của mình, theo điểm b và c khoản 2 Điều 61 của Nghị định số 73/2019/NĐ-CP.

Tiền đề đẩy mạnh phát triển khoa học công nghệ tại địa phương

Nghị định có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025 đến 1/3/2027, trừ khi có quy định khác được ban hành thay thế hoặc gia hạn.

Thời điểm này phù hợp với tiến độ thực hiện sắp xếp các đơn vị hành chính, đồng thời đảm bảo đủ thời gian thử nghiệm, điều chỉnh trong quá trình áp dụng.

Quá trình xây dựng Nghị định được Bộ KH&CN tiến hành công khai, minh bạch. Bộ đã thành lập Tổ soạn thảo, tổ chức lấy ý kiến 63 UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

Đồng thời, phối hợp với Bộ Tư pháp tổ chức thẩm định dự thảo Nghị định và tiếp thu góp ý từ các cơ quan liên quan để hoàn thiện dự thảo Nghị định trình Chính phủ.

Quá trình này được thực hiện theo thủ tục rút gọn nhằm đáp ứng tính cấp bách của việc phân định thẩm quyền trong điều kiện tổ chức lại chính quyền địa phương.

Nghị định sẽ giúp các địa phương vận hành hiệu quả hơn trong mô hình chính quyền hai cấp, đảm bảo không có sự gián đoạn trong quản lý Nhà nước, nhất là trong các lĩnh vực then chốt của Bộ KH&CN như đo lường, chất lượng sản phẩm, công nghệ thông tin và cung cấp dịch vụ công trên nền tảng số.

Theo Bộ KH&CN, việc ban hành Nghị định không chỉ là bước đi phù hợp trong tiến trình cải cách thể chế, mà còn là tiền đề quan trọng để đẩy mạnh phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số tại địa phương trong thời gian tới.