Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao: Không thể chậm trễ

Giải pháp nguồn nhân lực từ giáo dục đại học
Một trong những mục tiêu trọng tâm của Nghị quyết 57 là xây dựng đội ngũ nhân lực có năng lực thực thi chuyển đổi số quy mô quốc gia, đặc biệt là lực lượng cán bộ, công chức và nhân sự kỹ thuật cao. Để hoàn thành mục tiêu này, ngành giáo dục, hệ thống các trường đại học (ĐH), cao đẳng… cần phát huy vai trò tiên phong trong đào tạo, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao có trình độ chuyên môn sâu về công nghệ, kỹ năng quản trị hiện đại, ngoại ngữ, năng lực tự học, khả năng thích nghi cao và tư duy đa ngành – bao gồm cả tư duy luật pháp và kinh doanh trên nền tảng số.

Đây chính là lý do để ra đời Liên minh nhân lực chiến lược thực thi Nghị quyết 57-NQ/TW gồm Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Trường ĐH FPT, Trường ĐH Công nghệ – ĐH Quốc gia Hà Nội, ĐH Bách khoa Hà Nội và Học viện Kỹ thuật Mật mã. Mục tiêu là đào tạo nguồn nhân sự phục vụ công cuộc chuyển đổi số và phát triển đất nước trong kỷ nguyên số. Liên minh sẽ phối hợp trong việc thiết kế chương trình đào tạo về chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo (AI) và các lĩnh vực công nghệ hiện đại dành cho lãnh đạo địa phương, cán bộ hành chính nhà nước; cung cấp nguồn nhân lực chiến lược cho các doanh nghiệp trong lĩnh vực chuyển đổi số, AI; đào tạo kiến thức và kỹ năng hành chính công cho các sinh viên…

Đề xuất giải pháp về đẩy mạnh đào tạo trực tuyến ở các trường ĐH, TS Nguyễn Thành Nam, Phó Chủ tịch Hội đồng quản trị Trường ĐH FPT chỉ ra một nghịch lý đó là chúng ta kêu gọi cách mạng về công nghệ nhưng lại dựng lên những rào cản, phân biệt người này được tham gia người kia không được. TS Nam lấy dẫn chứng muốn học công nghệ của trường top phải thi tốt nghiệp THPT đạt gần 30 điểm thì khó quá. Với sự ra đời của các nền tảng học trực tuyến đã phần nào giải quyết được bài toán này.

Trong đó, cách tự học qua môi trường mạng có thể phá vỡ những rào cản của ĐH truyền thống như đất đai, hậu cần, sách giáo khoa, giảng viên, tận dụng được sức mạnh của nhân dân. Cũng không cần sở hữu máy tính, người học có thể biến các quán game với giá truy cập internet chỉ khoảng 5.000 đồng một giờ thành nơi học ĐH.

“Hiện Việt Nam có hàng trăm đường ĐH, cao đẳng đang dạy ngành công nghệ thông tin nhưng thực tế chỉ đáp ứng được 40% nhu cầu nhân lực. Vậy 60% còn lại đến từ đâu?”, TS Nguyễn Thành Nam đặt câu hỏi.

Mô hình "3 nhà"

Giám đốc ĐH Quốc gia TP Hồ Chí Minh PGS.TS Vũ Hải Quân chỉ ra mô hình nhà nước – nhà trường – doanh nghiệp được đơn vị xác định là tam giác chiến lược cốt lõi trong hệ sinh thái quốc gia đổi mới sáng tạo. Trong đó, điều quan trọng nhất trong hợp tác ba nhà là nguyên tắc vận hành cùng thiết kế, cùng triển khai và cùng chia sẻ. “Đây là nguyên tắc quan trọng nhất. Khi doanh nghiệp, trường đại học và chính quyền có thể ngồi lại cùng với nhau đặt ra những bài toán lớn và tham gia cùng nhau giải quyết, cùng nhau chia sẻ những rủi ro, lợi ích mà chúng ta đạt được thì chắc chắn sẽ đạt được mục tiêu đến năm 2045 đất nước ta trở thành đất nước phát triển có thu nhập cao”, PGS.TS Vũ Hải Quân nhấn mạnh.

Ông Nguyễn Thanh Nghị, Phó bí thư thường trực Thành ủy TP Hồ Chí Minh chỉ ra việc triển khai mô hình hợp tác 3 nhà là bước đi then chốt, cụ thể nhằm hiện thực hóa các mục tiêu của Nghị quyết 58. Trong đó, nhà nước giữ vai trò kiến tạo thể chế, điều phối chiến lược và tháo gỡ những khó khăn vướng mắc. Nhà trường, tiêu biểu là Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh đảm nhiệm vai trò đào tạo nhân lực nghiên cứu và chuyển giao công nghệ. Doanh nghiệp là chủ thể ứng dụng thương mại hóa kết quả nghiên cứu, định hướng nhu cầu thực tiễn. TP ủng hộ và sẽ quyết liệt tháo gỡ những vướng mắc, khó khăn tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các mô hình hợp tác nhà nước nhà trường và các doanh nghiệp.

Khẳng định đây là con đường duy nhất để vượt qua trở ngại, ông Trần Lưu Quang, Bí thư Trung đảng, Trưởng ban Chính sách Chiến lược Trung ương đưa ra gợi ý về thủ tục hành chính trong lĩnh vực liên kết ba nhà, tương tự như xe cảnh sát, xe cứu thương… có ưu tiên riêng. “Tổng Bí thư Tô Lâm đã yêu cầu đối với lĩnh vực này từ nay đến cuối năm 2025, chúng ta phải bớt khoảng 30% về thời gian, về điều kiện và thủ tục hành chính. Tôi gợi ý trong lĩnh vực liên kết này chúng ta mạnh dạn bỏ 50% hoặc có cơ chế riêng…”, ông Trần Lưu Quang đề xuất.