Phát triển thị trường trái phiếu xanh

Nhà đầu tư quốc tế quan tâm trái phiếu xanh ở Việt Nam

Trưởng ban Pháp chế - Đối ngoại, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước Vũ Chí Dũng cho biết, thời gian qua, hàng loạt chính sách đã được ban hành đối với thị trường trái phiếu xanh cả ở khu vực Chính phủ và tư nhân, trong đó có cả hướng dẫn về công bố thông tin, bảo đảm cung cấp thông tin minh bạch, đầy đủ cho nhà đầu tư cũng như giúp cơ quan quản lý theo dõi được toàn bộ hoạt động phát hành trái phiếu xanh.

Tính từ 2021 đến nay, tổng phát hành trái phiếu xanh đúng nghĩa đạt hơn 1,4 tỷ USD. Đáng chú ý, “nhiều nhà đầu tư, đặc biệt là nhà đầu tư quốc tế rất quan tâm đến trái phiếu xanh ở Việt Nam, vì họ không chỉ nhìn nhận về lợi nhuận mà còn tìm lối ra cho mục tiêu đầu tư có trách nhiệm của các quỹ đầu tư”.

Ông Dũng cho biết thêm, 5 năm qua, đối với thị trường trái phiếu xanh, nhận thức của nhà đầu tư trong nước, của tổ chức phát hành đã thay đổi. Không chỉ tổ chức tài chính, mà cả tổ chức phi tài chính cũng phát hành trái phiếu xanh. Nhà đầu tư nước ngoài nhìn Việt Nam bằng con mắt khác, với lượng thông tin nhiều hơn. Các đợt phát hành trái phiếu xanh đã tiệm cận tiêu chuẩn khu vực và toàn cầu.

Trưởng bộ phận Tài chính bền vững tại FiinRatings Nguyễn Tùng Anh chia sẻ: Năm 2024, công ty IDI phát hành trái phiếu xanh về ngư nghiệp bền vững. Đây là giao dịch trái phiếu ngư nghiệp bền vững đầu tiên của châu Á và thứ hai thế giới. Không những thế, đây còn là lô trái phiếu xanh đầu tiên tại Việt Nam được phát hành bằng đồng nội tệ. Giao dịch này cho thấy dù thị trường Việt Nam chưa phát triển so với quốc tế, song Việt Nam có đủ năng lực kỹ thuật cùng hệ sinh thái hỗ trợ để thực hiện những thương vụ lớn như vậy.

Nhân rộng các mô hình

Một số cơ quan doanh nghiệp (DN) đã phát hành thành công trái phiếu xanh như: UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu; Công ty Đầu tư Tài chính Nhà nước TP Hồ Chí Minh; Công ty Tài chính Cổ phần Điện lực (EVNFinance); Ngân hàng BIDV; Ngân hàng Vietcombank; Ngân hàng HDBank; Công ty Nước sạch Hòa Bình - Xuân Mai, Ngân hàng Techcombank...

Ông Đỗ Ngọc Quỳnh - Tổng thư ký Hiệp hội Thị trường Trái phiếu Việt Nam cho rằng, nhu cầu vốn cho phát triển xanh tại Việt Nam là rất lớn và trái phiếu xanh là một kênh dẫn vốn đặc biệt hiệu quả, nhờ ưu điểm về kỳ hạn dài và chi phí huy động ổn định. Ông Quỳnh cho rằng, không chỉ Chính phủ mà các địa phương và DN đều có thể tận dụng công cụ này để triển khai các dự án cơ sở hạ tầng, năng lượng tái tạo, chống biến đổi khí hậu…

Tuy nhiên, thị trường vẫn chưa phát triển tương xứng với tiềm năng. Một phần nguyên nhân, theo ông Nguyễn Tùng Anh - Trưởng bộ phận Tài chính bền vững tại FiinRatings là do Việt Nam chưa ban hành hệ thống phân loại xanh chính thức, khiến việc xác định và chuẩn hóa sản phẩm tài chính xanh còn gặp nhiều khó khăn. Ngoài ra, hành lang pháp lý còn thiếu các quy định cụ thể về tiêu chí môi trường cũng như xác nhận dự án phát hành trái phiếu xanh.

Ông Tùng Anh cũng lưu ý rằng, trong trung và dài hạn, tuân thủ các tiêu chuẩn xanh sẽ trở thành điều kiện bắt buộc nếu DN muốn tiếp cận các nguồn vốn ưu đãi. Do vậy, ngay từ bây giờ, các DN cần chủ động xây dựng khung tài chính xanh phù hợp với thông lệ quốc tế.

Giới chuyên gia cho rằng cần sớm ban hành Danh mục phân loại xanh quốc gia bộ tiêu chí then chốt giúp xác định các hoạt động đủ điều kiện phát hành trái phiếu xanh. Cùng với đó, cơ chế giám sát, báo cáo sử dụng vốn cũng cần minh bạch, đảm bảo đúng mục tiêu, giúp nhà đầu tư an tâm và thị trường phát triển bền vững.

Việc hoàn thiện khung pháp lý và chính sách hỗ trợ là yếu tố quan trọng để phát triển tài chính xanh. Bên cạnh đó, vai trò chủ động của các chủ đầu tư, DN cũng hết sức quan trọng. Chủ đầu tư, DN cần có hành động cụ thể để dễ dàng tiếp cận dòng vốn xanh cũng như đảm bảo nguồn vốn xanh được đầu tư, sử dụng hiệu quả.