Phiến quân Taliban trỗi dậy từ đống tro tàn
Khi một xe tải chở 1.500 kg thuốc nổ lọt qua hàng rào an ninh ở thủ đô Kabul, Afghanistan hôm 31/5 vừa qua, sau đó phát nổ khiến 150 người thiệt mạng và 400 người khác bị thương, không có tổ chức phiến quân nào đứng ra nhận trách nhiệm. Nhưng kể từ đó, những lời đồn thổi bắt đầu lan rộng…
Hiện trường vụ đánh bom nghiêm trọng tại Đại sứ quán Ấn Độ ở Kabul, Afghanistan năm 2008. (Nguồn: AFP).
Những vụ tấn công đẫm máu
Người dân nước này cho rằng sự kiện đẫm máu trên gây ra bởi mạng lưới Haqqani, một nhánh của Taliban. Lực lượng tình báo Afghanistan sau đó cũng công khai cáo buộc nhóm này, thêm rằng họ biết thông tin trên nhờ cơ quan tình báo Pakistan cung cấp. Nhưng 7 tuần sau, vẫn chưa có tổ chức nào đứng ra nhận trách nhiệm vụ đánh bom này.
Trong suốt nhiều năm liền, Haqqani đã trở thành một mục tiêu ưu tiên của lực lượng Afghanistan và liên minh do Mỹ dẫn đầu. Thủ lĩnh của nhóm, Jalaluddin Haqqani, được tin là đã chết vì bệnh, và phần lớn con trai của hắn cùng các tướng lĩnh dưới quyền đã bị tiêu diệt hoặc bỏ tù.
Pakistan, nước từng có thời điểm cho phép Haqqani cai trị một khu vực gần biên giới, mới đây tuyên bố rằng đã quét sạch tổ chức này.
Vậy tại sao cái tên “Mạng lưới Haqqani” vẫn gây kinh hoàng như vậy? Tại sao một tổ chức chỉ gồm vài nghìn chiến binh vẫn tồn tại suốt 16 năm chiến tranh?
Câu trả lời cho việc Haqqani, một nhánh của Taliban, vẫn sống sót tới tận bây giờ nằm ở chô Jalaludin Haqqani - một người bạn của Osama bin Laden và từng là một bộ trưởng của Taliban - trước khi chết đã trao lại quyền hành, tư tưởng hệ độc hại, khả năng lên kế hoạch tấn công kỹ lưỡng cùng khả năng thu hút sự ủng hộ của cả các chiến binh và các nhà tài trợ ở Trung Đông… cho người con trai duy nhất còn sống của hắn - Sirajuddin.
Chính nhờ điều này mà Haqqani đến nay vẫn thực hiện được hàng loạt các vụ tấn công đẫm máu bậc nhất ở thủ đô Kabul trong suốt thập kỷ qua, trong đó gồm vụ tấn công Đại sứ quán Ấn Độ và vụ tấn công nhằm vào khách sạn Serena. Tổ chức này, luôn có liên hệ mật thiết với mạng lưới khủng bố al-Qaeda, được cho là đã nghĩ ra hình thức đánh bom tự sát ở Afghnistan, và vụ đánh bom hôm 31/5 vừa qua là một trong số những vụ kinh hoàng nhất.
Pakistan che giấu phiến quân?
Sau vụ đánh bom đó, giới chức Mỹ đã cáo buộc Pakistan cung cấp nơi ẩn náu cho Haqqani - giữ tổ chức này như một lực lượng ngầm của họ. Sự việc ngày càng trở nên nghiêm trọng hơn trong bối cảnh chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đang cân nhắc về chính sách của mình đối với Afghanistan và Pakistan, và khi giới chức Mỹ đang muốn tăng cường hiện diện quân sự tại khu vực này.
Tư lệnh quân đội Mỹ tại Afghanistan, Tướng John W. Nicholson, hồi tháng 2 vừa qua đã nói trước một ủy ban Thượng viện rằng, phiến quân Taliban và nhánh Haqqani của chúng “là mối đe dọa an ninh lớn nhất ở Afghanistan” và rằng thủ lĩnh của các tổ chức này “tận hưởng sự an toàn ở Pakistan”.
Được biết, Haqqani đã bị chính quyền Barack Obama liệt vào danh sách các tổ chức khủng bố quốc tế trong năm 2012.
Trong khi đó, Pakistan liên tiếp bác bỏ cáo buộc cho rằng họ ủng hộ hoặc cung cấp nơi ẩn náu cho Haqqani, thêm rằng tổ chức này đã bị quét sạch khỏi khu vực bộ lạc gần biên giới cùng với các nhóm phiến quân khác sau một chiến dịch chống khủng bố mà quân đội của họ thực hiện trong khoảng 2014-2015.
“Mạng lưới Haqqani không còn hiện diện ở Pakistan. Chúng đan hoạt động ở Afghanistan” - người phát ngôn Bộ Ngoại giao Pakistan nói hồi tháng trước - “Những kẻ khủng bố này đang trên đường chạy trốn, và chúng đã tới được những khu vực không được kiểm soát ở Afghanistan”.
Taliban hồi sinh
Hồi đầu tháng 6 vừa qua, thủ lĩnh Haqqani, Sirajuddin Haqqani, đã đăng tải một đoạn thông điệp bằng tiếng Pashto của Afghanistan, trên tài khoản WhatsApp của phiến quân Taliban. Trong đoạn thông điệp, kẻ này lên án vụ đánh bom hôm 31/5 và nói rằng các chiến binh của hắn đã được chỉ thị không tổ chức tấn công tại các vị trí công cộng, nơi có “những thường dân vô tội”.
Tuy nhiên, kẻ này cáo buộc các đồng minh nước ngoài của Afghanistan đang cố gắng “đánh chiếm đất đai và mang hệ thống Hồi giáo khỏi Afghanistan”.
“Làm sao chúng ta có thể quay lưng trước điều đó” - Haqqani nói trong thông điệp - “Mục tiêu của chúng ta là giải phóng Afghanistan khỏi sự kiểm soát và tầm ảnh hưởng của họ, và củng cố hệ thống Hồi giáo”.
Haqqani, được tin là đang trong độ tuổi khoảng 40, đã giữ kín hành tung của mình kể từ sau khi kế thừa vị trí thủ lĩnh tổ chức Haqqani từ cha mình. Với khoản tiền treo thưởng 5 triệu USD cho cái đầu của gã cùng hàng loạt cuộc không kích tiêu diệt nhiều tay chân của gã, Haqqani được tin là đang di chuyển liên tục.
Tuy nhiên, khi vực Đông Nam Afghanistan, đặc biệt là tỉnh Khost của nước này, dọc biên giới Pakistan, hiện vẫn là vùng an toàn của Haqqani.
Sirajuddin Haqqani hiện đang nắm giữ một lực lượng gồm ít nhất 5.000 chiến binh, những kẻ gọi hắn là “Khalifa”, hay thủ lĩnh tinh thần Hồi giáo. Một người ủng hộ hắn từng nói rằng hắn từng gặp gỡ với cả các binh sỹ chính phủ Afghanistan, những người đã giúp hắn tổ chức nhiều vụ tấn công tại các “vùng đặc biệt nhạy cảm”.
Trong khi đó, nhiều nhà phân tích cho rằng Haqqani vẫn duy trì được mối liên hệ với cơ quan tình báo Pakistan, nhưng giờ không còn được tự do hoành hành như trước, phần lớn là do sức ép từ phía Mỹ.
“Pakistan không còn là một nơi an toàn với phiến quân Taliban ở Afghanistan” - Muhammad Israr Madani, một giáo sỹ Hồi giáo kiêm nhà nghiên cứu ở Pakistan, nhận định.
Vị chuyên gia này cho hay, trong quá khứ “một số chiến binh còn có cả thẻ căn cước hợp pháp, nhưng giờ chính phủ đã chặn chúng”. “Tôi không bác bỏ sự hiện diện của Taliban và Haqqani ở Pakistan, nhưng giờ chúng khó có thể sống yên ổn ở đây”.
Maulana Samiul Haq, một giáo sỹ khác của Pakistan, cho hay mạng lưới Haqqani hiện nay vẫn là chi nhánh “hoạt động mạnh nhất và đáng sợ nhất” của Taliban nhưng thêm rằng tầm ảnh hưởng của Pakistan đối với tổ chức này đã “suy yếu” dưới sức ép của Mỹ.
Bất chấp các nỗ lực tự tách mình khỏi mối liên hệ với Haqqani của Pakistan, một số người vẫn tin rằng đây chỉ là đợt rút lui chiến thuật của mạng lưới khủng bố này, nhằm làm suy yếu Afghanistan.
Từ những trại lính và nơi ẩn náu của mình đâu đó trên lãnh thổ Afghanistan, mạng lưới Haqqani giờ còn trở nên khét tiếng với các vụ bắt cóc con tin người nước ngoài.
Một gia đình Mỹ gốc Canada đã bị tổ chức này bắt cóc từ năm 2012 khi họ đang trong một kỳ nghỉ lễ. Trong một đoạn video được Haqqani công bố hồi tháng 12 năm ngoái, người mẹ trong gia đình, bà Caitlin Coleman, 31 tuổi, đã cầu xin Tổng thống Donald Trump cứu họ khỏi “cơn ác mộng” này.
Mạng lưới Haqqani đã đưa ra yêu sách rằng, một trong số những người anh em của Sirajuddin Haqqani, kẻ đang ở trong một nhà tù ở Kabul chờ xử tử, được trả tự do. Nếu kẻ này bị đe dọa, Haqqani sẽ sát hại toàn bộ gia đình trên.
