Philippines: Giá quá đắt khi kết thúc chiến sự ở Marawi

Chiến sự ở Marawi khiến thành phố bị hủy diệt, con số người thiệt mạng cao. (Nguồn: Inquirer).

Cuộc tấn công bất ngờ

Từ một cuộc chiếm đóng của phiến quân mà chính quyền Philippines cho là sẽ sớm kết thúc, sự việc đã nhanh chóng biến chuyển thành một cuộc chiến thành thị căng thẳng để chống lại một nhóm phiến quân có tổ chức chặt chẽ. Những kẻ phiến quân đã chống lại vô số cuộc không kích mà Mỹ hậu thuẫn, làm dấy lên nhiều câu hỏi về sức mạnh thực sự của quân đội Philippines.

Chiến sự bắt đầu nổ ra từ hôm 23/5 trong một chiến dịch mà quân đội Philippines vạch ra nhằm bắt giữ Hapilon, kẻ bị truy nã trong nhiều năm liền với tư cách thủ lĩnh của nhóm phiến quân chuyên bắt cóc con tin tống tiền có tên Abu Sayyaf và là kẻ được phiến quân IS công nhận là thủ lĩnh khu vực.

Hapilon lúc bấy giờ đã phối hợp lực lượng cùng nhóm Maute, một mạng lưới phiến quân Hồi giáo địa phương, và bỏ ra nhiều tháng để lên kế hoạch chiếm đóng thành phố Marawi, thuộc đảo miền Nam Mindanao của Philippines. Điều này khiến cho cuộc truy kích Hapilon thất bại và còn khiến những kẻ phiến quân hành động. Chúng nhanh chóng chiếm đóng các tòa nhà quan trọng trong thành phố và bắt giữ con tin, buộc hàng nghìn người bỏ chạy trong khi quân đội chính phủ bao vây thành phố.

Ban đầu, quân đội Philippines đưa ra một tuyên bố tự tin rằng sẽ giải phóng Marawi trước ngày Độc lập của họ vào ngày 12-6. Nhưng nhiều tuần qua đi mà vẫn không thực hiên được, quân đội Philippines nhận ra rằng nhóm phiến quân này đã lên kế hoạch rất tỉ mỉ, giấu nhiều hòm vũ khí trong khắp thành phố nhờ một mạng lưới đường hầm và đường thông giữa các tòa nhà.

Nhóm phiến quân này cũng được hậu thuẫn bởi những kẻ cực đoan ở nước ngoài, những kẻ mà quân đội Philippines cho rằng đã ngấm ngầm xâm nhập vào nước họ từ Indonesia, Malaysia và thậm chí là cả từ Chechnya.

Những cuộc không kích được hỗ trợ bởi máy bay Australia và Mỹ đã không thể tiêu diệt được những kẻ phiến quân này. Vào cuối tháng 7, Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte đã gia hạn thêm lệnh thiết quân luật trong khu vực đến hết năm 2017, và thừa nhận rằng lực lượng của ông "đang có thời điểm khó khăn".

Khủng hoảng con tin

Trong suốt khoảng thời gian xảy ra xung đột, hàng trăm con tin đã chạy thoát hoặc được trả tự do, điều giúp cho thế giới bên ngoài có được cái nhìn hiếm hoi về cuộc sống trong tay những kẻ phiến quân hung bạo.

Nhiều nạn nhân kể lại rằng những con tin người Công giáo không có khả năng đọc được một đoạn kinh Quran sẽ bị đem ra hành quyết ngay khi những kẻ phiến quân tràn vào thành phố Marawi.

Chính quyền Philippines còn cho hay, những kẻ phiến quân sử dụng con tin trong tay để làm các nhiệm vụ cho chúng như vận chuyển lương thực và đạn dược, chuyển cáng cứu thương tới cho những tay súng bị thương, thu nhặt đạn được, làm lá chắn sống hay thậm chí bị ép buộc phải chiến đấu cho chúng...

Vào giữa tháng 9, vị cha xứ Công giáo địa phương, Teresito Suganob, người từng bị bắt giữ làm con tin trong ngày đầu tiên của chiến dịch tái chiếm Marawi, đã may mắn chạy thoát khỏi một nhà thờ Hồi giáo nơi mà ông cùng nhiều con tin khác bị giam giữ. Vào thời điểm đó, quân đội Philippines ước tính có khoảng 40-60 con tin bị phiến quân bắt giữ.

Chiến sự chấm dứt

Kể từ đó, trên từng tuyên phố và trong từng ngôi nhà, những kẻ phiến quân dần bị đẩy lùi tới chỗ chỉ còn một khoảng diện tích nhỏ trong thành phố để co cụm phòng thủ.

Đến hôm Chủ nhật tuần trước, quân đội Philippines thông báo rằng cuộc chiến ở Marawi sắp kết thúc. Và trong hôm 16-10, Bộ trưởng Quốc phòng nước này, ông Delfin Lorenzana tuyên bố rằng 2 thủ lĩnh phiến quân gồm Hapilon và Omar Maute - thủ lĩnh chính của nhóm Maute - đã bị tiêu diệt.

Trước đây chính phủ Philippines đã từng nhiều lần tuyên bố về sự chấm dứt của cuộc chiến này, nhưng lần này, các nhà quan sát mới thực sự tin rằng cuộc chiến ở Marawi đã kết thúc. Tuy nhiên, cái giá phải trả quá đắt. Một trong những thành phố tập trung đông cộng đồng Hồi giáo quan trọng nhất của Philippines giờ chỉ còn là đống đổ nát, trong khi dân số đã giảm mạnh.

Theo con số mà chính phủ Philippines đưa ra, khoảng 822 phiến quân, 162 binh sỹ thuộc lực lượng chính phủ và 47 thường dân đã chết trong cuộc chiến này.