Phụ phí tại cảng tăng, doanh nghiệp gặp khó

Giảm sức cạnh tranh hàng hoá

Hiện nay hơn 90% sản lượng hàng XNK của Việt Nam đều do các hãng tàu nước ngoài đảm nhận. Các hãng tàu đang thu khoảng 10 loại phụ phí đối với hàng hóa tại cảng biển, như phụ thu phí THC (phí xếp dỡ tại cảng ), phụ thu chứng từ, phụ thu xăng dầu, vệ sinh container… Do vậy khi các hãng tàu nước ngoài tăng phụ phí vận chuyển lập tức ảnh hưởng tới hàng hoá XNK của Việt Nam.

Ông Nhữ Đính Thiện - Phó Tổng Thư ký Hiệp hội Đại lý, Môi giới và Dịch vụ Hàng hải Việt Nam cho biết, ngay từ đầu năm 2024, các hãng tàu nước ngoài đã liên tục công bố tăng từ 10–20% (từ 290.000 đồng -550.000 đồng/container) phí THC đối với mỗi loại dịch vụ container.

Các hãng tàu nước ngoài đã và đang yêu cầu các depot (các kho gom hàng lẻ) chiết khấu rất mạnh, đến 50-60% giá nâng hạ, trong khi phí này không liên quan đến các hãng tàu.

Ông Thiện tính toán, với 25 triệu container thông qua cảng biển Việt Nam, trong đó khoảng 15 triệu container hàng hóa XNK thì Việt Nam đang là thị trường quan trọng của các hãng tàu nước ngoài. Với bình quân 1 container, các hãng tàu phụ thu 200 USD, như vậy, hàng năm Việt Nam đang để trên 3 tỷ USD thiếu kiểm soát. Đây là khoản thu trên lãnh thổ Việt Nam và do các chủ hàng XNK Việt Nam chi trả. Việc này làm tăng chi phí logistics và giảm sức cạnh tranh hàng hóa của Việt Nam với các nước khác.

Theo ông Nguyễn Quốc Anh - Giám đốc Công ty TNHH Cao su Đức Minh - Chủ tịch Hội Cao su nhựa TPHCM, phí làm hàng xếp dỡ, tập kết container không quá lớn, nhưng còn nhiều chi phí khác, mỗi loại tăng thêm một chút khiến chi phí tổng thể của doanh nghiệp (DN) tăng rất nhiều. Nhất là chi phí logictics, mới đây, hãng tàu đã tăng giá nhất là xuất đi châu Âu, Mỹ.

Cần có biện pháp siết lại

Nhiều năm nay, các hãng tàu nước ngoài tự ý thu hàng chục loại phí, phụ phí khác nhau với hàng hóa của DN XNK Việt Nam. Việc tăng giá này không căn cứ theo quy định nào của cơ quan quản lý và cao hơn nhiều so với phí bốc dỡ mà hãng tàu trả lại cho phía cảng biển Việt Nam. Do đó, cần kiên quyết kiểm soát hành vi điều chỉnh phí THC, phụ phí của các hãng tàu nước ngoài.

Đồng thời bổ sung phụ thu ngoài giá dịch vụ vận chuyển hàng hoá container bằng đường biển vào danh mục hàng hoá, dịch vụ thuộc diện kê khai giá để hoàn thiện cơ chế quản lý mức giá và các loại phụ thu đối với hàng hoá tại cảng biển, tránh trường hợp các hãng tàu tuỳ ý tăng giá và lạm thu ảnh hưởng đến quyền lợi của chủ hàng xuất nhập khẩu. Hãng tàu cần có báo cáo về cơ cấu phí THC, trong trường hợp các phụ thu này siêu lợi nhuận, cơ quan chức năng cần phải áp dụng các chính sách thu thuế tiêu thụ đặc biệt.

Theo ông Lê Duy Hiệp - Chủ tịch Hiệp hội DN dịch vụ logistics Việt Nam (VLA), hiện nay các hãng tàu nước ngoài niêm yết thay đổi giá trước thời điểm điều chỉnh 15 ngày, không phải thông qua kiểm tra, giải trình các yếu tố cấu thành phí, phụ phí hay bất kỳ báo cáo, ràng buộc từ các quy định nào của cơ quan chức năng.

Điều này đã khiến các DN rất bức xúc, song đến nay vẫn chưa giải quyết được. Vì vậy, ông Hiệp cho rằng, nhà nước cần có biện pháp siết lại công tác quản lý phụ phí đối với hãng tàu nước ngoài. Phải nghiên cứu về mặt pháp lý cũng như thông lệ quốc tế.

Hiệp hội Chủ hàng Việt Nam và Hiệp hội Đại lý, Môi giới và Dịch vụ Hàng hải Việt Nam thì đưa ra đề xuất cơ quan chức năng có biện pháp, kiểm soát hành vi điều chỉnh của các hãng. Hãng tàu cần báo cáo cơ cấu các khoản phí. Trường hợp các phụ thu này siêu lợi nhuận, cơ quan chức năng nên áp thuế tiêu thụ đặc biệt

Cơ quan chức năng cần bổ sung phụ thu ngoài giá dịch vụ vận chuyển hàng hóa container bằng đường biển vào danh mục hàng hóa, dịch vụ thuộc diện kê khai của Luật Giá. Điều này nhằm tránh việc các hãng tàu tự ý tăng và lạm thu ảnh hưởng đến quyền lợi của chủ hàng xuất nhập khẩu.

Cùng đó, Việt Nam sớm rà soát, đưa ra cơ chế quản lý thu các loại phụ phí của hãng tàu nước ngoài, trong tương quan so sánh quy định trong nước và thông lệ quốc tế.